Alþýðublaðið - 15.05.1960, Blaðsíða 16

„MEÐ því að lestrar-
salur Landsbókasafnsins
ar ekki vansalaust, að láta
unglinga strita við að pitja í
stólum, sem virðast helzt gerð
ir fyrir stóra og feita menn;
leðurklæddum kláfum til þess
eins föllnum að valda hrygg-
skekkju sé óharðnað fólk.lát-
ið sitja í þeim í lengri tíma.
Að því leyti hefur Lands-
bókasafnið alls ekki brugðist
skynsamlega við próflestrin-
um, því vitanlega þarf miklu
hentugri húsgögn við það erf-
iði. Sæmilegir kennarar
mundu ekki þola að þannig
væri búið að nemendum sín-
um. Og bessu atriði verður
ekki kippt í lag fyrr en kenn-
arar hafa verið fengnir til að
annast störfin í Landsbóka-
safninu meðan á próflestrin-
um stendur.
41. árg. — Sunnudagur 15. maí 1960 — 109. tbl.
Fræðimenn
flýja
OG RAKARASTOFUÍt.
Ekki þarf að draga í efa, að
innan opinberra stofnana,
eins og ráðuneytanna og Rík-
isútvarpsins er húsrými fyr-
ir eitthvað af próflestrarfólki.
Þá væri ekki óhugsandi að
námsfólk læsi á rakarastofum,
þegar þryti stóla í Landsbóka-
safninu. Þar eru skilyrðin lík
og í lestrarsalnum, menn
verða hvort sem er að þrevta
langsetur í rakarastofum; há-
vaðinn er nær enginn, nema
suðið í vél hárskerans. Þannig
er rakarastofa sízt ver fallin
til próflesturs en hver önnur
almenn húsakynni, sem nú
eru svo vinsæl meðal náms-
fólks. Og engin hætta er á að
fræðimaður utan af landi yrði
glósusafni til að lána þeixn er
á hrakhólum, þótt nokkrar
rakarastofur væru fullsetnar
námsfólki. Þeir sem þyrftu að
láta klippa sig gætu staðið.
Hér hefur ekki verið minnzt
á þá menn búsetta í Reykja-
vík, sem eru gestir Landsbóka
safnsins og þurfa að sækja sér
þangað fróðleik og upplýsing-
ar úr bókum, sem þeir fá á
safninu. Bæði er, að þeir hafa
gott af því að fara í frí meðan
á próftíðinni stendur, og svo
hitt, að þeir eiga ekki eins
langt heim til sín, sé salurinn
fullur af námsfólki, og t. d.
maður norðan af Raufarhöfn.
Bókaverðir mega una vel próf
tíðinni, því þá þurfa þeir ekki
að sækja bók fyrir gesti. Náms
fólkið kemur sjálft með sínar
bækur. Hitt gæti verið til at-
hugunar, svo bókavörðum
leiddist ekki, að Landsbóka-
safnið kæmi sér upp góðú
salinn sækja og eiga próf fyr-
ir höndum.
Þegar hugleiddur er próf-
lesturinn í Landsbókasafninu,
fer ekki hjá því að manni
renni til rifja það misrétti,
sem námsfólkið er beitt utan
Reykjavíkur. Alls staðar á
landinu eru ungiingar, sem
þurfa að taka próf, en það er
ekki til nema eitt Landsbóka-
safn, sem samkvæmt lögum
er safn allra iandsmanna. Og
þeir menn, sem eru miklir
„dreifbýli'skarakterar“ eins og
það er kallað, finnst auðvitað
nauðsynlegt að námsfólki úti
á landi verði veitt sama að-
staða við próflestur og þeim,
sem taka próf hér. Námsfólki
hlýtur að vera jafn mikil raun
að lesa bækur sínar í heima-
húsum hvar sem það býr á
landinu. Þess vegna ætti að
sjá þeim á landsbyggðinni fyr
ir lessölum —. annars er hætta
á að þar séu tekin verri próf
vegna aðstöðumunar.
Til athugunar
Margir þeirra, er sótt
hafa lessalinn að stáð-
aldri, hafa rætt þetta
vandamál sín í milli. í
þeim hópi hefur rakara-
stofan og skrifstofur opin
berra embættismanna
þótt engu lakari staðir til
próflestrar en Landsbóka
safnið. Þetta sýnir, að
fræðimennska er varla
lykillinn að því að leysa
úr „brýnum“ þjóðfélags-
legum vandamálum. Vér
sem aldrei höfum reynt
að leysa slík vandamál
þykjumst sjá góða lausn
á þeim þrengslum er skap
ast í Landsbókasafninu í
próftíðinni, án þess þó að
verið sé að draga úr á-
gæti annarra staða, sem
getið hefur verið hér á
undan. Skólarnir sjálfir
eiga að leysa úr þessu
máli. Börnin eiga að fá
lesstofur í skólum þar
sem þau geta lokið próf
lestri sínum. Sannast
mála er, að á heimilum,
hversu vel sem þau eru
búin, getur verið það ó-
næðissamt, að vont sé að
hemja sig við lestur.
Verði komið upp les-
stofum í hinum mörgu
myndarlegu skólabygg-
ingum, sem hér eru, kem
ur ekki til þess í framtíð
inni, að fræðimenn og
grúskarar eigi á hættu að
sólbrenna á rjátli í kring
um þá byggingu, sem þeir
telja athvarf sitt og skjól
fyrir góðviðrinu þessa
dagana.
I. G. Þ.
er stöðugt þéttsetinn af
skólafólki, sem nú les und
ir próf, skal fræðimönn-
tsm utan af landi bent
að þeir ættu ekki að ó-
maka sig til Reykjavíkur
fyrr en prófum er lokið“
Þessi auglýsing hefur hvergi
birzt og verður ekki birt, en
á það hefur verið bent, að
hennar væri þörf, þar sem
lestrarsalur sáfnsins kemur
þessa dagaria að.litlum
fyrir þá menn, sem atvinnu
sinnar vegna þurfa að ssékja
stófnun á borð við Laridsbóka
safnið. Þar situr nú fjöldi
unglinga; og þreytir próflest-
ur af kappi. En þeir sem áð-
ur áttu athvarf við grúsk sitt
við grænu borðin, eru á róli
á göngunum og jafnvel í kring
um húsið að bíða þess prófum
•íjúki á þessu vori.
ÚR FJÖSINU YFIR
í SALINN.
Það er gott, að unglingamir
skuli hafa fundið næði í lestr-
arsal Landsbókasafnsins
fjarri skarkala heimilisins,
þar sem pottaskellir og aðrir
brestir þrúga námsgáfuna og
fyrri kynslóðir urðu að búa
við illu heilli. Þá var Helga-
kver numið í fjósinu innanum
hávaðasamar kýr, sem ekki
hlýddu fyrirskapaðri þögn og
menn lærðu að draga til stafs
í snjó og sand og leir. Mikill
munur er á þeirri námsað-
stöðu og því sem nú tíðkast,
þegar hægt er að fara í opin-
berar stofnanir og ástunda
próflestur í salarkynnum
þeirra. Að vísu hafa ekki vér-
ið gefin út opinber fyrirmæli
um, að lestrarsalur Lands-
bókasafnsins skuli breytast í
próflestrarsal á hverju vori.
Þessa er heldur ekki þörf, þar
sem unglingarnir hafa sjálfir
ákveðið að svo skuli vera —
•af því frjálsræði sem ættast
lielzt við fugla himinsins. Nú
má búast við, að á næstu ár-
um fjölgi því námsfólki, er
þurfi á lestrarsölum að halda
til að undirbúa sig undir próf.
Og þar sem lestrarsalur Lands
bókasafnsins er ekki ýkja
stór, skal á það bent, að víða
er hægt að sitja með náms-
bækur sínar Skal þó ekki vís-
að í nein fjós, eins og þeir
Helgakversmenn urðu stuna-
um að sætta sig við.
ALMENNIR STAÐIR.
Þar sem svo virðist að hý-
býli manna á íslandi séu enn
það léleg, að unglingar treyst-
ast, sumir hverjir, ekki til að
lesa námsbækur heima hjá
sér, þurfa opinberar stofnan-
ir, aðrar en Landsbókasafnið,
að búa sig undir að mæta
auknum fjölda prófþreyt-
enda, og eins þeir almennu
staðir, sem eru opnir fólki og
hafa borð og stól. Frétzt hef-
ur um stórar skrifstofur hér
í bæ, sem mundu þénanlegar
í þessu tilliti, og þær munu
búnar betri húsgögnum en
lestrarsalurinn. Er það raun-