Heimskringla - 28.03.1934, Síða 5

WINNIPEG, 28. MARZ 1934
HEIMSKRINGLA
5. SÍÐA
við það sem að oss snýr, sjá, ef
unt ©r, allar hliðarnar á hverju
máli sem er, hversu smátt sem
það er. Með þesskonar rann-
sókn, kemur sanngirnin og
sannleiksástin, og um leið langt
um meira umburðarlyndi með
hinum algengari brestum mann-
anna, sem vér sjáum að eru oft
ekki afleiðingar neinna illra
hvata, heldur blátt áfram eins-
konar mótun skapferlisins, sem
að lífið hefir sett á þá, þeim
ósjálfrátt, og þess vegna er
ekki að öllu leyti hægt að saka
þá um það sjálfa.
Þetta er langt frá því að vera
auðvelt og sá sem reynfr að
gera þetta á áreiðanle^a á
hættu að vera misskilin. Menn
þola það yfirleitt illa, að aðrir
líti hlutlaust og sanngjarnlega
á þá sjálfa og málefni þeirra,
og þaðan af ver, að þeir segi
þeim hreinskilnislega hvaða álit
þeir hafi á þeim, enda þó að það
sé gert með mikilli stillingu og
á vinsamlegan hátt. Sá, sem
ekki er með mér ,er á móti mér.
Menn vilja hafa aðra með sér,
vilja hafa fylgi þeirra, menn
vilja þrengja skoðunum sínum
upp á aðra, vilja láta þá taka
þátt í sínum dægurdeilum, vilja
láta þá vera vini vina sinna og
óvini óvina sinna. Sá, sem vill
vera athugull og sanngjarn
verður oft að nokkru leyti utan
við lífið, hann verður, eins og
Mack Sabre, vinafár og ef til
vill óvinsæll. Sá sem vill vera
að einhverju leyti öðru vísi en
aörir menn leggur ávalt á tæpt
vað. Það þykir sjálfsagt, að í
Rómaborg séu allir eins og
Rómverjar, og í hverri annari
borg eiga íbúarnir 'allir að vera
líkir, það er hin gullna meðal-
mensku regla. En sá sem getur
hafist upp yfir það að vera eins
og einn steinninn á ströndinni,
svo líkur öllum hinum að hann
þekkist ekki frá þeim, hefir þó
eignast það sem ekki verður frá
honum tekið, hann hefir eignast
manndóm í fyllra mæli en fjöld-
inn hefir. Að vísu er nóg til af
mönnum, sem eru frábrugðnir
fJestum öðrum, vegna sérvizku,
sem annað hvort er meðsköpuð
eða hefir vanist inn í þá. En
það gerir þá ekki neitt ágætari
en aðra, heldur þvert á móti
leiðinlega og erfiða að komast
af við. Það er lítið unnið við
það að verða ólíkur öðrum,
nema að maður um leið vaxi.
Það er ekki hægt að halda á-
fram að vaxa hvað vitsmuni
snertir eða nokkra séristaka hæfi
leika til að gera það, sem aðrir
geta ekki gert, nema að vissu
marki, því að alt slíkt takmark-
ast mjög mikið af þeim náttúr-
legu hæfileikum, sem hver ein-
staklingur er fæddur með. Það
er tilganglaust fyrir mann, sem
er ekki skáld, að ætla sér að
verða það. En hver maður hefir
sinn eigin karakter yfir að ráða,
þó að hann ráði yfir engu öðru.
Og þrátt fyrir alt það aðhald,
sem hann hefir af uppeldinu, af
mannlífinu umhverfis hann, af
venjunum, sem á mörgum árum
hafa rótfestst í fari hans, getur
hann ávalt verið að móta sjálf-
an sig á ný að einhverju leyti.
Myndin ,sem er mótuð í mjúk-
an leirinn getur ávalt breyzt.
Það er fyrst þegar hún hefir
verið höggvin í marmara eða
steypt úr málmi, sem henni
verður ekki breytt. Möguleik-
arnir til þess konar þroska eru
efalaust miklir, þó að upplagið,
eins og vér nefnum það og um-
hverfið ráði miklu; en enginn
j>eirar liggu reins nálægt öllum
mönnum og möguleikinn til að
verða víðsýnn, sanngjarn, skiln-
ingsgóður á mennina, sem vér
lifum með og málefni þeirra,
bæði stór og smá. Sá, sem
leggur stund á það, verður meiri
maður én ella, hann verðu'r ó-
háðari, sínu umhverfi, hann
verður vorkunnsamur við alla
menn og umburðarlyndur, hann
verður samúðarfyllri og lærir að
greina í sundur orsakir og rök
fyrir breytni manna yfirleitt. —
Hin þrönga og harða dómgirni
er fjarlæg honum og smámunir,
sem litlu máli ættu' að skifta,
vaxa honum ekki í augum. —
Slíkur manndómsþroski er
mikilsverður, því að. hvað oft
sem að slíkir menn eru miá-
skildir af þeim, sem í þessu efni
standa þeim lægra, verða þeir
einhvem tíma metnir og virtir
af fáum, sem skilja þá.
í hverri bygð og í hverjum fé-
lagsskap þyrfti að vera einhver
Mark Sabre, einhver sem að
sýni öðrum hvað sé fagurt og
ágætt í þessum efnum. Það má
vel vera, að hvar sem að slíkur
maður fyndist, yrði hann að
meira eða minna leyti píslar-
vottur smásálarskapar, eigin-
girni og misskilnings. Oss fær-
ist ef til vill ekki neitt beturj
við slíkan menn en þorpsbúun- I
um í sögunni. En hann væri j
oss ómteanlega gagnlegur mað-1
ur, því að fyr eða síðar yrðum 1
vér að kannast við yfirburði
hans.
Lífið er oft ömurlegt. Það
er læst í dróma stirðra skaps-
muna, venjubundinna viðhorfa
og samúðarlítillar afstöðu i
manna á milli. Það er líkt vetri,1
sem leggur sitt kulda — og'
klakafarg ekki aðeins á jörðina
heldur líka á mannssálirnar. En
þegar vorið kemur, bráðnar
klakinn og ný öfl fá fresli og
framrás. í hvert sinn sem
mennirnir verða víðsýnni og
frjálsari í hug og hjarta er vor
í heimi andans. Þess vors er oft
langt að bíða, en það kemur
samt ávalt. Fyrirheitið um það
stendur gilt, rétt eins og fyrir-
heitið um vor í náttúrunni.
Eitthvert hið fegursta erindi
um komu vorsins, sem eg hefir
séð er þetta erindi úr “Vorvís-
um” Hannesar Hafsteins.
Hér sumrar svo seint á stund-
u'm!
þótt sólin hækki sinn gang,
þá spretta’ ekki laufin í lundum
né lifna blóm um foldarvang,
því næturfrost og nepjur
oft nýgræðinginn fella —
sem hugans ku og krepjur
oft kjark og vonir hrella.
Alt í einu geislar geysast,
Guð vors lands þá skerst í leik,
þeyrinn hlýnar, þokur leysast,
þróast blóm og laufgast eik.
Vonin og trúin, sem anda
í gegnu'm þessi orð frá sál
manns, sem vildi láta ljós og yl
flæða í ríkum mæli yfir líf sinn-
ar þjóðar, eru hinir eftirsóknar-
verðustu fjársjóðir andans, sem
vér getum eignast. Það er Guð
allra þjóða og landa, sem skerst
í leik með hverri vorkomu, bæði
í náttúrunni og í lífi mann-
anna. Það er hans máttur, sem
sigrar myrkrið og kuldann, sem
leysir sálirnar úr fjötrum og
leiðir þær út á víðan vang, eins
og annað eldra skáld, sem líka
hafði von og trú, hefir að orði
komist.
HITT OG ÞETTA
“Við flugumst á í illu”
Nýtt hjónaskilnaðarmál í Hol-
lywood. Það er hin dökkhærða
filmstjarna Lupe Velez, sem vill
skilja við mann sinn, hinn fræga
sundmann Johnny Weissmuller,
sem minnast má úr Tarzan-
myndinni. “Við flugumst á í
illu nótt og dag, og þess vegna
er engin ástæða til að halda
hjónabandinu áfram”, segir
Lupe Velez. “Eg er enginn
engill og ek skal gjarna taka á
mig helming sakarinnar fyrir
það, hvernig hjónaband okkar
hefir farið út um þúfur.”
Þau giftustu í október.
* * *
Fjármál eru flókin
í tímariti, sem gefið er út í
New York, er þessi smásaga:
Ungur maður kom inn í búð
til þess að kaupa sér hálsknýti
og borgaði það með 1 dollars
ávísun. * Kaupmaður var vanur
að borða miðdegisverð í veit-
ingahúsi, og þennan dag borð-
aði hann miðdegisverðinn með
ávísunni. Og svo gekk ávísunin |
mann frá manni þangað til 201
höfðu fengið hana og allir fram-
selt hana. Var nú ekki hægt að
skrifa fleiri nöfn á hana svo að
sá 20. fór með ávísunina í bank-
ann. En þar var ekkert til fyrir
henni. Hinir 20 framseljendur
komu þá saman á fund, og kom
upp úr kafinu, að hver þeirra
hafði grætt 25 cent á ávísuninni i
(þ. e. látið fyrir hana vörur,
sem ekki kostuðu þá nema
75 cent). Kom þeim nú saman
um að hver þeirra skyldi greiða
5 cent til seinasta handhafa og
eyðileggja svo ávísunina. En
hver tapaði þessum dollar, sem
aldrei var til, en tuttugu menn
höfðu grætt á sín 20 centin
hver, eða alls 4 dollara?
* * *
Nr. 14.
Einstein er frægasti vísinda-
maður nútímans. Hann er Gyð-
ingur að ætt, en starfaði við
EDVARD LÁRUS
ADOLPH BERNHÖFT
16. ágúst 1866—8. jan. 1934
Æfiminning
Þann 8. jan. síðastl. andaðist
að heimili sínu við Hensel í N.
háskólann í Berlín þegar Hitler | Dak. Edvard bóndi Bernhöft
brauzt til valda.
Og Naizstarnir þoldu ekki svo
ágætan vísindamann í landinu.
Hann var Gyðingur og menn
vissu að hann var frjálslyndur
í lífsskoðunum, þó að orka hans
gengi eingöngu til fræðiiðkana,
en ekki í stjórnmálabaráttu. En
Nazistarnir þoldu ekki slfka
eftir langvarandi heilsubilun.
Hefir þessa eigi verið getið í ís-
leníku blöðunum viljum vér því
í fáum orðum geta helztu æfi-
atriða hans. Hann var merkur
maður á marga lund.
Edvard Lárus Adolph Bern-
höft, en svo hét hann fullu
nafni, var fæddur í Reykjavík
menn. Þeir drápu, fangelguðu j 16. ágúst 1866. Foreldrar hans
eða ráku í útlegð nálega alla voru af dansk-þýzkum ættum,
mestu andans skörunga í land- og var faðir hans Edward Bem-
ihöft stofnandi einnar fjrrstu
bakara stofunnar í Reykjavík,
—Bernhöfits bakarí. Fimm syst-
kyni á Edvard heitinn á lífi er
öll eru búsett í Reykjavík, 3
systur og 2 bræður og er Vil-
helm tannlæknir Bernhöft ann-
ar þeirra. Á unga aldri var Ed-
vard sendur til Khafnar og naut
þar skólafræðslu eftir því sem
þá gerði, lagði hann fyrir sig
verzlunarnám og mun eitthvað
hafa unnið við verzlun áður en
inu. Einstein komst lifandi úr
landi. Og í skjölum þýzku
stjórnarinnar er hann auðkend-
ur sem útlagi nr. 14. Hann er
framarlega í röðinni, eins og
vera ber. Alls er talið að Hitl-
ersstjórnin hafi rekið í útlegð
um 1000 af mestu vísindamönn-
um landsins og rithöfundum.
Meðal þeirra eru a. m. k. 8 sém
fengið hafa Nobelsverðlaun. —
Einn útlaginn er efnafræðingur
sá, sem á stríðsárunum fann
upp nýja og einfalda aðferð til I hann fluttist vestur.
að framleiða áburð úr loftinu ' Arið 1890 flutti hann til Can-
og bjargaði þar með þjóðinni úr j acja, settist fyrst að í grend við
mestu neyð. En því meiri yfir- Glenboro í Argylebygð og
burðir, því meiri fordæming hjá dvaldi þar árlangt. Vorið 1891
Nazistum.
Nýja Dagbl.
*
ærði hann sig suður til íslenzku
bygðarinnar í Norður Dakota,
Nýtt landnám í kvæntist þar 19. maí ungfrú
sambandsríkjum Breta j Sophíu ólafsdóttur Brynjólfs-
Nefnd manna í Englandi, semisonar frá Skeggstöðum í Svart-
skipuð var til þess að gera til- ándal 1 T™naJafnssýslu °S Gf/
lögur um atvinnumálin og reyna
að finna einhverjar leiðir til
rúnar Kristjánsdóttur er síðar
giftist Guðmundi Norðmann,
þau bjuggu í Argylebygð. Sett-
þess að bæta úr atvinnuleysinu, ^
hefir nýlega komið fram með ust Þau Edvard °S SoPhia að
álit sitt. Leggur hún til að^13 Hallson °S hafði hann a
atvinnuieysingjar verði sendir til ihendi Þá um tíma postflutning
sambandsríkjanna og látnir milli Hallson °S Edinborgar,
nema þar land. Leggur hún|fa um Jsleuzku
til að öflugt félag verði stofnað' bySðarinnar- Að Þvi liðnu festi
í þessum tilgangi og fái það sér- 'hann sf land °f tok UPP hu'
. x.. , *. , „ „ ,,_, skap. Stunduðu þau svo buskap
leyfi td þess að stofna nylend- f y .
„r, þar Sem landnemarnlr geti n,,‘f Það “«» f5
orðið sjálfbjarga. Taka flest 118,1 að ollu leJtl ,amas vel’ t>°
ensku blöðin vei undir þessa fyföb Ka>' vl» m'k‘l
hugmynd. En Daily Chronicle Þ«"a var stor og er
segir þó, að hún muni mæta el" hl” myndarlegasta f alln
andstöðu hjá stjórnum hinna lj™»1,,nl' Þau eignuðust Í5 böm
ýmsu sambandsríkja, vegna þess f.011 n™ a 11'• f elzt' «»""
að þau eigi sjálf við atvinnu- a ^hr. « f"■ «"
leysi að berjast. Samt hyggnr Orvdle 15 ára má þvf segja að
* v. i r * i * Þau seu oll komm til fulltiða
blaðið að hægt se að komast að ^ , ,
aldurs. II barnabom eiga þau á
samnmgum við stjórnirnar, ef °
. , , . * , . „r. , lífi er einmg eru hin mannvæn-
það se trygt, að hinar nyju ny- ° .
lendur verði alls ekki upp á;le8“»''- Born þe.rra he.ta svot
neinn komnar og iandnemamtr' óla,nrr V'lh'lm’ .Lo'"s’ J°-
taki ekki atvmnu frá þeim sem > >
fyrir eru. jWilfred Husiband í Uteniel),
’ „ _ : Kristín, Brynjólfur, Mable, Sig-
♦ v v j
jríður, Jóhanna, Magnús, Otto,
Samsteypa Leonard og Orville. Öll eru þau
Tvö hinna voldugustu skipa- til heimilis í bygðinni, þrír elztu
félaga í heiminum “Cunard” og bræðurnir í Cavalier, N. Dak.,
“Wihite Star” hafa nú ruglað en hin heima eða í grend við
reitum sínum í eitt heljarmikið Hensel.
hlutafélag. “Cunard ’ hefir á Edvard heitinn var maður
hendi 62% hlutafjársins, en eínkar þýður í lund, glaðvær og
“White Star” 38%. — Samfara gtiitur og ókvíðinn við hvaða
þessari frétt var sú, að hinn erfiðleika sem var að etja. Hann
mikli drómundur, er “Cunard” var £valt góður öllum sínum og
var byrjað að byggja fyrir tveim veitti þeim alt það senr hann
árum, en varð að hætta við, gat> og kraftar hans og heilsa
sökum kreppunnar, . muni nú létu til. Veitti það heimilinu
verða fullgérður, og innan giaðværðarbrag, svo að jafnah
skamms tímá. Verður hann um var jjjart yfir því og var því
60^70000 tonn. j þangað bétra að koma en á
~ marga aðra staði, þar sem efna-
er til hans þektu enda var hann
heiðvirður í orði og athöfn. Ed- I
vard heitinn var á margan hátt,
velgefinn maður, en naut sín
eigi að fullu því uppeldi hans
og undirbúningur fyrir lífið,
miðuðu í aðra átt, en braut
sú lá er hann varð að ganga.
Er hann, til dæmis, kom til
þessa lands, varð honum skóla j
lærdómurinn að litlum notum.
Enska tungu hafði hann ekki
numið var því enginn kostur á!
að ná atvinnu við það sem hann
hafði lært. I
Hátíðaárið 1930 ferðaðist.
hann heim til íslands í heim-
sókn til frænda og vina. Dvaldi
hann í Reykjavík um tveggja
mánaða tíma. Ári eftir að hann
kom til baka aftur, fór að bera
á heilsuleysi því er dró hann
til dauða.
Útför hans fór fram frá Pres-
bytera kirkjunni í Cavalier 10.
jan. Ræður fluttu séra Harald-
ur Sigmar og prestur kirkjunn-
ar, Rev. Mr. Shallcross. Eftir-
fylgjandi erindi mælti eftir
hann, einn venzlamanna hans,
Ingólfur ÁrnaSon faðir Jean
Norðmann mágkonu Edvards:
Genginn er góður drengur,
Göfugs manns feril, hreinan
Fetaði lífs á leiðum
Ljómar á kærleiks sólu,
Veraldar óró ofar.
Hjá Alföður sálin fagnar.
R.

KAUPIÐ HEIMSKRINGLU jhagurinn var meiri, enda er
LESIÐ HEIMSKRINGLU kona hans hin ágætasta kona.
BORGIÐ HEIMSKRINGLU vinsæll var hann meðal þeirra
HAFIÐ í HUGA
Hreinindi ölsin og ölgerðarinnar
Drewry’s
Standard [ager
ESTABLISHED IÖ77
PHONE 57-20*k-
This advertisement is not insented by the Government Liquor
Control Commission. The Commission is not responsible for the
statements made as to the quality of products advertised.
INNKOLLUNARMENN HEIMSKRINGLU
í CANADA:
Árnes.................................................F. Finnbogason
Amaranth...............................J. B. Halldórsson
Antler.......................................Magnús Tait
Árborg..................................G. O. Einarsson
Baldur...........................................Sigtr. Sigvaldason
Beckville................................Björn Þórðarson
Belmont.................................. G. J. Oleson
Bredenbury..............................H. O. Loptsson
Brown.............................. Thorst. J. Gíslason
Calgary..............................Grímur S. Grímsson
Churchbridge.............’...........Magnús Hinriksson
Cypress River.......................... Páll Anderson
Dafoe.....................................S. S. Anderson
Elfros.............................J. H. Goodmundsson
Eriksdale..........................................Ólafur Hallsson
Foam Lake.................................John Janusson
Gimli.....................................K. Kjernested
Geysir..............................................Tím. Böðvarsson
Glenboro...................................G. J. Oleson
Hayland.............................>.....Sig. B. Helgason
Hecla.........................................Jóhann K. Johnson
Hnausa................................. Gestur S. Vídal
Hove......................'............Andrés Skagfeld
Húsavík...................................John Kernested
Innisfail.....................................Hannes J. Húnfjörð
Kandahar..........................................S. S. Anderson
Keewatin...........................................Sigm. Björnsson
Kristnes..........................................Rósm. Árnason
Langruth.................................. B. Eyjólfsson
Leslie.................................Th. Guðmundsson
Lundar.........................j...........Sig. Jónsson
Markerville........................ Hannes J. Húnfjörð
Mozart..................................... Jens Elíasson
Oak Point.........................................Andrés Skagfeld
Oakview........................... Sigurður Sigfússon
Otto..............................................Björn Hördal
Piney.................................. S. S. Anderson
Poplar Park...*.........................Sig. Sigurðsson
Red Deer...............................Hannes J. Húnfjörð
Reykjavík.................................. Árni Pálsson
Riverton............................ Björn Hjörleifsson
Selkirk................................G. M. Jóhansson
Steep Rock.........................................Fred Snædal
Stony Hill........................................Björn Hördal
Swan River......................................Jlalldór Egilsson
Tantallon...........................................Guðm. ólafsson
Thornhill............................Thorst. J. Gíslason
Víðir................................... Aug. Eiuarsson
Vancouver............................Mrs. Anna Harvey
Winnpegosis.................................
Winnipeg Beach.......................................John Kernested
Wynyard....................................S. S. Anderson
í BANDARfKJUNUM:
Akra.................................. Jón K. Einarsson
Bantry...................................E. J. Breiðfjörð
Belingham, Wash...........................John W. Johnson
Blaine, Wash...........................................K. Goodman
Cavalier............................. Jón K. Einarsson
Chicago: Geo. F. Long, 2428 Hamlin Ave., Logan Square Sta.
Edinburg.........I...................JEIannes Björnsson
Garðar..................................S. M. Breiðfjörð
Grafton................................Mrs. E. Eastman
Hallson................................Jón K. Einarsson
Hensel................................ J. K. Einarsson
Ivanhoe..............................Miss C. V. Dalmann
Milton...................................F. G. Vatnsdal
Minneota.............................Miss C. V. Dalmann
Mountain..............................Hannes Björnsscm
Point Roberts.... ..................Ingvar Goodman
Seattle, Wash-----...(..J. J. Middal, 6723—21st Ave. N. W.
Svold........v.......................Jón K. Einarsson
Upham....................................E. J. Breiðfjörð
The Viking Press, Limited
Winnipeg Manitoba