Heimskringla - 10.11.1926, Side 4

4. BLAÐSÍÐA.
HEIMSKRIN GLA
WINNIPEG 10. NÓV. 1926.
Huímskringla
(StofnuD 1886)
Krnur At A hverjHm mlVvlbudefL
EIGKNDUKi
VIKING PRESS. LTD.
SS3 o| SS5 SAHCiKSIT AVK., WINNIPKG.
TnUfiul: IV-#537
VerTJ blaSsins er $3.00 árgangurinn borg-
Isí fyrlrfram. Allar borganir sendist
THE VITÍING PREES LTt).
8IGFÚS HALLDÓRS frá Höfnum
Rltstjórl.
JAKOB F. KRISTJÁNSSON,
Ráðsmaður.
rtnnflnkrlft tfI lilnffnfnn:
IIK VIKING l'lllíSS, Ltd., Box 8141
rtnnAMkrlft tll rltmt JArn nu i
EDITOH m:niS|vHI\(.|,llox 8105
WIIVIVIPKG, MA\.
“Helmskrlngla fs pnblished by
The Vlklncr Prenn Ltd.
and printed by
PITY PRIIVTIMG PUBLISHING CO.
«531-^55 Snrcenf Art., Wlntilneg, Mnn.
Telephone: .S6 5357
WINNIPEG, MAN., 10. NÓVEMBER 1926
Hvert stefnir?
Ef maður, sem fæddur og uppalinn
væri í annari heimsálfu, kæmi til Banda-
ríkjanna, dveldi hér svo sem eitt ár, og
væri gerhugull um það, er fram færi í
kringum hann, og ætti svo að segja frá
því, sem honum þætti markverðast í fari
þjóðarinnar, þá er langlíktegast að hann
myndi svara, að það væri sá andi, sem
hefði orðið “Boosting” sem einkunnarorð
á skildi sínum.
¥ ¥ ¥
“Boosting” er skilgetið barn prangara-
sálarinnar. “Það er lakur kaupmaður,
sem lastar sína vöru,” segir máltækið.
Það gerir minna til hviórnig varan er. Að
öðrum þræði er kyrstöðuhyggjan foreldri
Kyrstöðuhyggjan, sem jafnan er ánægð
yfir stundarhagnum og er í eðli sínu fjand
samleg p-amþróuninni, sem er sífeld viti
borin óánægja yfir ófullkom^egleika þess
sem er; stöðugt skynjandi umbótavið-
leitni; eilíf leit að fullu samræmi.
í Bandaríkjunum eru öll ríkin “mesta
rfki í heimi”; og hvert kauptún “ágætust
borg í veröldinni” Ekkert þorpskríli er
svo auðvirðilegt, að þar séu ekki “Ljóna”.
og “Tígra”-félög, Ku Klux Klan, eða eitt
hvert slíkt félag, til þess að “boosta”
þorpið og héraðið; “selja það” náungaiv
um. Forsetinn er líka “seldur”. Það skal
ekki bregðast að hann sé mesti maður-
inn í heiminum, hve nauða-ómerkilegu
stafngoði sem tildrað er í se'ssinn. —
Stjórnarvöldin eru á verði með arnaraug-
um, að útlent fólk fái ekki landgöngu til
vistarveru, sé það svo gersamlega siðspilt.
að hafa t. d. slitið hjónabandi sínu, eða
einhvieTntíma í fyrndinni fengið finim
daga vatn og brauð. Það gerir ekkert
til, að hvergi í veröldinni er jafnmikiö um
hjónaskilnaði og í Bandaríkjunum, sér-
* staklega ekki af jafn: kringilegum á-
stæðum, né heldur, að hviergi í veröldinni
er lögreglunni mútað jafn greipilega og
í Bandaríkjunum, síðan keisaradæmi
Rússa leið undir lok. Vit skólabarna er
mælt á kvarða og vegið á vog, og einu
sinni á ári að minsta kosti, fá blessuð
börnin — þau fullorðnu jafnt og þau
yngri — að spnéyta sig á! þvrað rita gull. i
medalíustíl um forsetann og föðurlandið. j
Sem betur fer eru ennþá margir ágætis
menn í Bandaríkjunum, sem sjá, að þessi
takmarkalausa sjálfsánægja, er að drepa
þar alt andlegt líf. En þeim gengur illa
að láta til sín heyra gegnum glamrið i
gullpyngjum Mammons. Og fáir leggja
við hlustirnar, þótt þeir bendi á það, hve
tiltakanlega fáum framúrskarandi mönn-
um Bandaríkin hafa á að skipa acm stend
ur, samanborið við fólksfjölda.
¥ ¥ ¥
Það er gamalt spakmæli, að hver dragi
dám af sínum sessunaut. Á það hér við
um Canada. “Boostingin” frá Bandaríkj
unum hefir komist hingað með kaupa-
héðnum, og gripið mjög víða og grimmi-
lega um sig. Fjöldi manna hér, og jafn
vel blaða, trúir á það ellefta boðorðið, að
segja aðeins kosti á landi og landshátt-
um, ien þegja helzt gersamlega um alt
það, sem hugsanlega mætti telja aðfinslu
vert.
Fjöldi manns er hér svo gegnsýrður af
“Boosting”-andanum, að þeir standast
tæplega reiðari en ef þeir sjá framsettar
aðfinslur ium stjórnarfar eða fjárhags-
ástand, á hvað góðum rökum sem þær
eru bygðar. Og þessi fjandi grípur æ
meir um sig.
¥ ¥ ¥
þess A^ogna er alveg sérstaklega hress-
andi, að heyra málsmetandi menn leysa
ofan af skjóðunni, og segja rétt frá nýju
fötunum keisarans. Hér í Canada hefir
W. F. Osborne, prófessor við Manitoba.
háskólann, orðið til þess nýlega. Eru
orð hans í tíma töluð, svo sofandi, sem
menn láta berast á marbakkann í þess-
ari “boosting”.eðju.
Prófessor Osborne hélt nýlega ræðu í
Saskatoon, Sask., á félagsfundi skóla-
umsjónarmanna, og tók þar þenna anda
heldur en ekki til bænar, og benti á þá
glapstigu, sem Canada væri að komast,
eða væri þegar komið á, fyrir þenúa
hugsunarhátt. Aðalinnihald ræðu hans
var á þessa leið:
“Heimskuleg aðdáun á hinum “að-
gætna” manni hvflir sem bölvun yfir
Canada. (Síðan tók hann forseta Banda.
ríkjanna ^em dæmi). Calvin Coolidge
krýndi meðalmenskuna og setti hvers-
dagshégómann í hásætið: hinn ‘aðgætna’
mann, sem er svo önnum kafinn við að
liafa gætur á sínu eigin starfi, að mann-
gildi hans verður gersamlega ófrjótt. —
Hættið þið að dá hinn “aðgætna” mann.
Hættið að tilbiðja bjartsýnisþvaðrið!
Kiwanis, Gyro, Rotary, Lions, Tigers og
öll hin dýrin, standa með gapandi gin og
gleypa í sig bjartsýniselginn. Þetta er
Babbitzka.*)
Meðalmenskan er höfuðeinkenni Ame-
ríkumanna, er um heildina er að ræða.
Lítið á kirkjuna! Er nokkur hér á
meðal yðar, sem ekki hefir tekið eftir
því, h^ undurfátt er um rcglulega ágæta
kennimenn? Og þó eru prédikanir líf-
taug þjóðarinnar.
Lítið þið á blööin! Það eru einir tveir
menn í kvöld í öllu Canada, sem segja
mætti um að til hafi að bera þá hæfileika,
sem ættu að vera aðaleinkenni reglulegra
ritstjóra, og annar þessara manna er svo
niðursokkinn í átjórnmál, að hann ver
aðeins helmingnum af starfsmætti sín-
um í þarfir blaðsins. (Hér á próf. Os-
borne sennilega við Mr. Bourassa.)
Háskólana (universities; skortir blöskr
anlega og sorglega framúrskarandi
menn. Hvar í Canada ætti að leita í
kvöld að eftirmanni Grants, sem gat lagt
þá undirstöðu í hina löngu, slánalegu og
ófimlegu unglinga, að þeir urðu að þjóð-
nýtum afreksmönnum síðar.------
Síðustu kosningar voru fjörlausar með
afbrigðum. I-andið ier mjög illa á sig
komið, og þó voru kosningarnar svo dauf
ar sem mest má verða. Þótt öll blöðin
í Canada væru þá lesin spjaldanna á
milli, þá skyldi maður ekki rekast á eina
einustu setningu, sem ætti sér svo mik-
ið sam einnar stundar lífdaga. Þegar
mikilmenni fjalla um mikilvæg málefni,
þá hlýtur sumt af því, er þeir segja, að
eiga langt líf fyrir höndum.
í heild sinni /er Ameríka á sjóðandi
kafi og gagnsýrð af efnishyggju, og þaö
er ástæðan fyrir allri þessari meðal-
mensku. . . Ástæðan fyrir meðalmensku
okkar hér í Canada er sú, að við erum
þeir heimskingjar að apa eftir fánýtustu
kæki Bandaríkjamanna. Gætið þess, að
Canada verði eíkki dauðriðið V slig, af
hverri þeirri tegund Babbitzkunnar, sem
hægt er að framleiða í Bandaríkjunum.
Það bezta, sem Canada gæti nú gert,
væri að stanza og íhuga: Hvað er hið
óskciikula sanna merki um þjóðarhag-
sæld? Hvað segir mannkynssagan oss
í þúsund liðu að geri þjóðirnar farsælar
og miklar? .....”
Rétt framsókn.
Nýlega barst þingmanni Mið-Winnipeg
nyrðri, Mr. J. S. Woodsworth, svohljóð-
andi bréf í hendur:
TILLÖGURNAR.
KING — SINKINSON (Lilyvale Lodge
No. 151): — Fundurinn leggur til að
skorað sé á stjórnina, að ellistyrkur, er
nemi tuttugu og fimm dölum ($25.00), sé
veittur öllum er þurfa og náð hafa 65 ára
aldri, enda sé sá hinn sami canadiskur
borgari og hafi dvalið í Canada í 20 ár
að minsta kosti.
(Samþykt.)
KING — VANN: (District Concention
No. 5): —
Með því að saga flestra styrjalda á
síðari tímum sannar, að þau eru nlorð,
framin í gróðaskyni; og
Með því að styrjöldin mikla kostaði
þjóðirnar 10,000,000 dauða hermenn, og
20,000,000 særða; limlesta menn svo
hundruðum þúsunda skifti, er létu hönd
eða fót, eða hvorutveggja, en geðveikra-
hæli geyma að auki þúsundir brjálaðra
manna æfilangt; og
Með því að styrjöídin mikla kostaði
þrjú hundruð þúsund miljónir dala í pen-
ingum, og sökti flestum stórþjóðum
heimsins í skuldir, sc-m þær aldrei fá
borgað;
Og, með því að eini árangurinn af þess
ari “styrjöld til að binda enda á styrjald-
ir”, er sá að nú, sjö árum eftir friðar.
samningana, eyða þjóðirnar, sem börð-
ust, helmingi meira árLega í vopnabúnað
en þær gerðu árið 1913, og þessi geysi-
lega fjáreyðsla virðist hafa það eitt að
augnamiði að búast undir nýja styrjöld;
Þá leggur fundurinn til, að skorað sé á
fulltrúa vora á þingi, að gera gangskör
að því að tryggja það, að Canadamónn
gangi nú á undan öðrum þjóðum heims-
ins, með því að verða fyrstir til þess að
afvopnast algerlega; og í því skyni:
1) Afnemi gersamlega allan her vorn,
flota og landvarnariið.
2) Láti niður falla allar ungliðaæfingar
(cadet training) í skólunum, og að fé
því, sem til þess befir verið veitt, renni
saman við það fé, er verja skal:
1) Til nægilegrar styrktar verklama
hermönnunt.
2) Til ríkisábyrgðarsjóðs, er ráði bót
á fjárhagserfiðleikum er stafa af veikind
um, elli eða dauða, og sjái fyrir styrk öll-
um snauðum ekkjum og munaðarleysingj
um og öllum þurfandi gamalmennum, svo
að hver maður og kona í Canada, 65 ára
eða eldri, fái að minsta kosti einn dal á
dag til æfiloka.
(Samþykt.)
18. október 1926.
Mr. J. S. Woodsworth,
House of Commons, Ottawa.
Kæri Mr. Woodsworth!
Hér með sendum vér yður fjórar til-
lögur, er samþyktar voru á stjórnarnefnd
arfundi Bændafélags Canada (Farmtrs’
Union of Canada). Þótt senda mætti
þessar tillögur að réttu lagi til hlutaðeig-
andi stjórnardeilda, þá álítum vér þær
betur komnar í samúðarhöndum. Þess
vegna kem eg þeim til yðar, og treysti
því, að afstaða félagsskapar vors, se-m
tekin er fram í þessum tillögum, megi
styrkja yður til þess að afla þeim tölu-
verðs fylgis, þegar þessi mál koma aftur
fyrir Sambandsþingið.
Með beztu árnaðaróskum,
KING — PENBERTHY: (Sturgis Lod-
ge, No. 58) : — Tillaga um öldungaráð-
ið:
Með því að, að því er dæmt verður af
gerðum öldungaráðsins, eins og t. d. að
drepa ellistyrktarfrumvarpið, sem sam-
þykt hafði verið í neðri málstofunni, og
af framkomu þeirra yfirleitt undanfarið,
þá ör ekkert gagn í því til þess að fara
með áhugamál þjóðarinnar, heldur er það
beinlnis þröskuldur í vegi fyrir löggjöf.
erí bæta megi kjör verkamanna;
Og með því að engan veginn er hægt
að ná til þeirra, hvað sem þeir gera, og
að það er lýðræði gagnstætt, að þeir skuli
vera ábyrgðarlausir gagnvart kjósendum
sínum;
Þá skal það samþykt að vér, sem mynd
um félagsskap bænda í Vestur-Canada,
lýsum yfir því, að vér álítum að stjórnar-
skránni verði að breyta, svo að öldunga-
ráðið verða algeriega afnumið.
(Samþykt.)
No. 111 — 748: Að vér mælum með
því að hið opinbera hafi hönd í bagga
með bankarekstri, alj)jóð til hagnaðar,
með því að skipa í bankanefnd banka-
fróða menn og hagfræðinga, er veiti lán
gegn sannvirði.
það er Heimskringla gat tij eft-
ir kosningarnar, að mynda fylk- J
ingu um Mr. Woodsworth, þar j
sem Albirtingar verða aðal-1
kjarninn, eða þá að minsta kosti
að standa í svo náinni sam.
vinnu við hann, að hann megi (
í raun réttri teljast foringinn,
þótt hann verði það ekki í orði
kveðnu.
Megi svo verða. Því gagn-
legri maður er Mr. Wtoods-
worth á þjóðþingi Canada en
50 Forkar og Bancroftar,
samt. öllu þeirra skylduliði.
W DODD’S 'li
IkidneyI
k"LLL0
Ni Á> V\ \\\ng

‘BETES
m'A
á-
S^THEPp*
DODD’S nýrnapillur eru bezta
--------x------- j nýrnameðalið. Lækna og gigL
' bakverki, lijartabilun, þvag-
Komandi tpPPU, Og önnur veikindi, sem
stafa frá nýrunum. — Dodd’s
bsCiarkoS'iinPíir Kidney Pílls kosta 50c askjan.
___ ® * eða 6 öskjur fyrir $2.50, og fást
hjá öllum lyfsögum, eða frá
The Dodds Medicine Co., Ltd.
Toronto, Ontario.
Þá er enn komið að bæjarkosnina;
um. Má það vera gleðiefni öllum
löghlýðnum niönnum og konum, að
hafa er.nþá, t-ekifæri til að nota
kosningarrétt sinn og geta með hon- borSa sitt verð,^$17.50, jafnt fyrir
um stjórnað borg þessari.
En svo sorglega vill til, að stund-
það sem hann notar og getur ekki
notað. I þessu liggur skaðinn, sem
um skiftast bæjarbúar í flolcka og samningarnit fela í sér. Og annaö
vinna hvor á móti öðrum. Er þá
undir fjölda hjvers flokks þomið,
hvor ber sigur úr bítum í hvert
sinn.
Síðastliðin nokkur ár hefir skift-
ingin orðið sú, að “Flokkur óháðra
verkamanna í Manitoba” (The Inde-
pendent Labor Party of Manitoba)
til, sem sé að verða að bindast undir
þessa byrði i 11 ár. Alt í stað þess
að byggja aflstöð siná við Slave
Falls og eiga sína aflstöð í fram-
tíðinni.
Þetta þýðingarmikla mál er nú á
dagskrá og stendur Independent La-
bor Party alþýðumegin, eins og vant
hefir gerst talsmaður og verjandi al- er' en úilltiúar þeir, sem Citizens
mennra hagsmuna almennings i Win- Committee setja út, sitja á svikráð-
nipeg. En á hina hliðina stórhrak- um við almenning. Það voru þeir,
únar og auðvaldsbubhar, seni hafa sem bor8u Þessa samninga > gegn.
viljað ná undir sig umráðum yfir Til uPP]ýsingar ty\ V almenntog-
hænum, og með þeim umráðunt si<uiu sett ber notn Þeirra heiðr-
krækja í part af sköttuni fólksins. u8u herra- sem '>ör8nst fyrir samn-
Félag það, sem nefnt er Winnipeg ingununl- sem sviku alÞýSu 5 trygð*
Electric Railway Co. — Strætisvagna
félagið — hefir í seinni tíð verið
einna áfjáðast í að komast upp á
bakið á skattgreiðendununi.
Fyrir hér um bil 20 árum siðan
seldi það félag bænum ljós. Þóttust
þeir gera vel að gefa mönnum kíló-
vvattið á 20 cent. En þá tóku sig til
nokkrir menn og sannfærðu bæjar-
stjórnina urn, að það mætti framleiða
rafmagn í hænum miklu ódýrara.
Var það aðallega Cockhurn, sem
barðist harðast fyrir þvi máli. Fór
svo, að stofnun sú, sem nefnd er
“City Hydro” var sett af stokkun-
um. Arið 1907 byrjaði bærinn afl-
stöð við Point du Bois, þrátt fyrir
sífeld vinsamleg tilboð Winnipeg
um, sem neituðu um alþýðuatkvæði
(referendunt), voru á móti Slave
Ealls og eru sterkir óvinir allra þjóð
eigna.
Wehb horgarstjóri og ferðalangur.
Sullivan, bæjarfulltrúi.
Pulford, bæjarfultlrúi.
Leonard bæjarfulltrúi.
Leach, bæjarfulltrúi.
Shore, bæjarfulltrúi.
Davidson, bæjarfulltrúi.
McKerchar, bæjaréulltrúi.
Boyd, bæjarfulltrúi.
Barry, bæjarfultlrúi.
McLean, bæjarfulltrúi.
En þeir, sem barist hafa fyrir
Hydro, á _móti þessum samningum,
eru með bæjarrekstri og standa al*
Electric, að selja bænum raforku. af a verSi- ti! aS vaka 7fir hags'
rnunum almennings, eru Labor full-
trúarnir:
En það atvik færði ljósin niður úr
10 centum ofan í 7/2 cent kilówatt-
eindina. Og síðan hefir það verið
fært niður i 2/2 cent.
öll þessi tiltæki líka félaginu illa.
þvi þau hafa tekið allmikið vatn af
þess mylnu.
Svo nú í ár hefir það náð samn-í
ingum við bæjarstjórnina, að seljaj
raforku til nota fyrir Citv Hvdro. 1
er
Flye.
Simpkin.
Jones.
Durward.
Simpson.
Blumberg.
Og svo þeir
O’Hare og McDiarmid.
Þeir stóðu altaf með Labor full-
Því nú er umsetning Hydro orðin trúunum i þessu máli. Kynnið yður
svo mikil, að aflstöðin við Point du þv;, ve! nöfn þeirra, sem útnefndir
Bois nægir ekki mikið lengur. Labor ver5a> og gæti5 þess a5 grei5a a5.
fulltrúarnir vildu að bærinn bygði eins atkvæði með þeim mönnum. sem
afjstöð við Slave Falls, fossa, sem 'Independent Labor Party setur út.
bærinn hefir hald á enn sem komið peim einuni verður trúandi í þessu
er. En iiðið í City Hall skiftist máli. Sá flokkur e‘r'alþýðuflokkur-
þanni'g, að (6 Labormenn og tvcir inn. p.n Citizens Committee er auð-
aðrir voru á móti þessum samningum, klíka, sem hefir það augnamið að
en 10 góðvinir Strætisvagnafélagsins | kroppa úr yður augun.
og bæjarstjórinn, drógu taum félags- Victor B. Anderson er Islending-
ins en sviku skattgreiðendur bæjarins ur og ætti a5 hafa eins mikla tiltrú
og þröngvuðu samningunum í gegn. hjá vður og enskum félagsskap. Kjós
Hefir það tiltæki mælst ila fyrir a.f i5 hann nú og gefið honum fyrsta
almenningi. Og nú er það mál fyrir vaj (j)
dómstólunum. Labor fulltrúarnir j t ward 2 sækja tveir Labor full-
lögðu til, að samningarnir væru trúar, þeir Victor B. Anderson og
(Samþykt.)
¥
¥
Yðar .einlægur,
W. M
Thrasher
Aðalritari.
*) “Babbittry” er myndað af nafni sögn
hetjunnar Babbitt erki-‘ boostaranö”,
sem anieríski rithöfundurinn Sinclair
Lewis dró svo óvægilega fram á sviðið
fyrir 2—3 árum síðan.
Þessar tillögur þurfa ekki frekari skýr-
inga við. Þær sýna að töluverður hluti
bænda stefnir rétt. Megi beii halda í
þá áttina, greitt og látlaust.
Mr. Thrasher felur Mr. Woodsworth
að koma þeim á framfæri í þinginu. Það
sýnir að hann hefir ekki mikla trú 4
! “framsóknarmönnunum” hér í Manitoba,
t. d. Mr. Bancroft og öðrum, er greiddu
j atkvæði með Mr. Forke' undir merki lib-
! erala flokksins Það bendir líka ótvírætt
, í þá átt, að hinir sönnu framsóknarmenn
j meðal bænda í Vestur-Canada hafi í huga
bornir undir atkvæði bæjarbúa, en
þessir 10 trúu og dyggju þjónar fólks
ins kæfðil þá tillögu, Strætisvagna-
félaginu í vil.
Labor fulltrúarnir berjast fyrir
þeirri stefnu, að bærinn eigi að eiga
sina eigin rafleiðslu, ljós, hitun og
strætissporbrautir og vagna o. s. frv.
Þeir vilja láta skattgreiðendur njóta
ágóðans af allri opinberri fram-
leiðslu, í stað þess að lofa einokun-
arfélögum að sjúga fjármerg alþýðu.
Samningar þessir eru til 11 ára.
Félagið selur bænum 30,000 hestöfl,
á $17.50 hvert, en það er miklu meira
en bærinn þarf að nota. Bærinn
framleiðir hestaflið, komið til not-
andans, á $25.47, en nú verður hann
að selja það á $30.50, eða tapa á
hverju hestafli, sem hann selur. Svo
helzt lítur út fyrir, að hann verði að
sitja með þessi 30,000 hestöfl
Aljerman Simpkin. — Kjósið þá !
Já, landar, takið nú á yður rögg
og kjósið Isfending í bayarstjórn.
Þér getið það, ef þér leggist fast á
eitt. “Sameinaðir stöndum vér,
sundraðir föllum vér”.
B.
“Ögn”
Fyrir tæpum tveimur árum síðan
var stofnað hér í Los Angeles ís-
lenzkt kvenfélag og var gefið nafnið
“Ögn”.
Tilgangur þessa litla félags var og
er að efla samhygð og samvinnu
meöal islenzkra kvenna i Los An-
eles.
Þetta kvenfélag hefir ekki haft
og hátt um sig, og því ekki látið sín