Lögberg - 25.12.1930, Qupperneq 1

43. ARGANGUR
WINNIPEG. MAN., FIMTUDAGINN 23. DESEMBER 1930
NUMER 51
Kveld-gyðjan
George Sterling.
Hún ráfar upp í dalinn, dulda slóð,
Með dagsins roða enn um heiða brá.
Hún læddist að frá rokkur-lieimi, hljóð,
Og hlakkast um hve dögun langt sé frá.
Ilmur dagsins hvílir henni á.
í háii titra blöð af liljum tveim.
En barnið hennar, svefninn, situr hjá
Og sér að barmi vefur lúinn heim.
A himni sofa ótal augu skær,
Sem opnast þegar ljósið burt er fælt.
Til hennar flýja feimnu raddir þær,
Sem fergi dagsins hafði niður bælt.
i
En óma þeirra’ eg aldrei framar nýt,
Unz að mér lýtur kveld í hinzta sinn;
Né löngu-þráða friðar-hvíld eg hlýt,
Unz hylja fífil-skuggar beðinn minn.
—P. B.
--------------------------------------------——+
Skipskaðar
Víkingafélagið enska
Árið 1892 var stofnað í Lund-
únum félag til rannsókna í nor-
rænum fræðum, sérstaklega að því
leyti er þau snerta Bretlandseyj-
ar.
lega “Viking Club”, en því var síð-
ar breytt í “Vikinig Society for
Northern Research” (Víkingafé-
lagið fyrir norrænar rannsóknir).
Nú er þttta félag orðið nálega fer-
tugt, og hefir það starfað mikið á
þessum tíma, haft fundi að minsta
kosti einu sinni á mánuði, þar sem
fyrirlestrar hafa verið haldnir af
félögum eða gestum, og umræður
hafðar á eftir. Meðal féla!gsmanna
hafa verið margir frægir menn
Breta, og má nefna William Morris,
James Bryce, William P. Kerr, F.
York Powell, W. G. Collingwood, o.
fl. Frá byrjun hefir félagið gefið
út ársrit undir titlinum, “Saga-
Book”, þar sem prentaðir eru marig-
ir af fyrirlestrum þeim, sem haldn-
ir hafa verið í félaginu, auk ýmsra
annara ritgerða. Enn fremur hef-
ir það stundum gefið út sérstaka
árbók (Yearbook), aðallega með
ritdómum um bækur, sem snerta
norræn efni, og nokkur bindi af
fornbréfasafni Orkneyja og Hjalt-
lands og annara norskra bygða á
Skotlandi, svo og um almenna forn-i
fræði þessara landshluta. Líka'
hefir það !gefið út einstök rit, svo
sem enska þýðingu af Kormáks-
sögu með ágætum myndum eftir
Collingwood, enska þýðingu af
goðakvæðum Eddu o. fl. Með öðr-
um orðum, félagið hefir verið
einskonar arinn íslenzkra og nor-
rænna fræða í Lundúnum, og eiga
þau hjón, Mr. og Mrs. A. W. John-
ston, mikla viðurkenningu skilið
fyrir starf þeirra í félagsins þarf-
ir; þau voru meðal stofnendanna
og annað hvort þeirra hefir jafn-
an verið ritari félagsins.
Nú hefir félagið, eins og marg-
ar aðrar stofnanir eftir stríðið
mikla, átt við fjárþröng að berj-
ast. Fyrir stríðið voru félagsmenn
550, og árstillög þeirra námu um
300 sterlingspundum; á þeim ár-
um, gat því félagið haldið áfram
útgáfu-starfsemi sinni. Eftir
stríðið þótti ekki ráðlegt að hækka
árstillagið, þótt peningar hefðu
auðvitað fallið mjög í verði, og
þarafleiðandi prentunarkostnaður
hækkað að miklum mun. Varð
félagið því að minka útgáfugerð,
og það, sem verra er, félögum hef-
ir fækkað um meir en helming,
svo nú eru þeir um 200, og árstil-
lögin nema einungis um 150 ster-
lingspundum.
Af þessum ástæðum, hefir stjórn
félagsins ‘ákveðið að gera ítrustu
tilraun til að rétta félagið við og
auka gengi þess svo það að minsta
kcsti geti afrekað eins miklu, og
fyrir stríðið. En til þess að geta
það, þarf það að fá 300 nýja fé-
laga með eins sterlingspunds árs-
tillagi.
Það er sérstök ástæða fyrir ís-
endinga, hvar sem þeir búa, til
þess að styrkja þetta félag, því
það er eina félagið á Bretlandseyj-
um, og enda í brezka ríkinu, sem
gefur sig við íslenzkum efnum
bæði að fornu og nýju. Það eru í
Lundúnum félög fyrir hvert hinna
af Norðurlöndum, en þau eru að-
allega skemtifélög o'g eiga íslend-
ingar ekki heima í neinu þeirra.
Víkingaféilagið er samkvæmt
markmiði sínu og starfsemi hið
eina félag, sem íslendingar geta
sérstaklega sótt þar, enda hefir
það á liðnum árum gert mikið til
þess að fræða heiminn um bók-
mentir íslands og menningu. Þeir
ættu því að finna hvöt hjá sér til
þess að ganga í félagið, styrkja
það og styðja eftir megni. Það
getur orðið miðstöð fyrir íslend-
inga, sem koma til Lundúna, eða
búa þar, og það getur gert mikið
að því að efla samband og sam-
göngur milli lslands og Bretlands,
og komið einstökum íslendingum i
kynni við Breta. Félagið á nú
allstórt bókasafn; það er í West-
field College, sem er partur af
Lundúna háskóla (University of
Xindon), og er það safn opið öllum
félagsmönnum og enda öðrum, sem
fást við þessi fræði.
Við undirskrifaðir vildum því
hér með skora á sem flesta íslend-
inga að gerast félagar í þessu fé-
lagi, og geta menn í því efni snú-
ið sér til Mr. A. W. Johnson, c-o.
Westfield College, Hampstead,
London, N.W. 3, England,
Halldoir Hermann,sson.
Vilhjálmur Stefánsson.
Tvennir tímar
Eftirfarandi ritstjórnargrein, sem
er lauslega þýd'd og nokkuð stytt,
birtist fyrir skömmu í einhverju út-
breiddasta blaöi Vesturheims: ■*
“Mestu valdamenn Bretlands og
brezka sjálfstjórnarnýlendna (dom-
inions) sitja á ráðstefnu í London.
Svo mætti virðast sem þeir hefðu í
höndum sér forlög mikils hluta jarð-
arbúa og geti miklu ráðið um fram-
tíð þeirra landa, sem þeir byggja.
Svo mætti virðast að þeir gæti notað
rétt tækifærin, sem þeir hafa, en í
raunjnni er vart við því að búast, að
þeim auðnist það.
Það er mikil deyfð yfir atvinnu-
lífi eylandsins (þ. e. Bretlands), en
landgæði nýlendnanna virðast bjóða
takmarkalaus tækifæri dugandi mönn-
um. En það er eitthvað í veginum.
•Það er eitthvað í ólagi, að því er
snertir stað, stundu — og mennina.
'Það nriðar ekki í áttina áfram á ráð-
stefnunni. Suður-Afrika ein gæti
orðið undirstaða nýrrar velgengni alls
Bretaveldis. Nútímamennirnir hafa
betri aðstöðu en menn áður höfðu til
þess að gera sér arðbær ný lönd, sem
til ræktunar eru tekin. ' Flutningar
fara fram með svo auðveldu móti nú
á dögum, að flest það, sem útflytj-
endur áttu við að stríða fyrr á tim-
um, ótal hættur og erfiðleikar, —
fvrirfinst ekki lengur. Nýtt land er
tekið til ræktunar. að heita má, að
landnámsmennirnir eigi þegar frá
byrjun við “öll þægindi” að búa.
tHeimurinn býður enn ótal tækifæri.
Þegar enskir menn lögðu líf sitt i
hættu til að komast til nýju landanna,
áttu þeir við óskaplega erfiðleika að
striða á leiðinni, enda skipakostur þá
vanalega slæmur. Og er starfið í
nýja landinu hófst. tók ekki betra við.
Þeir urðu að erfiða undir drep ineð
ófullkomnum verkfærum, kunnu ekki
að varast margt, sem heilsu þeirra
stafaði hætta af. Læknar voru eng-
'r. Og oft urðu menn að svelta
hedu og hálfu lmngri á meðan verið
var að brfóta landið. Baráttu við
\ ilta þjóðflokka varð að heyja annað
yeifið. Flutningar allir voru afar erf-
iðir. Þeir gátu ekki flutt “menning-
una'' með sér nema að litlu leyti
Þeir urðu að byggja hana upp 'af
nýju. Nú er alt breytt. Samgöng-
ur eru góðar. Menn hafa ráð undir
hverju rifi til þess að varðveita heils-
una. Menn hafa góð tæki sér til
varnar. Vélar vinna nú margra
manna verk. Menn hins nýja land-
náms búa við öryggi og þægindi. En
eitt vantar, sem ganda tímann vant-
aði ekki; sannfæringuna um að sigra
í baráttunni við alla erfiðleika. Nú
vilja menn heldur líða heima við litl-
ar vonir heldur en áð hætta á að fara
í leiðangur til annara landa, þar sem
að vísu er við erfiðleika að stríða,
en erfiðleika sem uppfylling glæsi-
Iegra vona byggist á, ef menn aðeins
bíta það í sig, að gugna ekki.
Sjálfstjórnarnýlendurnar brezku og
nýlendurnar eiga gnægð af ungum
krafti til að treysta allar þæf stoðir,
sem alrikið hvílir á. Mikil eru þau
tækifæri, sem ungum, enskurn mönn-
um eru hér i hendur lögð, til að
treysta alrikisböndin. Nefnum
Rhodesia til dæmis, sem verður að
akveða um þessar mundir, hvort þar
eigi i framtiðinni að starfa frjáls,
bvitur verkalýður, eða hvit yfirstétt,
sení lifir á sveita blökkumanna. En
eru ungir Englendingar nú hæfir til
þeirra stórræða, sem forfeður þeirra
ótrauðir ráðust i? Ef til vill ekki,
ahrient talað. En það sannar ekki,
að ekki sé hægt að gera þá þannig
ur garði, að þeir séu til þess færir.
Bretland getur ekki lengur ráðið
hvernig landnámi er hagað í sjálf-
stjórnarnýlendunum. En það virðist
vera á valdi alrikisráðstefnunnar, að
hafist verði handa um framhaldandi
landnám á réttum grundvelli: að
mennirnir, sem eiga að feta í fótspor
feðranna og nema ný lönd, verði
gerðir hæfir til starfsins.”
Sumt af því, sem hér kemur fram,
verður athugað nánnca siðar, því að
margt í þessu sambandi er að ýmsu
fróölegt. Aðeins skal á það bent að
þessu sinni, að einnig hér kemur fram
það, sem við íslendingar ættum að
gera oss l ióst: Landnám oq lýðrcckt
vcrða aS haldast í hcndur, ef vel á að
takast.—Vísir.
Kom í bíl frá The Pas
til Winnipeg
í viknni sem leið kom maður
nokkur, Bill Smith að nafni, í bíl
alla leið frá The Pas til Winni-
peg, og var hann fimm daga á
leiðinni. Mikið af þessari leið er
vegleysur einar og fór Smith yf-
ir forarflóa og vötn, sem nú er
alt lagt. Það er furða, hvað hægt
er að komast á bílum, ef þeir
sökkva ekki í.
Járnbrautarslys
Hinn 16. þ. m. vildi það slys til,
að Canadian Pacific járnbrautar-
Iestin nr. 60, sem fer milli Re-
gina og Brandon, fór út af spor-
inu í grend við Killaly, Sask, og
fcrust þar þrír menn og átta aðr-
ir meiddust meira og minna. Þeir
sem dóu, voru H. Stevenson lestar-
stjóri, J. A. Kennedy kyndari og
Warren H. Lennan póstþjónn.
allir voru þeir frá Brandon.
Hátt fjárlagafrumvarp
Hoover forseti hefir lagt fyrir
þingið fjárlagafrumvarp stjórn-
arinnar og þar farið fram á út-
gjöld, er nema $4,667,845,468. Er
þetta fjárlagafrumvarp hærra en
það hefir nokkurn tíma áður ver-
ið, að undanteknum ófriðarárun-
um. Forsetinn segir, að eins og
nú sé ástatt, megi stjórnin ekki
við því, að gefa eftir 1 per cent.
af tekjuskattinum, eins og gert
hafi verið á síðasta fjárhagsári.
Nýmæli
Armand Lavergne, sambands-
þingmaður frá Montmagny og
stjórnarflokknum tilheyrandi, hef-
ir tilkynt, að á næsta þingi ætli
hann að koma fram með þrenn ný-
mæli. Fyrst er það, að breyta
hinu löghelgaða nafni landsins,
Dominion of Canada, í Kingdom
of Canada. Annað er það, að hætta
að kalla landstjórann governor-
General, en nefna hann viceroy,
og hið þriðja er að biðja konung-
inn að taka aftur upp þann sið,
að veita Canadamönnum titla og
nafnbætur, samkvæmt tillögum
stjórnarinnar.
Helzt illa á auðnum
Robert Clairmont heitir maður
nokkur í New York, sem fyrir
fimtán mánuðum átti miljón doll-
ara, en á nú ekki neitt o!g er upp
á aðra kominn til að geta lifað.
En þannig komst hann yfir þenn-
an mikla auð, að auðugur maður
arfleiddi hann, vegna þess að
Clairmont hafði ein sinni bjargað
lífi hans, þegar hinn auðugi mað-
ur lenti í lífshættu og var að því
kominn að drukna. Vildi Clair-
mont, eins og flestir aðrir menn
vilja, ávaxta peninga sína, en það
hepnaðist ekki betur en svo, að
hann tapaði öllu sem hann átti,
og það næstum ótrúlega fljótt.
Þessi maður hefir því áreiðanlega
reynt það, að “auður er valtastur
vina.”
*A í vök að verjast
Efri málstofa brezka þingsins
hefir tvisvar sinnum lýst van-
trausti á stjórninni, en ekki er lit-
ið svo á, að stjórninni beri að
leggja niður völdin fyrir það, ef
hún hefir meiri hluta neðri mál-
stofunnar með sér, og það hefir
stjórnin enn þá, þó stundum hafi
skollið hurð nærri hælum, að hún
félli. Hefir íháldsflokkurinn gert
margar tilraunir til að fella
stjórnina, en ekki hefir honum
tekist það enn. Frjálslyndi flokk-
urinn styður hana og hefir Lloyd
George lýst yfir því, að hann
mundi halda því áfram, nema því
aðeins að eitthvert stórmál kynni
að koma fyrir, þar sem frjálslyndi
flokkurinn gæti ekki fylgt stjórn-
inni. Það sem MacDonald stjórn-
inni er aðallega fundið til saka,
er það, áð henni hafi algerlega
mishépnast að bæta úr atvinnu-
leysinu, sem nú all-lengi hefir
verið eitthvert mesta böl brezku
ijóðarinnar.
Dr. Halpenny dáinn
Á föstudagsmorlguninn í vikunni
sem leið, andaðist Dr. Jasper Hal-
penny, 61 árs að aldri. Hann
stundaði lækningar í Winnipeg í
mörg ár og þótti góður læknir, og
var þar. að auki atkvæðamaður í
ýmsum öðrum efnum. Síðustu ár-
in var hann mjög bilaðr á heils.
Takmörkun tolla
Stjórnin í Noregi héfir tilkynt,
að stjórnir sex landa Evrópu, hafi
gert þá samninga sín á milli, að
hækka ekki innflutningstolla frá
því sem nú er, eða leggja á aðra
nýja, án þess að ei'ga fyrst tal um
það hver við aðra og reyna að ná
samkomulagi. Þau lönd, sem hér
eiga hlt að máli, eru þessi: Norag-
ur, Holland, Belgía, Danmörk og
Luxemburg. Hvert það sjötta er,
verður ekki séð af þeirri frétt, sem
hér er farið eftir. Er þetta gert í
þeim tilgangi að auka vinsamleg
viðskifti milli þessara þjða.
Minna drukkið
í fyrsta sinni, síðan stjórnar-
vínsalan var viðtekin í British
Columbia, hefir áfengissalan nú
í síðustu þrjá mánuðina minkað
stórkostlega. í octóber minkaði
hún 15 per cent., í nóvember um
20 per cent. og útlit er fyrir, að í
þessum mánuði muni hún verða 30
per cent. lægri en í desember í
fyrra. Vínsölunefndin gerir ráð
fyrir að loka mör'gum smærri vín-
sölubúðunum.
Lord Willingdon skipaður
vísi-konungur á Indlandi
Lord Willingdon, landstjóri 5
Canada, hefir verið skipaður vísi-
konungur á Indlandi og tekur
hann við því embætti af Lord
Irwin snemma í apríl í vor. Er
svo litið á af mörgum, að þetta sé
eitthvert allra vandaisamasta em-
bættið í öllu brezka ríkinu. En
Lord Willingdon hefir gegnt
mörfgum ábyrgðarmiklum stöðum
og ávalt reynst ágætlega, og mun
því alment liti ðsvo á, að hér hafi
berzku stjórninni tekist valið vel.
Landstjóri í Canada var hann
skipaður 1926, og hefir hann hér
sem annars staðar unnið sér mik-
ið álit. Hver verður næsti land-
stjóri í Canada, veit enginn enn.
Því ræður konungurinn og stjórn-
in i Ottawa. Hefir stjórnin rétt
til að nefna Canadamann í þá
stöðu og þykir mörgum vel til fall-
ið, að Mr. Borden verði næsti
landstjóri, en sjálfur hefir hann
lýst yfir því, að hann óski ekki
eftir þeirri stöðu.
Unglingahiónabönd í
U. S. A.
Eins og kunnugt er voru hin svo-
kölluðu barnahjónabönd almenn í
Indlandi til skannns tíma. Þau eru
nú bönnuð með lögum þar í land, en
vafalaust eru þau lög brotin að meira
eða minna leyti ennþá, þar sem svo
skamt er siðan þau gengu í gildi, og
um upprætingu á alda gömlum venj-
um er að ræða. Mannvinir í Bret-
landi og fleiri löndum unnu að því
af kappi, að fá það tekið í lög, að
barnahjónabönd væru bönnuð. Er og
hvervetna i siðuðum löndum litið svo I
á af öllu sæmilega mentuðu innrættu
fólki, að unglingar verði að ná viss-
um andlegum og líkatnlegum þroska,
áður en um hjónaband gcti verið að
ræða. Það vakti því eigi litla undrun,
er amerísk fréttastofa (International
news Service) sendi eigi alls fyrir
löngu út tilkynningu um barnahjóna-
bönd í stærstu borg Bandaríkjanna—
New York borg. Segir í tilkynning-
unni, að það hafi komið í Ijós er árs-
skýrsla O’Shea fræðslumálastjóra var
brt, að 483 drengir og stúlkur urðu
að fara úr skólum vegna þess, að
börnin voru bundin hjúskaparbönd-
um, Samkvæmt skýrslunni var ein
telpa, sem var 12 ára gömul, gift, en
önnur var 13 ára. 20 drengir og
stúlkur á 14 ára aldri fóru úr skólum
til að bindast hjúskaparböndum, en
83 á 15 ára aldri, en 342 16 ára ung-
lingar fóru úr skólanum á árinu
(1929) í sama skvni. Eins og geta
má nærri, ber skýrslan það með sér,
að börn þau og unglingar, sem hér er
um að ræða, voru öll úr skuggahverf-
um heimsborgarinnar. Flest barn-
anna og unglinganna, segir í skvrsl-
unni, höfðu sýnt litla námshæfileika
og báru það með sér, að skortur og
ilt uppeldi hafði háð þeim.—Vísir.
i
Korn og kvörn
i.
Orðið korn táknar víst í upphafi
það se mer hart, eins og horn, á
latínu cornu. Af korntegundunum er
bezt að byrja á hveiti. Það orð mun
þýða það sem er hvítt, og er þá nafn-
ið leitt af mjölinu; hvítur er á þýzku
weiss, en hveiti weizen; enska nafn-
ið á hveiti wheat líkist mjög í fram-
burði hvít. Öðru máli er að gegna
með rúginn; rúgur og hrúga er víst
náskylt; þýzka orðið yfir rúg,
Roggen, er víst sama orðið og hrogn.
Á latínu er rúgur secale, sem þýðir
það sem skorið er eða skurðhæft, en
latínu orðið vfir hveiti, triticum, þýð-
ir mjöl eða það sem malað er; er
það fornt rómverskt orð, en secale er
víst búið til af seinni mönnum, og
veit ég þó ekki nógu vel hversu gam-
alt það orð er. Hafrar er fyrir hafra-
korn, það korn sem mjög er gefið
höfrum; en hafur þýðir dýrið sem
hefur sig á loft, og er smáhvelisnafn-
ið höfrungur af því leitt og þýðir,
því nokkuð líkt og stökkull. En í
likingu við þetta bjó ég til orðið
örnungur yfir Albatros (diomedea)
þegar ég þýddi hina aðdáanlegu sögu
Kiplings um hvíta selinn; en þessi
fýlungsfrændi sem ég kallaði örn-
ung, er sagður sex fet vængbrodd-
anna á milli, og er slík vængvídd í
samræmi við hin miklu suðurhöf,
sem örnungurinn svífur yfir. En svo
ég víki aftur að korntegundunum, þá
þvðir bvgg víst þa'ð sem ræktað er.
En nafnið sem Rómverjar gáfu bvgg-
inu, hordeum, er leitt af hinum löngu
burstum, sem einkenna blómaxið.
II.
Hinir fróðustu menn telja líklegast,
að kvenfólkið eigi upptökin að þeim
afarþýðingarmikla hætti í framfara-
sögu mannkynsins, sera kornræktin er,
en að búfjárræktin sé frá upphaæfi
stofnuð af karlmönnunum. Yrði of
langt að rekja það mál hér, en þó
vildi ég i þessu sambandi ekki láta
ógetið svissneskrar toókar sem heitir
Der Mensch zvir Eiszeit (Mannkynið
á xsöldu), eftir náttúrufræðinginn
doktor L. Rcinhardt; heti ég lésið
bæði fyrstu útgáfu þeirrar bókar, sem
kom út 1906 og hina 4., frá 1924;
þekki ég enga líkt því eins ágæta lýs-
ingu á ævi mannkvnsins, um þau
hundruð þúsundnir ára, sem það hafði
verið til, áður en sögur hefjast. En
af korninu er það að segja, að það
gat litt orðið að notum, fyr en það
var malað. ar hin fyrsta mölunarað-
ferð mjög ófullkomin. K venfólkið
mun það liafa verið, sem inalaði.
Kornið var látið á hellu og núið sund-
ur með hnullungi se mekki var stærri
en það að hann var vel greiptækur.
Hnullungnum var ekki snúið í hring,
og mun mjöl það, sem þannig varð
til, hafa verið mjög stórgert. Mvlna
er á latínu mola, en á grísku myle,
og minnir það á mola og mylja. En
þiír kom, að stórkostleg umbót varð
á ntölunaraðferðinni, ntjög merkileg
uppfinning var gerð — eins og nú
myndi að orði komist — og veit þó
enginn hver gert hefir. Það sem ein-
hverjum snillingi hugkvæmdist, var
að snúa hinurn myljandi steini sífelt
í hring, ofan á hellunni sem malað var
á. Þegar þannig var að farið, varð
mjölið miklu betra, og hægt að búa til
úr því betri mat. Fyrst hafa menn
aðeins búið til graut, en síðan lærðu
þeir að baka brauð. Það orð þýðir
ef til vill, það sem breytt er, og væri
vel til fundið, svo rnikill sem munur-
inn er á deiginu og hinu bakaða
brauði. En mjög eftirtektarvert er
norræna nafnið á hinni endurbættu
ntylnu. Hún var nefnd kyörn. Það
er hverfin; varð fyrst hverfin og síð-
an hverfn og síðan hvern og kvörn.
Að hverfa er að snúa eða snúast,
hverfisteinn er steinn sem snúið er.
Vér þurfum ekki að vera í vandræð-
um með orð yfir turbine, því að
slíkt mætti vel nefna hverfu.—Vísir.
17. okt. (21. nóv.)
Helgi Pjeturss.
FURÐULJÓS
yfir Norðursjónum.
Frá því er sagt, að íbúarnir í
Kent á Englandi hafi fyrstu dag-
ana í október orðið varir við ein-
kennilega ljóslglampa í loftinu,
kvöld eftir kvöld. Hafi glampar
þessir sézt úti yfir Norðursjón-
um. Oft hafi þeir myndað kross-
mark á himninum.
Alþýða manna taldi ljós þessi
fyrirboða einhverra stórtíðinda;
enda var þess ekki langt að bíða,
að hið mikla loftfar R-161 færist
og fjöldi ágætra manna léti líf
sitt. Síðar í mánuðinum urðu hin
stórfeldu námuslys í Þýzkalandi.
-----Lesb.
Uppreisn á Spáni
Um miðjan þennan mánuð barst
sú fregn út um allan heim, að upp-
reisn væri hafin á Spáni. Það var
einhver hluti af herliðinu, sem
uppreisnina hóf i bænum Jaca, rétt
við landamæri Frakklands. En
ekki varð mikið úr þessu, og var
þessi uppreisn strax bæld niður
Tveir af uppreisnar foringjunum
voru skotnir, en nokkrir aðrir
dfemdir í lífstíðar fangelsi.
Mikill munur
Þurkarnir í sumar og verð-
fallið á hveiti og öðrum kornteg-
undum, veldur því, að uppskeran
í Bandaríkjnum er tveim bilj. og
fjögur hundruð milj. dollara minna
virði þetta ár, heldur en árið 1929.
Lækkunin er sem næst 3 per cent
í fyrra var uppskeran talin að
vera $8,675,420,00 virði, en á þessu
ári $6,274,824,000. Þetta er aam-
kvæmt síðustu skýrslum búnaðar-
deildar stjórnarinnar í Washing-
ton, svo að spálfsögðu er rétt
skýrt frá. Þetta þýðir, að tekjur
bændanna í landinu hafa á þessu
ári orðið 30 per cent. lægri en i
fyrra, sem er stórkostlega mikill
munur. Hveiti, rúgur og bygg er
nú í lægra verði í Bandaríkjun-
um, heldur en það hefir verið
nokkurn tíma í desembermánuði
síðan árið 1899.
A skautasvellinu
við Wesley College....
Hockey-flokkum “Fákanna”, sem
eru fjórir, lenti saman á skauta
svellinu við Wesley College, þanr-
17. þ. m.
Fyrst mættust Fálkar og Víking-
ar, og fóru leikar þannig, að hin-
ir fyrnpfndu höfðu fjóra vinninga
en hinir síðarnefndu engan. Má
þó geta þess, að fyrirliði Víkinga,
Bill Goodman, og vinstrivængs-
maður þeirra, Wally Johannesson,
voru ekki í leiknum, og veikti það
mjög sókn og vörn Víkinga, þvi
Fálkarnir brutust hvað eftir ann-
að í gegn um varnarlið þeirra; en
með snarræði og fljóthugsuðum
samleik, vörðust þó Víkingar all-
hreystilega. Albert Johnson, fyr-
irliði Fálkanna, hefir því unnið
fyrsta sigurinn. En Víkingar
hugsa þeim gott til Iglóðarinnar,
er þeir mætast næst.
Þá mættust “Natives” og “GooL
ias”, sem einnig eru hockey-flokk-
ar íþróttafélagsins, og fóru leikar
svo, að Natives höfðu fjóra vinn-
inga, en Goolies þrjá. W. B. Björn-
son, fyrirlitiði Natives o!g Skúli
Anderson, fyrirliði Goolies, börð-
ust svo hreystilega, að svo leit út
sem stórskotalið Breta og Þjóð-
verja væri þarna saman komið.
Næsti leikur verður 24. þ. m.
Mætast þá Fálkarnir og Natives,
en Víkin'gar ætla að lumbra á
Goolies.
Allir íslendingar velkomnir.
Seinni part vikunnar sem leið
voru þokur afar miklar víða í norð-
urhluta Evrópu og rð af því skað-
ar miklir á sjó á ýmsm stöðum. í
grend við Danmörku rákiist á tvö
finsk skip og sökk annað þeirra
og fórust þar um 40 menn.
Bændur í Vestur-Can; da
óánægðir
Á ýmsum stöðum í Saskatche-
wan, hafa bændurnir nú að und-
anförnu haldið all-fjölmenna fundi
til að ræða sín sameiginlegu hags-
munamál. Verðfallið á hveitinu
hefir verið aðal umtalsefnið, og
vilja bændur að stjórnin setji lág-
marksverð á hveitið. en ýmsar eru
tillögurnar um það, hvað það lág-
marksverð skuli vera, alla leið
frá 70 cents til $1.15 mælirinn.
Hafa bændurnir á sumum þessum
fundm gengið svo langt, að þeir
hafa samið og jafnvel samþykt yf-
irlýsin'gar i þá átt, að það sé ein-
dreginn vilji þeirra, að Vestur-
Canada segi skilið við Austur-
Canada, ef stjórnin verði ekki við
kröfum þeirra. Sýnir þetta býsna
ljóslega, hve afar óánægðir bænd-
urnir í Vestur-Canada eru með
kjör sín nú sem stendur.
BRÚÐKAUP.
Enn í.dag er það mjög algeng
venja meðal Arabanna í Palestínu
að kaupa konur sínar. Er verðið
ákveðið, eftir því, hvort konan sé
fögur eða ljót, eða af góðum ætt-
um. Því hærri kröfur sem biðill-
inn gerir til fegurðar og góðrar
ættar konunnar, þeim mun meira
verður hann að gjalda. Hefir
margur blóðheitur Arabi látið
blindast af augnabliks óviðráðan-
legum ástríðum, og keypt konu sína
miklu hærra verði, en efni lians
leyfðu, svo að maðurinn hefir
farið á höfuðið.
Þegar Strichland ráðherra var
fyrir skömmu í Palestínu í þeim
erindum, að rannsaka möguleikana
til þess að draga úr neyðinni, er
Arabar eiga við að berjast, var
honum sagt, að vi ðlýði væri félag
meðal Arabanna, er veitti mönn-
um lán til konukaupa. Ennn frem-
ur var sú saga sögð um bónda
nokkurn, að hann hefði í augna-
bliks ástarvímu selt bú sitt til að
geta keypt ástmey sína.
Strichland sagði, að konuverðið
væri alt of hátt, og stakk hann
þess vegna upp á því, að ákveða
hámarksverð, hve fögur og töfr-
andi sem konan annars væri. Mætti
nota féð, sem við það sparaðist, á
annan njrtsaman hátt.
Auðvitað aðhyltust ungu menn-
irnir þessa uppástung ráðherrans,
en öðru máli gegnir um feður, er
eiga hinar fögru, gjafvaxta Ar-
abadætur, því að þeir urðu eðlilega
afar reiðir út af tillögunni. —
—Lesb.
Nafn félagsins var upphaf-