Kirkjublaðið - 01.02.1894, Blaðsíða 10

26
þessa tvo miklu samtiðarmenn sina, um sameiginleg á-
hugamál kristindómsins, en ekki voru þeir þó allir bisk-
upar í senn, því Ambrósíus varð biskup árinu eptir dauða
Athanasíusar, en hann dó 373.
Basilíus er fæddur árið 330 i Sesareu í Kappadosíu,
i Litlu-Asiu austarlega og langt inni í landi. Ættin var
stórrik og göfug, og var faðir hans málaflutningsmaður.
En ættin var og kunn að öðru. Forfeður Basiliusar höfðu
í báðar ættir haldið fast við kristna trú á ofsóknartímun-
ura, og enda verið píslarvottar. Amma hans, Makrína,
sem fóstraði hann i æsku, telst með helgum konum forn-
kirkjunnar, og er um hana sú saga, að skógarhirtir hafl
fært henni mat i 7 ár, er hún hafðist við á eyðimörku á
ofsóknartíma Díókletíans keisara. Móðir Basilíusar var
eigi siður ágætiskona; hún hjet Emmelía. fljá ömmu
sinni og móður lærði hann kristilega trú og kristilegan
kærleika á bernskuskeiði, en eigi var hann skírður fyr
en á tvítugsaldri, en sá dráttur var þá enn alltíður á
kristnum heimilum, einkum austur frá.
Basilíus var settur til mennta til að búa sig undir
sama lífsstarf og faðir hans. Aþenuborg var háskóli alls
hins víðlenda rómverska rfkis, þar dvaidi Basilíus i 5 ár.
Það var ólíkt skólalíf og nú gjörist, meira samtal en
kennsla, kappræður og mælskuæfingar, sókn og vörn, þar
sem ýmsum veitti betur, kennurum eða lærisveinum. Til-
gangurinn var eigi svo mjög sá, að koma svo og svo miklum
fróðleik inn í nemendurna af vissu tagi; aðalaugnamiðið
var að hvessa skilning og hugsun og temja tungunni
vandað mál og mjúkt orðfæri, þvi að málsnilldin sat
fyrir öllu, sem hið ágætasta vopn siðaðs manns í borg-
mannlegu fi'elagi. Kennararnir voru heiðnir heimspek-
ingar. Margir kristnir menn ömuðust við slíku námi, en
Basilíus varði það í nafntogaðri ræðu, sem hann beindi
til æskulýðsins, þar sem hann sýnir fram á, hve mikið
gagn kristnir unglingar hafi af að lesa hina fornu heiðnu
höfunda, nefnir margar hollar kenningar og fögur dyggða-
dæmi í heiðnum sið, auk þess sem hin forna heiðna
menntun gjörði menn hæfari til ritstarfa og ræðuhalda i
kirkjunnar þjónustu. Orð hans um bókaval og bóklestur