Fréttablaðið - 13.07.2002, Blaðsíða 8

FRÉTTABLAÐIÐ
Útgáfufélag: Frétt ehf.
Ritstjóri: Gunnar Smári Egilsson
Fréttastjóri: Sigurjón M. Egilsson
RitstjórnarfuIItrúi: Steinunn Stefánsdóttir
Auglýsingastjóri: Þórmundur Bergsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Þverholti 9, 105 Reykjavík
Aðalsími: 515 75 00
Símbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjorn@frettabladid.is
Símbréf á auglýsingadeild: 515 75 16
Rafpóstur: auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Frétt ehf.
Prentvinnsla: ísafoldarprentsmiðja hf.
Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili
á höfuðborgarsvæðinu. Einnig er hægt að fá
blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni.
Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn greiðslu
sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds.
Stofnun lýðheilsustöðvar
andmælt:
Nálægð
frekar en
yfirbygging
uiwsðCN Meiri árangur næst með
þvi að efla starf heilsugæslunnar í
lýðheilsumálum heldur en með því
að koma á fót lýðheilsustöð á Akur-
eyri sem yrði falið að vinna að
heilsuvernd. Þetta er mat stjórnar
Sambands íslenskra sveitarfélaga
sem leggst gegn frumvarpi heil-
brigðisráðherra um stofnun lýð-
heilsustöðvar. í umsögn sam-
bandsins um frumvarpið segir að
ef auka eigi fjárframlag til lýð-
heilsumála sé betra að beina því í
verkefni nálægt íbúum heldur en
til þess að auka yfirbyggingu
málaflokksins. ■
—#—-
Alríkislögregln:
Fylgist
með hópi
al-Qaida liða
CRUNUR Alríkislögregla Banda-
ríkjanna, FBI, fylgist nú grannt
með hópi grunaðra meðlima al-
Qaida samtakanna sem staddur er
í landinu. Talsmenn FBI hafa ekki
viljað gefa upp hversu margir
hinir grunuðu eru, að því er kem-
ur fram á fréttavef CNN. Þeir
hafa þó staðfest að þeir séu innan
við 100 talsins. Al-Qaida liðarnir
halda sig til í nokkrum af stærstu
borgum Bandaríkjanna, þar á
meðal Seattle, Chicago, Atlanta og
Detroit. ■
Mannslátið í Hálsaseli:
Beðið niður-
stöðu réttar-
krufningar
lögregla Lögreglan bíður eftir
niðurstöðu úr réttarkrufningu
vegna dauða níu ára stelpu í
Hálsaseli í Breiðholti laugardag-
inn 27. apríl. Móðir stelpunnar er
grunuð um að hafa átt þátt í dauða
stelpunnar og er hún í gæsluvarð-
haldi á réttargeðdeildinni að
Sogni í Ölfusi.
Móðurinni var gert að sæta
geðrannsókn og er beðið eftir nið-
urstöðum hennar. Mæðgurnar
voru í helgarferð í Reykjavík og
gistu hjá vinafólki í Seljahverfi í
Breiðholti þegar atburðurinn átti
sér stað. ■
ERLENT
Tvær konur hafa tekið til star-
fa sem lögregluþjónar í
Afganistan og er það einsdæmi í
þessu landi. Strangur aðskilnaður
er á milli kynjanna og mega karl-
kyns löggur þar ekki yfirheyra
konur, hvað þá að snerta þær til
þess að handtaka.
8 FRÉTTABLAÐIÐ 13. júií 2002 laugadagur
íslandspóstur:
Pósthúsin í verslun-
armiðstöðvarnar
Styrinn um stofnfjármunina
Tilboð fimm stofnfjáreigenda í SPRON í hlut annara stofnfjáreigenda vakti hörð viðbrögð.
Breytingar í viðskiptalífinu kreQast breytinga á rekstrarformi. Yfirráðum í SPRON fylgja mikil
völd. Völd sem er sanngjarnt að greiða fyrir. A hinum endanum eru vangaveltur um hversu
mikið stofnQáreigendur eiga að hagnast á breytingunum.
póstþjónusta Flest bendir til að póst-
húsin á höfuðborgarsvæðinu verði á
næstunni flutt í verslunarmiðstöðv-
ar þar sem þær eru til staðar og
þannig reynt að ná fram hagræð-
ingu í rekstri og aukinni þjónustu
með sveigjanlegri opnunartíma.
Nýlega var pósthúsinu á Hofsvalla-
götu lokað og þurfa vesturbæingar
nú að fara út á Seltjarnarnes í næsta
pósthús. Svíður það sumum en hús-
næðið íslandspósts á Hofsvallagötu
hefur verið sett í sölu.
„Við fluttum eitt pósthúsa okk-
xtsaðstssi6t‘sesseíífstíse>)!í%&í&iæ^v:M;M:imwi.'ttMs:.vmu'mnisxitsuíts:e)iti.'rmxsa!tttff(t*!SíS8Sííí(i6íSí
ar í Nettó í Mjódd síðastliðið haust
og reynslan af því á eftir að nýtast
okkur í framtíðinni. Þróunin á
Norðurlöndum og víðar er sú að
samtvinna verslun og póstþjón-
ustu og sú gæti raunin orðið hér,“
segir Hörður Jónsson fram-
kvæmdastjóri pósthúsasviðs ís-
landspósts.
Sama þróun er að verða í póst-
þjónustu á landsbyggðinni þar sem
pósthús eru í auknum mæli flutt
inn í þjónustukjarna og banka og
hefur reynst vel. „Sérstaklega hef-
PÓSTÚSIN HOPA
Húsnæði islandspósts sá Hofsvallagötu til sölu.
ur vel tekist til í Varmahlíð í þegar sú breyting var gerð,“ segir
Skagafirði þó hvellur hafi orðið Hörður Jónsson. ■
Eðli og hlutverk
Sparisjóður Reykjavíkur var
stofnaður árið 1932. Iðnaðarmenn
í Reykjavík voru hvatamenn að
stofnun sjóðsins. Þeir gengust í
ábyrgðir og voru bakhjarlar
sjóðsins. Grunnfjármunir spari-
sjóðs byggjast á stofnframlagi fé-
laga. Þetta fé er ekki eins og
hlutafé, heldur ber það vexti og
verðtryggingu. Sparisjóðurinn á
sig sjálfur og stofnféð myndar
engan eignarrétt í honum umfram
framreikning á því. Sparisjóðirnir
eru tilorðnir í samfélagi þar sem
menn tóku sig saman um upp-
byggingu og framfarir á félags-
legum grunni. Kaupfélög og
sparisjóðir litu hlutverk sitt öðr-
um augum en einkafyrirtæki.
Þannig eru markmið SPRON að
vera traust, alhliða fjármálafyrir-
tæki sem uppfyllir þarfir við-
skiptavina og lætur sig varða at-
vinnu- og mannlíf á höfuðborgar-
svæðinu. Samkvæmt hugmynda-
fræðinni er hagnaður ekki aðal-
markmið, heldur tæki til að skapa
traustan grunn til uppbyggingar
menningar- og atvinnulífs á starf-
svæði sparisjóðsins.
Breyttir tímar
Viðskiptalífið á íslandi hefur tek-
ið miklum breytingum á undan-
förnum árum. Stærsta breytingin
er líklega myndun skipulagðs
hlutabréfamarkaðar. Fyrirtæki
sem byggðu á samvinnuhugmynd-
um hafa mörg hver lagt upp lau-
pana eða breytt eignarhaldi sínu.
Hugmyndir hafa verið uppi um
nokkurt skeið að breyta sparisjóð-
um í hlutfélög. f fyrra voru gerð-
ar á Alþingi breytingar á lögum
um sparisjóði og viðskiptabanka.
Tilgangur þeirra laga var að auð-
velda breytingu sparisjóða í
hlutafélög. Nefndarmenn í efna-
hags- og viðskiptanefndar segja
tilgang laganna hafa verið að við-
halda grunnhugsun um sparisjóði.
Stofnfjárfestar eigi ekki tilkall til
meiri fjármuna en framreiknuðu
stofnframlagi. Vandinn er hins
vegar sá að í sparsjóðunum hafa
orðið til verðmæti sem eru langt-
um meiri en framreiknað stofnfé.
Hins vegar er ekki hægt að horfa
á stofnfé eins og hlutafé. Féð er
verðtryggt og greiddur af því arð-
ur og er því líkara skuldabréfi, en
áhættusömu hlutabréfi.
Fé og hirðar
Pétur Blöndal, alþingismaður,
hefur kallað þá fjármuni sem
Sparisjóðurinn ræður yfir; fé án
hirðis. Pétur er einn stofnfjáreig-
enda. Ásamt fjórum félögum sín-
um, með Búnaðarbankann að bak-
hjarli, ákvað hann að gera stofn-
fjáreigendum tilboð. Tilboðið
hljóðaði upp á fjórfald gegni end-
urmetins stofnfjár. Fimmmenn-
ingarnir eru milligöngumenn um
kaupin og er áætlað að þeir hafi
um fimm milljónir hver upp úr
krafsinu, ef kaupin ná fram að
ganga. Búnaðarbankinn myndi
með þessum viðskiptum ekki
eignast meira fé en sem nemur
framreiknuðu stofnfé. Bankinn
myndi hins vegar öðlast meiri-
hlutavald í hlutafélaginu SPRON
hf. Það þýðir að bankinn nær yfir-
ráðum yfir verulegum fjármun-
um. Sparisjóðurinn er umfangs-
mikil fjármálastofnun með víð-
tæka starfsemi og því eftir
nokkru að slægjast. Tíminn mun
leiða í ljós hvort tilboðið samræm-
ist lögum, en stjórnendur SPRON
og bjóðendur í stofnféð deila um
það.
Gróði og völd
Fjármálaeftirlitið er með tilboðið
til skoðunar. Ekki er skýrt hvort
það samræmist lögum að greiða
hærra verð fyrir stofnfjárhlut, en
sem nemur endurreikningi þess.
Málið er á margan hátt athyglis-
vert. Miklir fjármunir eru í sam-
bærilegum félögum, þrátt fyrir að
þeim hafi fækkað. Dæmi um slíkt
eru aðrir sparisjóðir og fyrirtæki
tengd landbúnaði. Mjólkursamlög
og Osta og smjörsalan eru dæmi
um slík fyrirtæki. Niðurstaða
málsins getur því opnað ýmsar
gáttir í íslensku viðskiptalífi.
Sparisjóðirnir gegndu miklu sam-
félagslegu hlutverki við stofnun
og gera enn. Sérstaklega í smærri
samfélögum. Þar styðja þeir við
bakið á stoðum samfélaganna.
Samfélagslegt hlutverk SPRON í
fjölbreyttu samfélagi höfuðborg-
arsvæðisins er ekki jafn augljóst.
Því er ekki óeðlilegt að horft sé til
breytingar á eignarhaldinu. Deil-
an snýst um hvernig gera eigi
breytingu á eignarhaldinu, þannig
að allrar sanngirni sé gætt. Spurn-
ingin er hversu mikið stofnfjár-
eigendur eigi að græða við breyt-
ingar. Ekki síður hvar þau völd
sem fylgja fjármununum lenda.
Bændauppreisn í Mexíkó:
Sjö lögreglumenn teknir í gíslingu
mexÍKÓ.ap Hundruð bænda sem
eiga það á hættu að missa lands-
svæði sín vegna framkvæmda á
nýjum flugvelli í Mexíkóborg
hafa efnt til mótmæla. Þeir eru
meðal annars óánægðir með það
verð sem stjórnvöld hafa boðist til
að greiða þeim fyrir landið. Eftir
að hafa hindrað alla umferð í nær-
liggjandi bæ tóku bændurnir sjö
lögreglumenn í gíslingu í fyrra-
kvöld. Gripið var til þessara að-
gerða eftir að 16 mótmælendur
særðust og 15 voru handteknir
skammt fyrir utan bæinn Santa
Catarina, sem er rétt utan við
Mexíkóborg. „Við erum tilbúnir
til að fórna lífi okkar,“ sagði
Miguel Buendia í símaviðtali við
mexíkóska sjónvarpsstöð. „Allir
þurfa að gera sér grein fyrir því
að við munum berjast til síðasta
blóðdropa," bætti hann við. Mót-
mælendurnir hafa hótað því að
myrða gíslana verði þeim 15 fé-
lögum þeirra sem handteknir
voru ekki sleppt lausum. Yfirvöld
segjast aftur á móti ekki ætla að
láta undan kröfunum. Arturo
Montiel, ráðamaður í Mexíkó,
sagði ofbeldið sem brotist hafi út
vera óásættanlegt. Bætti hann því
við að mótmælendurnir þyrftu að
skilja það að nýr alþjóðlegur flug-
völlur muni koma sér vel fyrir
alla Mexíkóbúa. ■
MÓTMÆLI
Nokkrir bændur skemma lögreglubíl
skammt frá Mexíkóborg. 16 manns
hafa þegar særst í mótmælunum.