Lögberg - 31.08.1944, Blaðsíða 3

Lögberg - 31.08.1944, Blaðsíða 3
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 31. ÁGÚST, 1944 3 komst að raun um það, að vestur-misvísun hins síðar- nefnda hafði nærri tvöfaldast, síðan við flugum inn yfir íshell- una, en þá hafði hún numið ellefu gráðum. Þegar útreikningarnir virtust sanna, að við ættum klukku- stundarflug eftir til heimsskauts- ins, varð mér litið út um glugg- ann. Mér varð heldur en ekki bilt við, því að eg tók eftir því, að állmikill olíuleki var kominn að stjórnborðshreyflinum. Benn- ett staðfesti ótta minn um hreyf- ilinn. Hann skrifaði á miða og rétti mér: ^Hreyfillinn sá arna mun stöðvast.” Bennett stakk upp á því, að við lentum til þess að reyna að gera við lekann. En mér var kunnugt um of marga leið- angra, sém höfðu misheppnazt af því, að ákveðið hafði verið að lenda, til þess að reyna að gera við einhverja smávegis brl- un, sem kom ekki að verulegri sök. Við afréðum því að halda áfram til heimsskautsins eða eins langt og hreyfillinn leyfði. Við gerðum ekki ráð fyrir því, að við mundum verða neitt verr staddir, enda þótt við yrðum að nauðlenda heldur nær heims- skautinu. . Eg gat varla haft augun af olíunni, sem lék í dropatali úr hreyflinum, er eg tók næst við stýrinu. Ef eg starði á hana, leit eg áhyggjusamlega á olíu- þrýstingsmælinn. Eg var ekki í neinum vafa um það, að þrýst- ingurinn mundi hverfa þá og þegar. En takmark okkar mátti nú heita komið í augsýn. Við gátum ekki fengið af okkur að snúa aftur. Okkur reiknaðist svo til, er Greenwich-klukkan sýndi 9,02 árdegis, að við værum beint yfir norðurheimsskautinu! — Loks- ins hafði draumurinn ræzt, sem mig hafði dreymt nær alla ævi mína. Við sveigjum til hægri til þess að taka sólarhæðina tvisv- ar til frekari fullvissu, en sner- um að því búnu við og tókum sólarhæðina tvisvar sinnum í viðbót. Við ætluðum að ganga alveg úr skugga um það, að okk- ur skjátlaðist ekki. Næst tókum við nokkrar myndir, bæði með kvikmynda- vél og venjulegri ljósmyndavél, flugum þá nokkrar mílur í þá átt, sem við höfðum komið og flugum loks í hring, til þess að vera nú alveg vissir um að við hefðum flogið kringum heims- skautið. Með þessu móti flug- um við viðstöðulaust umhverf- is hnöttinn á fáeinum mínút- um. Með því móti misstum við raunverulega heilan dag í tíma, en um leið og við hofðum lok- ið hringnum, unnum við hann upp aftur. Tími og áttir hafa raunveru- lega ekkert að segja, þegar mað- ur er staddur á pólnum. Þegar maður flaug yfir hann í beinni stefnu, þá flaug maður norður eitt andartak, en suður á því næsta. Ef maður stendur á Norðurheimsskautinu, þá blása allir vindar norður og hvert, sem maður lítur, hórfir maður í suðurátt, og nú var það næsta mál á dagskrá hjá okkur, að komast til Svalbarða. örlítils díls á hnettinum, sem var ein- hvers staðar fyrir sunnan okk- ur! Nú urðum við að svara tveim spurningum og allt var undir því komið, að við svöruðum þeim rétt: Vorum við raun- verulega þar sem við héldum, að við værum? Ef svo var ekki — og gátum við verið alveg ör- uggir um það? — var útilokað, að við gætum ratað aftur til Svalbarða. Og mundi hreyfill- inn ekki taka upp á því að stöðvast, jafnvel þótt við fynd- um réttu stefnuna og héldum henni? Ekkert virtist vera eins áreiðanlegt í okkar augum og þetta. Er við flugum þarna uppi á hvirflinum á hnettinum, vott- uðum við hinum óbugandi hetjuanda Pearys virðingu okk- ar og staðfestum skýrslu hans í einu og öllu. Fyrir neðan okkur teygði sig íslagt haf, sem skiptist þó í misstórar jakahellur milli ís- garðanna, sem hlóðust upp þar, sem þeir áttu í brösum við aðra jaka. Þetta sannaði að ís- inn var á sífeldri hreyfingu og virtist ótvírætt gefa til kynna, að land mundi víðs fjarri. Á stangli sáust þó rennur, þar sem jakar höfðu mjakast sund- ur og sjóinn síðan lagt á nýjan leik, svo að ísinn þar var kol- grænn á að líta, af því að snjór- inn hafði enn ekki lagt blæju sína yfir hann. Klukkan var gengin stundar- fjórðung í tíu, þegar við sner- um heimleiðis aftur. Við höfð- um í öndverðu gert ráð fyrir að fljúga yfir Jessup-höfða á leiðinni frá heimsskautinu, en hættum við það. Okkur þótti ekki hyggilegt að tefla á tvær hættur vegna olíulekans. En okkur til mikillar undrun- ar var kraftaverk að gerast hjá okkur. Hreyfillinn gekk og lét engan bilbug á sér finna. Það eru jafnan hundrað möguleik- ar gegn einum fyrir því, að hreyfill, sem lekur olíu, stöðv- ist að lokum. Lekinn stafar að jafnaði af því að olíuleiðsla springur eða rifnar. Við kom- umst að raun um það síðar, að lekinn stafaði af því, að skrúfa hafði farið úr gati sínu vegna titringsins, en þegar svo mikið hafði lekið út af olíunni, að borð hennar var fyrir neðan gatið, hætti lekinn af sjálfsdáðum. Vélfræðingurinn okkar, Noville að nafni,'hafði sett olíu til vara á aukageymi, sem með var og átti það sinn þátt- í því, að allt fór vel, þótt okkur litist ekki á blikuna. Sigurgleðin og hinn svæfandi hávaði í hreyflinum, gerði það að verkum, að okkur sótti svefn, þegar við sátum við stýri flug- vélarinnar. Eg fór að draga ýs- ur einu sinni, þegar eg var við stjórn, og varð að taka við af Bennett nokkurum sinnum, vegna þess hvað hann varð syfj- aður. Eg tek hér upp nokkurar setn- ingar úr skeyti, sem eg sendi til Bandaríkjanna eftir að eg var kominn aftur yfir Konungsflóa: “Skömmu eftir að við snerum aftur frá heims- skautinu, tók hann að breyta um átt og hvessa lítið eitt, svo að ekki leið á löngu unz við flugum með meira en hundrað mílna hraða á klukku- stund, því að vindur var í bakið. Höfuðskepnurnar brostu sannarlega við okkur þenn- an dag lítilsmegandi, dauðlegum verum, er flug- um einir, steinþegjandi og heyrnarlausir af hávaða hreyflanna, yfir þessum endalausu, hvítu, lífvana auðnum. Okkur fanst við ekki vera stærri en títuprjóns- höfuð og einveran var eins mikil og ef við hefðum ver- ið kviksettir. Við vorum jafn fjarlægir heiminum, eins og við værum stjarna ein sér úti í himingeimin- um.” Við höfðum tekið stefnuna á Grey-höfða á Svalbarða og þeg- ar við sáum hann loks beint framundan, vissum við, að við höfðum getað haldið réttri stefnu! Við vorum einmitt þar, sem við gerðum ráð fyrir að vera! Hvílík blessun, að þurfa ekki að brjóta heilann framar yfir sífelldum útreikningum. Við flugum inn yfir Konungsflóa í 4000 feta hæð. Okkur hlýnaði um hjartarætur, er við komum auga á litla þorpið niðri við flóann, en þó ekki nærri því eins mikið og af að sjá Chan- tier, gamla, góða skipið oKkar, sem var ekki stærra en smá- skel ofan úr flugvélinni. Eg sá gufu leggja frá flautunni og vissi, að skipverjar voru að fagna okkur með hvellum blíst- urshljóðum. Eftir fáein andartök stukkum við út úr flugvélinni og beint í fangið á fagnandi félögUm okk- ar, sem báru okkur á háhest eftir snjóbrautinni, sem þeir höfðu unnið baki brotnu við að ryðja fyrir okkur. Vísir. i Virðuleg útför Guðmundar á Sandi 8 synir garði hans báru kistuna úr I gær var Guðmundur skáld Friðjónsson frá Sandi borinn til grafar, með mikilli viðhöfn, sem við átti, því með honum er til moldar hniginn stórbrotnasti og sérkennilegasti andans maður ís- lenzku þjóðarinnar. Verður hans lengi minst, sem eins þeirra manna, er hæst héldu uppi merki íslenzkrar tungu, íslenzkrar bændamenningar og íslenzks sjálfstæðis í orði og verki, alt frá því hann ungur hóf ritstörf og þangað til ólæknandi sjúk- dómur bugaði hann fyrir ná- lega ári síðan, hafði hann þá lengi kent þeirrar vanheilsu er dró hann til bana. í þessari grein verður eigi gerð nein tilraun til þess, að draga upp mynd af persónu- leika skáldsins frá Sandi, eða sérkennum í skáldskap hans. Mun einn af mikilhæfustu rit- höfundum landsins skrifa um Guðmund innan skamms fyrir blaðið í Lesbók. Guðmundur var fæddur 24. október 1869 að Sílalæk í Aðal- dal. Faðir hans, Friðjón Jónsson, flutti síðar að Sandi. Og þar tók Guðmundur við búskap eftir föður sinn. Þar var síðan heimili hans alla tíð. — Trygð hans við jörðina, sveitina, staðinn, var allt af einn sterkasti þátturinn í skapgerð hans, hugsun hans og ritstarfi öllu. Þar barðist hann við kröpp kjör, við hlið ágætrar konu sinnar, Guðr. Oddsdóttur, og þar ólu þau upp barnahóp sinn, á þann hátt,. sem til fyrir- myndar er. Skólamentunar naut Guðmund ur í Möðruvallaskóla árin 1891— 1893 og ekki annarar. — En upp frá því gerðist hann umsvifa- mikill rithöfundur og stóð oft um hann mikill styrr í blöðum og tímaritum landsins. — 1 mörg ár hafði hann þann sið, að hann tók sig upp frá búi sínu og flutti fyrirlestra um ýms þjóðmál eða þær hugmyndir og hugsjónir, er hann bar fyrir brjósti sér, meðan hann sinnti búi sínu. Þótti hann stundum óvæginn við menn og málefni, enda þannig skapi far- inn, að hann kunni því best að eiga ekki aðeins í baráttu við óblíða náttúru landsins, sem hann unni hugástum, heldur varð hann samtímis að heyja bar- áttu á ritvellinum við mannfólk- ið í landinu. Sá baráttuhugur hans hélst fram til efri ára. Fyrsta kvæðabók hans kom út árið 1902 og hét “Úr heimahög- um”. Með bók þeirri skipaði hann sér á bekk með fremstu skáldum samtíðarinnar. Næstu ár gaf hann sig mikið að sagnagerð. En skáldskapur hans í óbundnu máli náði naumast svo almenn- um vinsældum, sem kvæðin. En að þessu verður vikið síðar, sem fyr segir. Með Guðmundi er fallinn í valinn einn merkasti kvisturinn á meið íslenzkrar bændamenn- ingar á þessari öld. — En verk hans lifa. Það leyndi sér ekki að sýslung ar Guðmundar lögðu áherslu á að útför hans yrði sem virðuleg- ust. Á mánudaginn var lík hans flutt af sjúkrahúsinu í Húsavík- urkirkju. Söng þar karlakórinn Þrymur á Húsavík sálminn “Drottinn vaki.” í kirkjunni flutti Jóhann Haf- stein lögfræðingur ræðu og las upp kvæði Guðmundar, “Bréf til vinar míns”, sem er eitt af fyrstu kvæðunum, er birtist eft- ir hann. Jakob Hafstein söng einsöng í kirkjunni: “Friðarins Guð”, en Friðrik A. Friðriksson flutti bæn. Að lokum söng kirkjukór Húsa víkur, Hærra minn Guð til þín. Þá var lík hins framliðna flutt frá Húsavík heim að Sandi. Nokkru fyrir hádegi í gær byrjaði fólk að safnast að Sandi. Þar kom saman um 600 manns, til þess að fylgja skáldinu til grafar. Voru þar kaffiveitingar fyrir alla sem að garði komú, áður en húskveðja fór fram. í upphafi húskveðjunnar var sungið “Hin langa þraut er lið- in”. Þá flutti sr. Friðrik A. Frið- riksson prófastur húskveðjuna. Talaði hann m. a. um raunsæ- ismanninn og trúmanninn Guð- mund Friðjónsson. Á eftir ræðunni var sungið kvæðið Páskadagsmorgunn, eft- ir hann. Þá flutti Júlíus Hav- stein sýslumaður ræðu, þar sem hann m. a. þakkaði hinu látna skáldi fyrir áhrif hans á menn- ingarsögu Þingeyinga. En síðan var sungið: “Þú bláfjalla geim- ur”. Síðan flutti Steingrímur Baldvinsson í Nesi kvæði, þá Arn fríður frá Skútustöðum annað kvæði, þá söng kirkjukórinn kvæði eftir Valtý son Guðmund- ar heitins. Þá var húskveðjuat- höfninni lokið. Átta synir Guðmundar heit- ins báru nú kistu hans úr garði að bíl, er stóð við túngarðinn. Kirkjuathöfnin hófst með því að kórinn söng “í hendi Guðs er hver ein tíð”. Því næst flutti Karl Kristjánsson ræðu. Talaði hann um skáldskap Guðmundar frá fyrstu tíð og fram til síðustu daga. Þá var sungið kvæðið “Þing- eyjarsýsla”, eftir Guðmund, und- ir laginu “Eitt er landið ægi girt”. Því næst flutti Sigurður á Arnarvatni kvæði. Þá var sung- inn sálmurinn “Lýs milda ljós”. Þá flutti sr. Þorgrímur Sig- urðsson aðal kirkjuræðuna. — Lagði hann út af fyrra korinthu bréfinu, 13. kap., 11.—12. versi. Þá flutti Þóroddur Guðmunds- son kvæði frá konu og börn- um skáldsins. En að endingu las Konráð Vilhjálmsson frá Hafralæk kvæði. Síðan var sungið “Alt eins og blómstrið eina”, er kistan var borin úr kirkju. Nágrannar Guð- mundar og aðrir kunningjar báru hann úr kirkju. Sr. Þorgrímur jarðsetti. En meðan fólkið var að ganga frá gröfinni, söng kórinn í kirkjunni “Faðir adnanna”. Kirkjukór Húsavíkur annað- ist allan sönginn. Blómsveigar bárust margir, m. a. frá ríkisstjórninni, Rithöf- undafélaginu og Mentaskóla Akureyrar. Áletrun á þeim blóm- sveig var: “Þökk fyrir íslenzk- una”. Frá sambandi norðlenzkra kvenna og frá kvenfélagasam bandi Þingeyinga. Meðan hús- kveðjan fór fram á Sandi, var þoka og rigning, og rigndi ó- venjulega mikið um tíma. En á meðan líkfylgdin'var á leiðinni til kirkjunnar, birti til og var komið skínandi sólskin er þang- að kom. Yfir allri útför þessari var mikill hátíðablær, og verður hún öllum viðstöddum minnis- stæð. Mbl. 6. júlí. NtU PRESTAR VtGÐIR Síðastl. sunnudag vígði bisk- upinn, herra Sigurgeir Sigurð- son, níu presta við mjög hátíð- lega guðsþjónustu. Mun það einsdæmi á síðari áratugum, að svo margir prestar vígist í einu. Hinir nývígðu prestar eru þessir : Sveinbjörn Sveinbjörns- son, skipaður prestur í Hruna, Sigmar Torfason, skipaður að S k e g g j a stöðum; Guðmundur Guðmundsson, settur að Brjáns- læk; Sigurður Guðmundsson, settur að Grenjaðarstað, Jón Árni Sigurðsson, settur að Stað á Reykjanesi; Robert Jack, sett- ur að Eydölum; Stefán Eggerts- son, settur að Staðarhrauni, og Trausti Pétursson settur að Sauð- lauksdal. Fyrir altari var sr. Bjarni Jóns- son vígslubiskup, sr. Sigurbjörn Einarsson lýsti vígslu, en sr. Sveinbjörn Sveinbjörnsson pré- dikaði og lagði út af texta dags- íns. —Tíminn, 23. júní. — Áttu sígarettu? — Hvað er þetta, eg hélt að þú værir hættur að reykja. — Nei, til að byrja með er eg aðeins hættur að kaupa tóbak. Business and Professional Cards Phone 49 469 Radio Service Specialists ELECTRONIC ‘ LABS. H. THORKELSON, Prop. The most up-to-date Sound Equipment System. 130 OSBORNE ST„ WINNIPEG llleifers Sluclios £Xd< tfrgetl fMogtaphu OKKtnitalumTh Canm. kJ )S lotre Oame ^HONE 96 647 Láá wmm MANITOBA FISHERIES WUNNIPEG, MAN. T. Bercovitch, framkv.stj. Verzla í he'.ldsölu meö nýjan og trosinn fisk. 303 OWENA ST. Skrifstofusími 25 355 Heimaslmi 55 463 CANADIAN FISH PRODUCERS, LTD. J. H. Pape, Manaping Director Wholesale Distributors of Presh and Frozen Pish. 311 Chambers St. Office Phone 86 6Sl. Res Phone 73 917. Blóm slundvíslega afgreidd THí ROSERY Stofnaö 1905 427 Portage Ave. Winnipeg. LTD. Office Phone 88 033 Res. Phone 72 409 Dr. L. A. Sigurdson 166 MEDICAL ARTS BLDG. Offlce Hours: 4 p.m.—6 p.m. and by appointment G. F. Jonasson, Pres. & Man. Dir. S. M. Backman, Sec. Keystone Fisheries Limited 404 Scott Block Wholesale Distributors of FRESH AND FROZEN FISH ANDREWS, ANDREWS THORVALDSON AND EGGERTSON LögfrœOingar 209 Bank of Nova Scotia Bldg, Portage og Garry St. Slmi 98 291 EYOLFSON’S DRUG PARK RIVER, N.D. tslenzkur lyfsaii F61k getur pantaö meöul annaö með pósti. Fljöt afgreiðsla. og DR. A. V. JOHNSON Dentist 5 06 SOMERSET BLDG. Telephone 88 124 Home Telephone 202 398 J. J. SWANSON & CO. LIMITED 308 AVENUE BLDG., WPG. • Fasteigrnasalar. Leigja hös. Ct- vega peningalán og eldsábyrgö. bifreiðaábyrgÖ, o. s. frv. Phone 26 821 DRS. H. R. and H. W. TWEED Tannlæknar • 406 TORONTO GEN. TRCSTS BUILDING Cor. Portage Ave, og Smith St. PHONE 26 545 WINNIPEÓ TELEPHONE 96 010 H. J. PALMASON & CO. Chartered Accountants 1103 McARTHUR BUILDING WINNIPEG, CANADA A. S. BARDAL 848 SHERBROOK ST. Selur llkkistur og annast um Ot- farir. Allur útbönaöur sá beztl. Ennfremur selur hann allskonar minnlsvaröa og legsteina. Skrifstofu talslml 86 607 Heimilis talsími 26 444 Legsteinar sem skara framör Orvals blágrýtí og Manitoba marmari SkrifiO eftir verOskri GILLIS QUARRIES. LTD. 1400 SPRUCE ST. Winnipeg, Man. DR. ROBERT BLACK Sérfrœðingur I eyrna, augna, nef og híUssjúkdömum 416 Medical Arts Bldg. Cor. Graham & Kennedy Viötalstlmi — 11 til 1 og 2 tll 5 Skrlfstofuslmi 22 261 Heimllisslmi 401 991 DR. A. BLONDAL Physician & Surgeon 602 MEDICAL ARTS BLDG. Slmi 22 296 Heimili: 108 Chataway Slmi 61 023 Dr. S. J. Johannesson 215 RUBY STREET (Beint suður af Banning) Talslmi 30 877 Viðtalstlmi 3—6 e. h. Frá vini GUNDRY & PYMORE LTD. Brltieh Quality — Fish Netting 60 VICTORIA STREET Phone 98 211 Winnipeg Manager, T. R. THORYALDBON Your patronage wlll be appreciated

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.