Lögberg


Lögberg - 04.03.1897, Qupperneq 4

Lögberg - 04.03.1897, Qupperneq 4
4 LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 4. MARZ 1897. LÖGBERG. GefiS út að 148 PrincessSt., Winnipf.g, Man. af The Lögberg Print’g & Publísing Co’y (Incorporated May 27,1890), Ritítjóri (Editor): SlGTR. JÓNASSON. Business Manager: B. T. Björnson. A uirlýsínfrar: Smá-auplýsingar í eitt skipti26c yrir 30 ord eða 1 þml. dálkslengdar, 75 cts um mán ni’lnn. Á stærri anglýsingnm, eda auglýsingumnm lengri tíma, afsláttur eptir samningi. Itfmlniln-skipti kaupeuda verdur ad tilkynna skriflega og geta um fyrverand* bústad jafnframt. Utanáskript til afgreidslustofu blaðsins er: 1 lie Ijigborg Prinring A Publinli. C'o P. O.Box 388, Winnipeg, Man. *Jtanáskrip|ttil ritstjórans er: Editor I.»«rber|f, P -O.Box 368, Winuipeg, Man. __ Sarokvæmt landslðgnm er nppsOgn kaupenda á o'ndi (iglld, nema hannsje akaidlaus. þegar hann seg- IT ipp.—Ef kanpandi, sem er í skuld vid bladid flytn ristferlum, án þess ad tilkynna heimilaskiptin, þá er þad fyrir dómstólunnm álitin sýnileg sðnnnm fyrr prettvisum tiigangi. --FIMMTUDAOINN 4. MAKZ I8i)7.— Jai ðsk j ál p t a-.«aui skotin. í frví blaði „Bjarka,“sem út kom 31. des. síðastliðin, stendur eptir- fyl^jandi brjef (undir fyrirsögn „Frá Ameríku“): „Winnipeg, 12. nóv. ’96.—Meðal tíf inda bjeðan get jeg talið pað, að stórmennin hjerna íslenzku hafa tekið höndum saman til pess að safna fje til styrktar íólkinu, sem liðið hefur tjón við jarðskjálptana á íslandi, og er f»að drengilegt og maklegt. En svo hefur pað einhvern veginn komist inn 1 menn hjer, að hugmyndin með pau samskot muDÍ undir niðri vera sú, að verja peim til pess að styrkja fóikið til Ameríkuferða í stað pess að verja peim til pess að rjetta sig við til frambúðar á íslandi,—en pað kann nú að verða á annan veg. En pessi hugmynd er pó svo greinileg, að pað hefur verið kapprætt hjer á opinberri samkomu hvort rjettara væri, að styrkja fólkið með samskotafjenu til Ameríkuferða eða til frambúðar á íslandi“. Við brjef petta (eða brjefkafla) viljum vjer gera pá athugasemd, að pað var alls engin.ástæða til að pað kæmist inn í menn, að hugmyndin með samskotin væri sú sem höf. brjefs- ins segir. Hin opinbera áskorun til almenDÍngs um, að gefa fje f jarð- skjálptasjóð, sj?nir sig sjálf, og gef- endur mega vera vissir um, að fjenu verður ráðstafað samkvæmt pvf sem tekið er fram f áskoraninni. Hvorki Vestur-íslendÍDgar í heild sinni nje samskotanefndin bera neina ábyrgð á pví, pó einhverjum mönnum f Tjald- búðarsöfnuði, hjer f bænum, póknað- ist að „kappræða11 um, hvernig fje pví, er hjer safnaðist, skyldi verja, og kappræðan um pað hefur alls engin á- hrif á paðjhveruig samskotunum verður varið. Vjer fyrir vort leyti álítum pessa kappræðu að eins til að draga fólk að samkomunni, en alls engan spegil af almenningsálitinu eða almennings- viljanum hjer viðvfkjandi pessu máli. En hvað brjefritarann snertir pá leynir pað sjer ekki, að hann er einn af pess- um durgum, sem ætíð eru að rægja Vestur íslendinga. Vjer porum að fullyrða, að hann befur ekki lagt eitt cent í jarðskjálptasjóðinn, og að hann er einn af peim mönnum sem aldrei leggur annað fram, pegar um slík fyrirtæki er að ræða, en kjapt — gerir ekkert sjálfur nema að setja út á gérðir annara og reynir að gera pær tortryggilegar. Saga böfflanna. (buffaloes). (Eptir George Etheibert Walsh.) Vera má, að fáeinir villi-böfflar sjeu enn til í hinum afskekktustu stöðum í Vesturlandinu, en sje svo, pá er mönnum pað ekki almennt kunnugt, og veiðiroönnum hefur prá- sinnis mistekist að finna pá. Um- gangsgreinir í blöðum Vestur- landsins geta stundum um viðureign veiðimanna við einn eða tvo böffla, er peir hafi fundið, og fregnin nægir til prss, að hver einasti veiði- maður á nokkurra hundraða mílna svæði leggur af stað. Dví nær sem dregur að pvf, að böffla-kynið sje ger- samlega upprætt, pvf ákafar virðast menn ofsækja pessi einmana flótta- dyr fram f opinn dauðan. Böffla hjörðin f Yellowstone Park, að líkindum 400 að tölu, er hin stærsta hjörð, er menn vita að til sje af vi'lt um böfflum. Og með pvf að vernda pá grandgæfilega, má halda peim við líði um óákveðinn títna, pótt nokkur hluti peirra hafi nylega verið fiuttur til hins opinbera dýra-garðs í Wash- ington, par sern peir njóta tryggari verndar gegn kúlum veiðimannanna, en í heimkynnum sfnum f Vestur- landinu. En á meðan böfflarnir hafa verið nær pví upprættir f Vesturland- inu, er býsna mikið af tömdum böffla- hjörðum f pessu landi, og tilraunir til að blanda peim við vanalega naut- gripi hafa heppnast all-vel. Hin fyrsta tilraun til að blanda böfflum saman við önnur nautakyn var gerð f Lex- ington, Kentucky, árið 1815; én pað, að afar-stórar hjarðir af viltum böffl- um voru pá til á sljettunum, dró úr áhuga hinna fyrstu nýbyggjenda og peir hurfu brátt frá pvf. Á peim dögum voru böffla-húðir í mjóg lágu verði, og allt til ársins 1875 kostaði böflla-húð að eins tl.00. Árið 1883 höfðu pær stigið svo f verði, að góð húð kostaði $3, en nú kostar böffla- húð ^100 og höfuð af böffla-tarfi kost- ar allsstaðar frá §200 til §500. Hvötin til að ala upp og temja böffla er pvf miklu meiri nú en 1815, og pær fáu hjarðir, sem til eru, eru álitnar mjög mikils virði af eigendum peirra. Það er lítil böffla lijörð í Texas Pan Handle, sem er undir 75 að tölu, og önnur stærri hjörð í Rav- alli í Montana, sem Mr. Charles All- ard er eigandi að, og sem er hjer um bil 200 talsins. Þessi hjörð er stærsta böfllahjörðin, sem nokkur einstakur maður á. Árið 1893 keypti Mr. All- ard Jones-björðina f Omaha fyrir §18,000, og dýrin, 31 að tölu, voru flutt á Montana-bújörðina hans og sam einuð dýrum peim, er par voru fyrir. Auk pess að uppala pá óbland- aða fyrir gripasöfn og hjarðir hefur Mr. Allard gert stórkostlegar tilraun- ir til að blanda hinum viltu dýrum saman við kollóttu Angus-nautgripina. Kynblendingarnir eru undur-fallegir gripir, húðir peirra fínni og pjettari en af böfflunum, og kjötið smekk- betra og hollara. Nær pví allir pess- ir kynblendings-gripir halda eðlisfari hinna villtu foreldra sinna. Þeir eru harðgerðir og auðvelt að ala pá upp,og pola vel harðviðri, sem drepa mundi vanalega nautgripi. Náttúran setti böfðana á hinar köldu norðvestursljettur, og peir fjellu sjaldan fyrir ofsaveðrum peim, er nú drepa hina tömdu nautgripi vora svo púsundum skiptir. Þegar jörðin er pakin djúpum snjó um há-vetur, geta nautgipirnir ekki krapsað niður úr snjónum, til pess að ná í grasið á sljettunum, og par af leiðir að peir drepast úr hungri og kulda. En böfflarnir, sem eru vanir við hina voðalegu hríðarbylji,hrúga sjer f pjett- an hóp í illveðrurn og mynda eins og fleig, snúandi hausunum mót vindi og snjó, og standa tarfarnir að utan en kýrnar og kálfarnir f skjóli við hina miklu röð af úfnum hausum. Þannig heldur björðin lífi í hinu grimmasta illveðri, og pegar hættir að snjóa krapsa peir niður úr sn-jó og ís og ná í uppáhalds böffla-grasið sitt. Nautgripir par á móti hrekjast undan storininum og flæmast opt 60 til 100 mllur frá vanastöðvum sínum, (■g hafi peir ekki skýli, falla peir brátt örmagna. Hestar snúa sjer undan storminum, og verða einnig brátt of- liði bornir af kulda. Hinir nýju kynblendingar, sem hafa erft mikið af hinu harða eðli for- eldra sinna, snúa hausnum í veðrið og virðast pola h'.na mestu hríðarbylji án pess pað saki heilsu peirra að mun. £>eir virðast næstum pví eins vel hæfir til að lifa á hinum afarmiklu sljettum og hinir villtu foreldrar peirra, og fari peim ekki aptur af ofnáinni kynblönd- un, má vel vera,að eins óteljaudi sæg- ur af peim reiki um landið og böfH- arnir voru, áður en veiðimennirnir fækkuðu peim svo hroðalega með pví, að drepa pá miskunnarlaust. E>að eru enn margir veiðimenn lifandi í Vesturlandinu, sem drápu 2,000—3,000 höflla á ári og um 10 ára tíma eða meir fylgdu peir pessu drápstarfi fram af afar-kappi. E>að líkist kyn jasögum, er menu minn- ast peirrar eyðileggingar, sem par var framin kringum 1870. E>egar Union Pacific, Atchison, Topek » og Santa Fe og Southern Pacific járnbrautirnar voru fullgerðar, hófst skyndilega eptirsókn eptir böffla-húðum, og pá var tekið til að drepa hinn amerík- anska „bison“-uxa hrönnum saman. Allt til pess tíma voru hin villtu dýr drepin púsundum saman með hinni gömlu Indíánaaðferð, að elta pá uppi, e: sú aðferð jafnaðist ekkert á við hina „kyrru veiði“, sem tók við af hinni fyrnefndu aðferð. E>að var dálítil hætta við hina gömlu veiði að- ferðina, ergerði hana skemmtilega,og harðfengir og æfðir reiðmenn gáfu sig við henni eins mikið sjer til skemmtunar og til pess að verða sig- urvegarar. Böfflaveiða-hestarnir voru vandir á að hlaupa að hliðinni á hinum stóru böffla-törfum, og pegar skammt var orðið skotfærið, köstuðu veiðimenn lensum, snörum eða skutu dýrin, og var sú veiði-aðferð bæði hrífandi og hættuleg. Menn peir, er stunduðu veiðina sjer til gróða,notuðu hinar nýju,lang- skeytu margskotabissur; peir fóru svo nærri hjörðinni, að aðeins nokkur hundruð ,,yards“ voru til hennar földust svo, og skutu svo af ásetningi hjarðar-foringjann. Hinir óttaslegnu böfflar söfnuðust pá saman kringum hinn fallna foringja sinn, í stað pess að leggja á rás, og báru sig til eins og sauðkindur í hríðarbyl, meðan bissuskot hinna mörgu veiðimanna lögðu pá að velli hvern á fætur öðr- um. Ef annar tarfur gerðist foringi hinnar óttaslegnu hjarðar, pá var hann næst ákveðinn sem marksmið fyrir bissur veiðimannanna. Tugir, og jafnvel hundruð böffla voru drepnir á penna hátt áður en hjörðin lagði á rás yfir sljetturnar. Einn veiðimaður viðurkenndi, að hafa drepið 63 dýr á ekki fullri kl.-stund, og Col. Dodge taldi eitt sinn 113 dauða böffla, er lágu á 200 ,,yards“ hálfhrings svæði, og hafði einn maður drepið pá alla á 45 mínútum. Árið 1870 voru ipilljóriir böftra á sljettunum, og að meðaltáli var drep- in ^ milljón peirra á ári. E>eir menn, sem drápu pá sjer til gróða (pot hunters) fengu §1 fyrir húðina, og fyrir petta lítilræði drápu peir dýrin í púsunda-tali og ljetu skrokkana skrælna upp á sljettunum. Union Kyrrahafs- járnbrautin skipti hinni miklu hjörð á sljettunum í tvennt, og eptir pað voru pær kallaðar norður- og suður-hjörðin. Suður-hjörðin var árið 1870 áhtin að vera 4 milljónir að tölu, en norður-hjörðin var talsvert minni, hjelt sig á miklu minna svæði og hafði sig skyndilega á burt úr ná- grenninu við járnbrautina. E>egar Atchison, Topeka og Santa Fe járnbrautin var fullger, var æðis- straumurinn út á sljettucnar, til pess að drepa böffla,nær pví eins mikill og tryllingslegur og • hinar nafntoguðu ferðir til California-námanna 1850. E>úsundir veiðimanna úr Austur-ríkj- unum slógust í pvöguna, og suður- hjörðin var drepin niður í stærri stýl en nokkur dæmi voru til áður, hvorki hjer eða annarsstaðar. Arið 1873 var flutt með einni járnbraut frá sljettun- 250 pús. böffla húðir, 2 millj. pund af kjöti og 300 pús. pund af beinum. Tveimur árum síðar var pessi afar- stóra suður-hjörð að heita mátti undir lok liðin, og að undanteknum fáum púsundum, er sluppu suður fyrir Pecos-ána, var ekkert eptir af liinum 4 milljÓDum, er sveimuðu um sljett- urnar árið 1870. Norðurhjörðin slapp frá að vera eyðilögð svo snemma sakir pess, að erfitt var að komast á stöðvar hennar. Einstakir veiðimenn hjeldu áfram að ofsækja hjörðina, og drápu nokkrar púsundir á hverju ári, en pað var svo dýrt að koma húðunum til markaðar, að pað var lítil hvöt til að drepa pá hrönnum saman. Árið 1882 var North- ern Pacific járnbrautin fullger, og par fengu menu flutningsfæri; pá pyrpt- ust menn líka til svæðisins milli Platta-dalsins og Stóra-E>rælavatnsins (Great Slave Lake). E>eir menn, sem stunduðu veiðina sakir böffla-húðanna, komu snemma pangað, og par eð húð- irnar höfðu stigið upp í $3 hver, var gotttækifæri til að náí meiri peninga. Bráðlega var hjörðin beinlínis umgirt af veiðimanna búðum, svo dýrunum var ómögulegt að sleppa. Full 1@,- 000 veiðimanna voru par samankomn- ir, og peir,sem voru öðru megin svæð- isins, flæmdu hina óttaslegnu böffla að búðum peirra, er hinu megin höfðust við. Dýrin voru pannig hrakin aptur og fram, svo pau hlupu beint á pús- undir af margskota-bissnm,í hvaða átt sem pau leituðu. Hinar síðustu leifar pessarar stór- kostlegu hjarðar, hjer um bil 75 pús. að tölu, fóru yfir Yellowstone-ána, fáar mílur frá Fort Keogh, árið 1883, oghjeldu inn í Canada; en stór flokk- ur af veiðimönnum var á hælunum á peim, svo pað var ekki yfir 5 pús. böfflar, sem komust inn fyrir brezk landamæri. Smærri hópur af hjörð- inni hafðist við milli Svarthóla (Black Hills) og Bismarck árið 1883, er var hjer um bil 10 pús. talsins snemma 378 ekki pað, settt jeg ttteina. E>að, sem jeg meina, er petta: Takið pjer ætíð nokkuð af pessu lyfi, sem Súsanna gaf yður rjett fyrir skömmu, pegar pjer fáið höfuðverk.“ Raven hló eins og hann væri sjer einhverraryfir- sjónar meðvitandi, hristi höfuðið og sagði: „Svo jeg segi yður eins og er, pá pykir mjer leitt að purfa að játa, að jeg geri pað ekki. Jeg held að jeg hafi ekki mikla trú á meðölum. E>au eru að eins læknar í annari mynd, og jeg álít, að pví meir sem m&ður forðast lækna, pví betur sje maður farinn.“ Hiram kinkaði kolli. Hann var algerlega sam- pykkur pessari skoðuu. Þetta var Raven kapteini upphvatning, svo hann hjelt áfram og sagði: „Sannleikurinn er, að Mrs. Borringer pykir vænt um, að menn sýni áhuga fyrir fræðum hennar og jurtum og öllu pess háttar, og einu sinni pegar jeg hafði höfuðvetk, pá gaf hún mjer eitthvað, sem hún sagði að mundi lækna hann. Jæja, jeg tók pað ekki inn—jeg tek aldrei inn meðöl; en pegar hún spurði inig, hvernig meðalið hefði reynzt, pá hafði jeg ekki kjark til að segja henni, að jeg hefði gleymt pví, svo jeg sagði, ,ágætlega‘. Og í dag bað jeg hana aptur um dálítið af sama lyfi af pví jeg hjelt, að henni pætti vænt um pað. E>að var ef- laust mjög rangt gert af rojer,“ bætti Raven við jðrunarfullur; „en jeg vil gjarna póknast Mrs. gorringer/4 387 „Að númcr 130 Bolingbroke Gardens“, bætti Mrs. Borringer við. Hún var mjög nákvæm 1 öllum hlutum, hvað lítilfjörlegir sem peir voru. „Svo er nú pað“, sagði Hiram. Svopagði hann um hríð, og pegar hann rauf pögnina fór hann að tala um annað efni—um ýmislegt, sem fyrir hann hafði komið á hinum síðustu ferðum hans, par á meðal sagði hann frá undrunarlegum páfagauk, sem talaði eins og maður og sem hann hafði sjeð í veit- ingahúsi einu í Lago. Hann masaði pannig í hálfan klukkutíma, en svo bristi hann öskuna úr pípunni sinni og sagðist álíta að bezt væri fyrir sig að fara heimleiðis. „Svona snemma?“ sagði Mrs. Borringer undr- andi; en Hiram sagðist vera syfjaður, að hann væri preyttur, að hann hefði haft mikið að gera allan daginn og sjer pætti gaman að vita, hvernig væri að sofa aptur á purru landi. „Hvar haldið pjer til?“ spurði Mrs. Borringer. Hún hafði ekki munað eptir að spyrja hann að pví fyr. Komu og burtför Hirams bar ætíð svo snöggt að, að pað truflaði Mrs. Borringer, svo hún var varla með sjálfri sjer. „Jeg held til skammt burtu hjeðan, Súsanna,“ sagði Hiram. „Jeg held til á Cadogan hóteli í Sloan- stræti. E>jer gætuð nærri kallað til mín pangað ef pjer vilduð finna mig, og pað er eins líklegt, að jeg komi hingað í fyrramálið til morgunverðar. Að svo mæltu kvaddi Hiratn pær inæðgui með 382 Hugur hans flaug um fjölda-margar borgir og skoð- aði fjölda-mörg andlit frá liðnum tímum, sem liðu fram fyrir hann. A hinni æfintýralullu lífsleið sinni hafði hann komið í miklu fleiri borgir og pekkt miklu fleiri menn en hinn týhrausti Odysseifur hafði nokkru sinni gert. Hann hrósaði sjer líka af pvf, og pað með rjettu, að hann gleymdi aldrei andliti, sem hann hafði sjeð; en nú stóð svo á, að pótt hann væri viss í sinni sök hvað andlit eitt snerti, pá gat hann pó ekki algerlega komið fyrir sig, hvar hann hafði sjeð pað, gat ekki áttað sig á, hver hin andlitin voru, sem pví höfðu verið samtíða og sem hefði hjálpað honum til að ákveða, hvar hann hefði sjeð petta sjerstaka andlit. Hugur hans ferðaðist bókstaflega krÍDg um hnöttinn 4i*pe3su augnabliki. Bæirnir San Franc- isco, Port Said, Brisbane, Nagasaki, New Orleans, Fez, Gibraltar, Chandnagore, Dublin, Zanzibar og Leith risu upp hvor eptir annan í huga hans, að eins til pess að hann ljet pá fara fram hjá án pess að átta sig á pessu máli. I>egar hann kom að strætis-endaDum, minnti ítölsk glugga sólhlíf hann á Ítalíu, og Ítalía minnti hann á staðinn, sem hann var að leita að í huga síu- um. „Neapel“, sagði hann, og hann endurtók nafn- ið hátt. „Neapel, pað er einmitt staðurinn, og pað er einmitt maðurinn!“ og hann sló saman höndunum af ánægju. E>að stóð leiguvagn við hornið á Tite-stræti, Hiram benti Okumanninum að koma og sagði honum^

x

Lögberg

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.