Heimskringla - 18.12.1913, Page 4

BLS.
WINNIPEG, 18. DES. 1913.
HEIMSKRINGLA
Heimskringla
Pnblished every Thursday by
The Viking Press Ltd., (Inc.)
Stjórnarnefnd;
H. Marino Hannesson, forsf ti
Hannes Petursson, vara-forseti
J. H. SicaptasoD, skrifari-féhiif'ir
Verö blaösins í Canada og Baudar
|2.00 r*m áriö (fyrir fram borflraö),
Sent til Islands $2.U) (fy'-ir fram
hortraö). ,
Aliar borganir aendist á sknfstolu
blaösins. Póst eöa Báuka ávísanir stýl-
ist til The Viking Press Ltd.
RÖGNV. PÉTURSSON
£ d it o r
P. S. PALSSON,
Advertisiug Manager,
ÍTalsími: Sherbrooke 3105.
smán að koma svo heim til Is-
lands, að hann sé launaður til
þess, aS sjá til meS þeim, sem
vestur ílytja. Fáum vér ekki betur
vegna þess hann hefir selt hann.
því þá ekki aS skila kaupandan-
um verSinu aftur og taka hestinn ?
An þess aS vér álítum, aS þessi
séS, en ef þessi skoSun er réttmæt, líking nái nokkurri átt, en til þess
Ottice:
729 Sherbrooke Street, Winnipeg
BOX 3171. Talsiml Qarry 41 10
—Frá—
Vilhjálmi Stefánssyni.
Greinin eftir ’Vilhjálm Stefáns-
son birtist nú í fyrsta sinni í is-
lenzku blaði. Segir hún irá fyrir-
ætlunum Vilhjálms þar norSurfrá.
Samdi hann þessa ritgjörS nokkru
áSur en hann fór. Engar breyting-
ar gjörði hann eftir þaS á íerSa-
áætlaninni. En þegar vestur á
ströndina kom, sá tiann strax aS
skipiS Karluk myndi verSa fremur
plásslítiS fj’rir alt, sem hann
þurfti aS flytja. Bætti hann viS
sig 3 smáskipum, er svo heita :
“Mary Sachs”, “Alaska” og “Bel-
videre” og eru það vöruflutninga-
skip. Sigldi hann því fjórskipa
norður í Skrælingja heima. Gekk
norðurferSin nokkuS seint, en þó
slysalaust.
Nú fyrir skömmu gaus upp sú
frétt, aS skip hans hefSi farist og
menn týnst, en sem betur fór. var
það flugufregn, því nú hafa skeyti
borist frá honum, dagsett 30. okt-
óber, send George J. Desbarats,
undirsjómálaráSgjafa í Ottacvva.
Er því Vilhjálmtir heill á húfi og
kominn á vetrarstöSvar. Er skeyt-
iS sent frá Barrow höfSa í Al-
aska. Segir í því, aS skipiS Kar-
luk hafi orSiS ísfast 10. sept., og
rekiS til þess 20. austur á 147.
lengdarstig vesturbreiddar, eitt-
hvað 15 mílur frá landi, en þar
stóð það kvrt. Áleit hann, aS því
væri engin hætta húin, og myndi
það bíSa þar til vors. Gekk því í
land meS nokkrum mönnum, á
veiSar. Daginn eftir laust á stór-
viSri og þoku. Er veður hirti aft-
ur, var skipiS horfiS og ís rekinn
norSur og atiSur sjór. Tuttugu
manns voru á skipinu og nógar
vistir, svo ekki telur hann menn í
nauðum stadda. Ilin skipin liggja
viS Collinson höfSa, og vistaskipiS
Belvedere viS atistur landamæri
Alaska.
SíS'ari frétt, dagsett 28. nóv.
segir, aS skipið “Mary Sacks” hafi
brotnaS. Allir menn björguSust af
en verkfæri og vísinda-áhöld töp-
uðust. Kapteinn þess, Pétur Barn-
þá hafi pípublásturiun í Reykjavík
um áriS veriS réttmætur, er fyrir-
lesarinn skammar þó bæði sjálfan
sig og aðra fvrir aS hafa tekiS
þátt í. íslendingum héðan, eSa
hvaðan sem þeir væru, gæti ekki
veriS skömm aS því, aS koma
heim- sem agentar, netna því aS
eins aS það verk sé í sjálfu sér
svívirSilegt verk, aS vera vestur-
fara-túlkur og leiSbeiuandi, og þá
um leiS vinna aS útflutningi. Og
þá er þaS sæmd, aS veita verki
því mótstöSu oo tefja framkvæmd
ir þeirra manna, er aS því staría.
Og það var alt, .sem pípuleikar-
arnir í Reykjavík reyndu til aS
gjöra um áriS.
En þaS er annaS atriði þcssa
fyrirlesturs, sem ber aS íhuga og
mótmæla, vegna þess aS þaS er
bæði tilhæfulaust og mjög afvega-
leiðandi fyrir há, sem ekki þekkja
til hér vestra. En þaS er það, sem
fyrirlesarinn sevir um glötun ís-
lenzkrar tungu hér vestra. 'Ferst
honum um það atriSi svo sóSaleg
orS, aS fádæmum sætir.
ErindiS byrjar hann meS væm-
inni fyrirgefningarbón til áheyr-
aS halda sig viS sömu dæmin og
fyrirlesarinn, sé íslenzkan komin
svo hér vestra, sem hann segir, er
það vegna þess, aS einhverjir laup-
ar og prakkarar hafa fargaS henni
— eins og fyrirlesarinn hestinum
sínum — fyrir verS. Væri þaS þá
ekki skyldara, aS þeir liinir sömu
innleystu hana aftur, heldur en að
þeir viörðu út af viS hana alv.eg?
En því fer fjarri, aS hér sé orö af
sannleika eða viti, í þessari frá-
sögn fyrirlesarans. Islenzkt mál
hér vestan hafs er engu spiltara en
mál manna heima. Vér viljum
segja, aS þaS sé víSast hvar öllu
betra. Almenningur út um lands-
bygSirnar talar að öllum jafnaði
hreint og lýtalítiS mál. Og ílestir
íslenzkir bæjarbúar, og tökum vér
liér sérstaklega fólk í Winnipeg til
| dæmis, tala jafna&arlega hreinna
' mál en tíökast meðal almennings í
Reykjavík, op er þó mál þeirra
alls ekki útásetningarvert. Hægt
i er auÖvitað, aS finna einstöku
J mann eSa konu, er blandar og af-
skræmir máliS meS allskonar orS-
| skrípum eða tæpitungu. En þaS
| munu dæmi þess Jieima líka. Og
rímu Grænlendings”. Er þaS um
síSustu orustu Islendinga á Græn-
landi við Skrælingja og dráp
þeirra. Eru til munnmæli meðal
Eskimóa um viSureign þessa og
fall Ólafs. Var hann einn uppi-
standandi Islendinga síÖast, og
usdóttir. 8vo., pp. 266. Rvik
1913. ÁSur hafa birst sögur eftir
konu þessa, en þessi saga hennar
er sú lang-mesta og aS mörgu
leyti sii bezta. Eins og fyrirsögnin
vísar til, er þetta sveitasaga, og
cru persónurnar tvær aSallega :
meS drápi hans var bygSinni gjör- Margrét, img stúlka, er lagt hefir
enda, á því, aS þó ekki sé hann [ vér munum eftir manni, er hingaS
búinn aS vera lengi að heiman frá i kom til bæjár skömmu eftir alda-
þeim, þá sé hann þó orSinn svo j mótin, er hvorki kvaS aS “k” eSa
spiltur í tali, aS vísast sé aS hann j “t” svo í nokkru lagi væri, og var
segi ýmislegt, er þeim verSi meS j hann þó nýkominn frá Reykjavík'
eytt.
Um þessi sorflegu afdrif íslenzka
landnámsins yrkir nú Einar þessa
rimu. Er hún snildarverk aS brag-
list, öll í sléttuböndum. Er þar
svo vel til varnlað,- aS jafnvel sum-
ar vísurnar verSa fegurri og skýr-
ari, ef lesnar eru/ aftur á bak en
áfram. Má benda á þessa í Man-
söngnum sem dæmi :
“Strauma kaldra húast hil,
Blasir skammur vegur,
Drauma aldna tímans til
taugin ramma dregur”.
ESa þessa, sem er upphafsvísa rim-
unnar, O" setjum vér hana hér öf-
uga :
“Víða auSnin heiða hátt
hvarminn tignar heri.
FríSa hauSrið auSgist, átt
okkar signuS veri”.-----
þá er þessi vísa vel kveðin, er
lýsir tildrögunum til ófriSarins
milli íslendinga og Skrælingja :
“Iiinsta binda endann á
eyðing Vestur-hygSar.
Minsta syndin einatt á
upptöo mestrar trygSar”.
fyrir sig hjúkrunarstörf. HafSi hún
! fariS • til Noregs til þess aS læra
þaS. I utan verunni haföi hún orS-
iS fyrir sterkum trúvakningar á-
lirifum, og er viSkynningu hennar
1 og fólki því, er hún dvaldi meS,
all-ítarlega lýst.
Hverfur hún svo heim aftur í
sveitina. Er þá lýst fyrst trúar-
skoSunum, sem þar eru rikjandi.
| Sagt er írá jarSarför, þar næst frá
messu og barnaskírn. Einnig er vel
I lýst menningarástandi og siSum
sveitamanna. Er þar víSa vel og
[ skarplega sagt frá, og hefir höf-
! undurinn næma, tilfinuing fyrir því
' göfuga og fagra, er vantar oft
í svo tilfinnanlega í hugsunarhátt
og framkomu manna.
þá er hin aSal sögupersónan,
j ungur prestur, sem er nýseztur aS
j í sókninni. Býr hann meS móSur
! sinni, er sýnt hefir honum ást og
! umhyggju frá barndómi. Er prest-
ur þessi — síra Björn — aS flestu
! ágætismaður, en í trúarskoSanir
j hans vantar hæSi hreinskilni og
sannfæringar-hita. Hefir hann
j hneigst aS nýrri guÖíræSi, án þess
j um leiS aS gjöra sér fulla grein
öllu óskiljanlegt. Eru þaS orS-
skrípi Islendinga að vestan. Far-
ast honum svo orS :
“ViS segjum, t. d.i “aS kæla
grautinn í bólinu” (böwl er skál á
ensku) ; viS segjum “að borða
kökur meS æsingi” ('icing’ er syk-
urleðja) ; við segjum “að fara 20
mílur á tveimur timum” (‘team’
er hestapar) ; viS segjum “aS lifa
í næstu dyrum”, o. s. frv.”
AS eins vegna þeirra, er ekki
þekkja til, virSist ástæSa aS mót-
mæla þessu. Höfum vér aldrei
heyrt menn segja þetta, aS undan-
tekinni síSustu setningunni, og
höíum vér þó átt heima hér í álfu
lenorur en fyrirlesarinn. Vér höfum
heyrt mcnn segja, aS þeir hafi far-
iS 20 mílur vegar á tveimur tím-
um, og hafa þeir þá átt við tíma-
lengdina, er þaS tók þá aS ferSast
20 mílur, en alls ckki hitt, að þeir
hafi verið meS tvö hestapör á því
ferðalagi. (Annars er þaS algengt,
aS nota orðiS “team” um ak-
neyti, er þaS enska. En hvað er
hestapar?). Vér höfum heyrt
menn segja í bæjum, aS þessi eSa
hinn “lifSi í næstu dyrum”. Er
þaS íslenzk-enska, en ótitt er þaS
orðatiltæki og heyrist ekki iit um
sveitir.
Undantekningarlaust segir fyrir-
lesarinn, að máliS íslenzka hjá oss
hér vestra sé orSið eins og aflægja
húSarhikkja, er ekkert eigi eítir
annaS en drepast. Vilji hann því,
að þaS falli úr sögu sem fyrst
Lýsir hann því á þessa leiS :
“U'g skal gjöra grein fyrir því,
hvers vegna ég vil sjá íslenzkuna
hverfa. "ÁstæSan er einmitt sú, aS
Mál vort hér vestra sýnir sig
sjálft. Vér þurfum ekki annaS en
skoSa rit þeirra Stepháns G.
Stephánssonar, Kristins Stefáns-
sonar, Gunnsteins Eyjólfssonar,
Eggerts Jóhannssonar, Skapta B.
Brynjólfssonar og B. L. Baldwin-
sonar. Eru þeir allir úr hópi
þeirra, er fyrstir komu hingaS til
lands, ungir að aldri, og engrar
mentunar orSið aSnjótandi á ís-
landi. Hvorki tala þeir né rita lak-
ara mál, en ''eii<n’r or gjörist meS-
al rithöfunda á íslandi.
þá eru þeir, er hingaS komu
börn, og hafa alist hér upp . Má
þar til nefna síra Rúnólf Marteins-
son ; síra Björn B. Jónsson, for-
seta lúterska kyrkjufélagsins ; Dr.
B. J. Branson, Dr. G. J. Gíslason
og þorvald heitinn Thorvaldsson,
meSal þeirra, er gengiS hafa skóla
veginn. MeSal hinna eru þúsundir,
þess, hvers hinar nýju skoSanir
Og. þessar tvær, er segja frá leiks-1 kref ja af honum. Er hann því aS
lokum. ólafur stóð loks ieinn uppi. ! reyna að samlaga hiS gamla og
Bar hann son sinn, er var á þriSja ; nýja, og ávalt verst hann þess, aS
ári, a handlep’p-num. En er hann gjöra sjálfum sér eSa öSrum skýra
sá, aS hann fékk ekki lengur var- j ^rrein fyrir, hvert sé aðal inntak
ist, kastar hann drenpmim í fljót, J trnarinnar. Hetfir þetta áhrif á
svo hann skuli ekki lenda í hönd- an(jiejran hugsunarhátt sveitarinn-
ar, óg skapar hálfvelg.ju og hugar-
um Skrælinpia. Var þá engin vorn
lengur möguleg og íslenzka afreks-
tnenniS að dauða kominn :
“þarna, seinast lífiS lét
landnáms kvíslin unga.
Barnakveini, glötuð grét
gamla íslands tunga.
Meiri nauSum, harSar hrjáS
hauSur sjaldan varSist.
Fleiri dauða — þrautum þjáS
þjóökyn aldref barðist. — —”
Vel sé höf. fyrir aS hafa fært
þenna sorgarþátt tslendingasögu í
jafn dvr ljóS, svo aS framvegis á
, t ,. , . hann nú varanlegri Inining, en
er bæSi tala og rita smekkvist og i _ . . , . , .. . .
,, , ,, “ Eskimoa frasoguna ema. Land-
lýtalaust mál. . i . ,
j nams þessa, er
Loks er þá að nefna dæmi meðal j inar?a fapra kafla
lagt hefir til
sveim. MeS þeim síra Birni og
Margréti er fremur hlýtt, og hæt-
ist nú viS, að móSir síra Björns
veikist, og er Marprét fengin að
stunda hana. Veturinn líSur. þeg-
ar Margrét er alhúin til heimferS-
ar, hefur sira Björn hónorð sitt
til liennar, en hún tclst undan, og
er þaS ástæöan, aS þau geti ekki
orðiS samferða í trúarskoðtinum
sínum. LíSa svo nokkrir tímar.
Áhrifa Margrétar verSur alstaSar
vart. Sveitin breytist ; hugsunar-
háttur fólksins breytist, og aS
það sumardaginn fyrsta, aS sam-
kona er í sveitinni. Síra Björn
þeirra, sem hér eru fæddir, og
viljum vér þá benda á Vilhjálm
Stefánsson, Hjálmar A. Bergman,
Gutt. T. Guttormssop, ö. T. John-
son, Steinunni Stefánsson, auk
fjolda annara, er flestum erti kutm-
ir hér, og látið hafa til sín heyra
hæSi í ræðu og riti. Álítum vér,
að tæplega þurfi aS evða fleirum
orðum um að reka heim aftur, til
fyrirlesarans,
hann lét sér
Revkjavík.
í fornsögur vor- i ílutti har fvrirlestur. Var móSir
Til Vestur-Islendinga.-
Nefnd sú, hér í borg, sem'
gengst fyrir sölu hluta meSal
VesturTslendinga í Eimskipafélagi
Islands, hefir á fundi dags. 8. þ.m.
faliö mér, aS ávarpa fyrir sína
hönd alþjóS Islendinga vestan
hafs, og þá sérstaklega þá 530
einstaklinga, sem dvelja víSsvegar
í landi þessu, utan hinna alþektu
islenzku bygSa, op sem nefndin
hefir sent bréfiegar áskoranir um,
aS beir kaupi hluti í Eimskipafé-
laginu.
ÁstæSur nefndarinnar fyrir þess-
ari ávarps-samþykt ertt tvær : 1
fyrsta lagi sú, aS auglýsa almenn-
ingi, hvernig hlutasölunni hefir
miSað áfram fram aS þessum
tíma ; og í öSru lagi sú, aS biSja»
þá alla, som hréílega ltafa heSnir
veriS, aS stySja með hlutakaup-
um aS þessari félagsmyndun, aS
svara hrétfum nefndarinnar eins
íljótt og þeir eiga þess kost, —
fyrir nýjár næstkomandi.
ForstöSunefnd hlutasölunnar hef-
ir orSiS þess vör, aS starf hennar
hér er örSugt, umfangsmikiö og
kostnaSarsamt. þaS starf hvílir á
henni, aS útvepa menn í öllum ís-
lenzkum bygSarlögum til þess aS
annast um hlutasölu í héruSum
þeirra ; aS senda menn út í hinar
ýmsu bygðir, til þess aS örfa
menn til fjárframlaga og á annan
hatt aS hlynna aS framgangi
málsins. Alt þetta verSa nefndar-
menn aS g.öra á sinn eigin kostn-
aS, því ekki er gjörlegt, aS rýra
sjóS þann, sem innheimtist fyrir
selda hluti, meS því aS taka ferSa-
kostnað af honum. Nefndinni eir
því afar nauSsynlegt, aS íslenzkir
þjóðarvinir í liintim ýmsu bygSum
landa vorra hér vestra, gefi sig
sem fyrst fram til þess að styrkja
hana viS hlutasölustarfið, og von-
ar af alhug, aS sem flestir þeirra
ljái liö sitt til þess sem allra
fj’rst, og án þess aS vera persónu-
lega til þess kvaddir, því nefndiir
á ekki kost á, að heimsækja hverir
lokum síra Björns líka. Svo er {)eirra sérstaklega, Sem
ar og flokka í Eddu, var sannar-
lega skylt aS minnast, og þaS
þótt fyr hefSi veriS.
Efni liinna kvæðanna er marg-
brotiS ; en öll bera ljóSin vott um
yfirburSa gáfur, lærdóm og víö-
tæka' þekkinpu, er stafar af ferSa-
lögum fram og aftur um NorSur-
álfuna. Aftur er hætt viS, aS þau
ósannindi þau, er|Þyki nokkuð óljós. NútíSar hug-
um munn fara í I Inyndir vmsar, er komiS hafa fram
j í heimsbókmentunum, en er tæp-
hún telur
víst aS fús sé aS leggja málinui
h jálparhönd.
Ennfremur biSur nefndin hér meS-
! nfla þá einstaklinga utan hinna
I íslenzku bygðarlaga, að bregSa nú
{ viS og svara málaleitun nefndar-
' innar til þeirra fyrir lok þessa
1 mánaðar.
Nii þegar hafa hlutir í Eim-
Ekki fáum vér heldur skiliS, aS
sá geti boriS mikla rækt til lands
og þjóSar vorrar, er svifta vill
þriðjung hinnar fámennu íslenzku
ard, sendir þá fregn til Nome í; mér þykir of vænt um hana, /til J þjóðar tungu sinni, og þjóSerni,
Alaska. Segir hann, aS isinn hafi j þess að óska henni langra lífdaga til þess þessi þriSjungur “ n á i
sprengt j>að í spón, en telur menn j eins veikburSa og hún er og eins með því meiri vinsæld-
sína í engri liættu. ólæknandi og hún er”. um meöal hinnar can-
Enginn skj-ldi efast um ást fyr- Jadisk-ensku þ j ó S a r ”.
Bauborin Islcnzka irlesarans til móöurmálsins, fyrst FróSlept væri einnig aS fá aS
5 * j hann vill sjá þaS deyja. þaS segir ; heyra hverjir þeir eru, er
len-a hafa öSlast þann einfaldleik,
aS hær fari vel í ljóSi, samfara i-
hurðarmiklu máli — verður mörg-
um ;þungur lestur. Ilætt viS, aS
sumt fari bar fyrir ofan og neSan
garS.
hans oe eitthvaS fátt manna
heima. Ber Margréti þangaS. En
um þaS leyti hafSi kviknað í hæn-
um, og fer hún aS bjarga því út
sem hægt er. AS lokum kemur
síra Biörn heim, er há Margrét
ókomín lir eldinum. Gengur hann
þá inn í eldinn, hjargar henni og
kemst með hana í kyi*i«»- ,Eftir | skipafélaginu selst hér vestra fyrir
bað var eKkert sem aðskikli þati. i , , ,
I .114 þusund kronur.
Sap*an er bvð og- biartsýn. Hun .
er aS mör-u levti meS hetri sög-, Lanffmest þeirrar upphæSar hef-
um, sem út hafa komiS á islenzku j 'r veriS keypt af Winnipeg Islend-
i seinm
tíð.
Sturlung.asaga, III. h.
Búið hefir undir prentun Benedikt
Sveinsson. Ilefst þetta hindi á
"fvrirles- I Þóröar söpu Kakala, og endar á
eftirmálum eftir TÍ1------
| siir sjálft, aS maSur vill þaS dautt [ inn drepur á í fvrirlestrinum, htr eltirmal,,m eltir Flugumýrar-
Vitmsburður Dr. Sig. Júl. Johann- j sem manni þykir vænst um. SuS- ! vestra, meðal Islendinga : “ e r j brennu- Ur nú eftir eitt hefti enn
I ur eyja búar hafa margoft sagt | e k k i ’ h a f a t i 1 n æ s t a :lf íslendinmsögum, er SigurSur
I það, aS vegna þess þeim þyki svo jmáls, þrátt fyrir sparn-j Kristjánsson hefir veriS aS gefa
Vér höf- nt> iV- bindi Sturlungu.
essonar.
! vænt um foreldra sína, fái þeir
I nýkominni Lögréttu er prent- j þaö ekki af sér, aS dysja þá
aSur fyrirlestur eftir Dr. Sig. Júl. j dauöa, heldur éti þá. En nokkuö
Johannesson, er hann flutti í Rvík j svipuS }>essari mannætu-ást er
í sumar. Er þar margt rækilega l ást og ræktarsemi þeirra til þjóS-
sagt, er snertir hagi þeirra, er ernis síns, er vilja þaS dautt til
hingað flytja. Lýsir ræSumaSur bess þeir sjálfir “njóti meira álits
erviðleikum innílytjenda og segir hjá canadisk-ensku þjóSinni”(! ),
frá fyrstu ferS sinni hingað vestur.
Byrjar hann þar sem hann flýr af
ætíS aumlegasta snýkja. Hún er
aS og starfsemi
um aldrei heyrt þeirra getiS, er
bæSi eru iðjusamir og sparsamir,
aS ekki hafi þeir nægilegt fyrir sig
að leggja, og vér fullyrðum, aS
ekki hefir fyrirlesarinn
þeirra getiS heldur.
Vonandi
] kemur þaS hráðlega.
Um þetta hindi Sturlungu er
ekki nema eitt aS segja, að sá er
ekki Islendingur, er ekki vill eign-
heyrt [ ast það. þó margur hefSi óskað,
landi burt til Vestmannaeyja, og
meS fyrirlesturs haldi þar á eyjun-
um fær svo peninga að hann kemst
til Englands. Vistast þar á skipi,
er ferSbúiS var hingaö til lands,
og kemst loks viS illan leik til
Quebec.
Um þessi atriSi fyrirlestursins
og þar sem hann getur um mót-
hlástur nokkurra Reykvíkinga
gegn þeim vesturlara agentum B.
L. Baldwinson og SigurSi Kristó-
ferssyni fyrr á árum, er fátt aS
segja. Söguna um pípublásturinn
í Reykjavík sagði hann oss hér í
Winnipeg fyrir nokkrum árum.
Fanst oss hún enginn stór verald-
ar viöburSur, svo haldandi væri á
lofti í mörg ár, þó sitt geti hverj-
um sýnst. Lýsi sú saga annars
nokkru, þá er þaS helzt það, hvaö
fyrirlesarinn sjálfur er reikull í
ráði og meS léttu móti verður
hafSur til hvers sem vera skal, aS
eins fylgi því nógar æsingar.
En næstum samstundis og hann
lýkur þessari sögu, fer hann aS
tala um agenta-ferðir heim. Last-
ar þær meÖ öllu móti, og álítur,
*S þaS sé hverjum íslendingi
, - _ [ að baS tímabil hefði aldrei gengiS
t þo menn sé hér á tilbera snún- yfjr jantj vött, er Sturlunga segir
eins og fyrirles. kemst aS orSi. — j ingi meS sögur eins og þessar, hef- [ jrá> j,á er sas;an svo stórmerk, aS
I þessi alita leitan er og verður þó j ir fólk umhoriS þá, og fremur án hennar væri ómögulegt, aS öSl-
fundið ástæðu .til aS aumkva þá j ast glögga þekkingu á sögu ls-
en atyröa. En þegar þeir fara að | Jands.
velta um aðrar heimsálfur meS j ---•——
sama þvættinginn, er flestum nóg ; Ennfremur hefir hr. H. S. Bar-
boSiS.
[ stunduS til þess aÖ koma sér í
mjúkinn og til þess að fá aS njóta
molanna, sem detta af borSum
drottnanna. Til þess aS fá aS
éta. ,
“Ef ég hefSi átt reiðhest”, segi
hann, “sem mér hefði þótt vænt
um, og sæi hann í höndum þess
manns, sem illa færi meS hann,
háriS væri slitiö úr taglinu af
aftaníhnýtingum, síðutök beggja ;
megin, hanki í hrjósti, hnýttar og j
hæklaSar fætur, graftrarkýli í
herSakampinum og meiSsli, hvert
rif sæist langar leiSir, augnaráSiS j
dapurt, höfuðiS hangandi og svip- i
urinn þreytulegur, og fætur járna-
lausir og sárir, — þá væri það
mín fyrsta einlæg ósk, aS sjá ein-
hvern taka byssu og skjóta vesal-
ings skepnnna, og ég vildi gjöra
það sjálfur, ef ég aS eins hefSi
kjark til þess. Svona er ís-
lenzka máliS okkar
vestra".
Oss kom til hugar, er vér lásum
þetta : Setjum svo, að fyrirlesar-
inn liefSi átt hestinn áSur. Ilefir
þá hesturinn gengið úr eigu hans
Nýjar bœkur.
(Framhald).
H r a n n i r : LjóSmæli
Einar Benediktsson,
Barnasögur: “Hrói Hött-
ur”, “Tumi þumall” og “þrautir
Heraklesar”. Tvær þær síöar-
nefndu eru 1 'ddar eftir þorstein
Erlingsson. MálfæriS einfalt og við
harna liæfi, en hó lfmirt og dýrt
mál. Eru þær einkar góð gjöf
handa unglingum. Myndir eru 1
bókunum ov gjöra þær lesturinn
girnilegri. MeS þessuim tveimur
hókum er oóS viSbót fengin
barnabóka-safnið íslenzka. Eftir er
nú að velja úr þúsund og einni
nótt og segja að nýju, á máli
skiljanlegu hörnum, helztu sögurn-
ar úr Eddunum. Er mikiS, aS
ekki skuli vera húið að bví.
(Meira).
dal bóksali sent oss eftirfylgjandi
bækur til umgetningar :
S* ö g u r eftir G u n n a r
Gunnarsson, 12mo. pp. 184.
Rvík 1912. Höfundurinn er ungur
maSur, búsettur í Khöfn. Er hans )nPJ) n“ lc j>ottinn.
rækilega getiS í ÖSni ntt fyrir
skömmu. Smásögur þessar, t í u (rannsókn vrði hafin og komist
væri eftir, hvort nokkur nauðsyTi
hæri til, að hiSja um þetta verS.
Heldur en aS standa fyrir, rétti,
Undanfarna vetur hefir mjólk
alt af verið aS smá-þokast upp í
verSi hcr í bænum. Um nokkurn
tíma hefir hún verið lOc potturinn,
en svo nú fyrir tæpum mánuSi
síSan þótti mjójkurbúunum tveim-
ur, er einokun hafa á allri ,mjólk-
tirverslun bæjarins, ekki hagnað-
urinn nó'gtir meS því að selja hana
á þessu verSi, svo þeir settu hana
Eftir lítinn
tima fóru menn aS heimta, aS
ingumi. Nefndin gjörir sér von um,
aS hunndrað þúsund króna virSi
af hlutum seljist í Winnipeg, og
þykir há sennilegt, aS allir Islend-
ingar hvervetna í Vesturheimi, ut-
an Winnipeg horgar, hafi samtök
til þess aS kaupa líka hlutaupp-
hæS, svo aS hægt verSi aS sinna
aS fullu tilmælum félagsstjórnar-
innar á Íslandi^ um 200 þúsund
viö krona hluttöku VesturTslendinga í
Eimskipafélaginu.
En til þess að hægt verSi, aö
síma hr. T. T. Bíldfell til Reykja-
víkur nokkurnvegin ákveSna fregn
um hluttöku vora hér vestra sva
snemma, að hann geti auglýst
það á stofnfundi félagsins í næsta
mánuði, er nauSsjmlegt, aS nefnd-
in hér fái sem allra fyrst aS vita
tim undirtektir manna hvervetna
hér vestan hafs.
settu þá félögin mjólkina niður
aftur ofan í 10 eents. Hvort nú
verður haldiS áfratn meS aS rann-
eftir
8vo.
xvi.:176. Rvík 1913. KostnaSar- [ talsins, ertt sérprentun úr Lög
maður SigurSur Kristjánsson. ! réttu frá síSastliðnu ári. Á sina
LjóSagjörS Einars Benediktsson- i vísn ern söKnrnar aU-gó«ar, e.
ar þekkja allir Islendingar, er ljóS nokk"« cru þær þunglyndislegar
lesa. Er þetta ljóSasafn líkt og og frernur bölsýnar ; eru þær lýs-
hin fyrri, er út hafa komiS eftir ingar baráttu þeirrar, er menn ,
sama höfund : Efni kvæSanna mik- ciga við óhlíS kjör og allsleysi. En saka ml°J nrver'er OVIst-
iS, búningur dýr, mál kjarnmikiS, j víSa er þar vel aS orði komist. J rett lim þaö leyti, sem þau færðu
en ekki aS sama skapi ljóst. I Má seiría, aS sögur þessar séu ó- niSur mjólkina aftur, var yfir-
bókinni eru 44 kvæSi og sum j rímuð ljóð um ósigur lífs
nokkuð lönrr." Hafa mörg þeirra i n s. Ein savan er þó gamansaga
komið út áSur í blöSunum heima, í En lítið er í há' sögu spunniÖ, og
svo sem “Sóley”, “Spánarvín”, ekki lætur höfundinum léttúS eSa
háS.
“Dagurinn mikli”, o. s. frv. Nýtt
kvæSi all-langt er í bókinni, og
mun ekki efni þess áSur hafa kom-
iS í ljóði. ílöf. nefnir það “ólafs
Á heimleiS, skáldsaga úr
sveitinni eftir GuSrúnu Lár-
möntium hev<r ja miólkurhúanna
stefnt fvrir lögreglurétt, af verzl-
unar-eftirlitsmanni hæiarins, og
þeir sektaðir utn sína $20.00 hvor,
-- fvrir aS selja vatnshlandað
smjör! Revndist, er fariS var að
skoSa smjöriS, mikið vatn í þvi.
Er nú flest farið að vatnsblanda!
þess vegna biSur nefndin :
1. Alla þá góSa drengi, sem
unna velferS og vaxandi
þroskun íslenzku þjóSarinnar,
að veita nú tafarlaust máli
þessu þann stuðning, sem efni
og ástæður þeirra leyfa.
2. AS gjöra þaS sem allra fyrst.
3. AS giöra nefndinni aövart um
aíleiSingar af starfi sínu fyrir
lok þessa mánaSar.
Sérstaklega eru einstaklingarnir
utan íslenzku bygSanna, sem
nefndin' hefir ritaS, beönir aS til-
kynna sem fyrst afstöðu þeirra
gagnvart málaleitun nefndarinn-
ar.
I umboði vestur-isl. Eimskipa-
félagsnefndarinnar.
Winnipeg, 9. des. 1913.
B. L. Báldwinaon.