Öldin - 01.10.1896, Blaðsíða 1

Olclim.
Entered at the Winnipeg Post Office as second class matter.
IV., 10. Winnipeg, Man. Oktober 1896.
Frelsisbaráttan á Cuba.
Eftir Fidel G. Pierba.
[í Frank Leslies Popular Monthly.]
[Áður en byrjað er á eftirfylgjandi ritgerð
nra þetta styrjaldanna og harðstjórnariunar
Keimkynni, er fáorð lýsiug eyjarinnar ef til
vill fróðleg fyrir suma af lesendum vorum og
því setjum vér hana hér.
Eyjan Cuba (Kjú-fta/i) er að flatarmáli á-
líka stór og ísland (er 4B.220 ferliyrningsmilur
að flatarmáli), en þá er líka þeim samanburði
lokið, því hvað lögun snertir og landgæði, er
mismunurinn engu minni en hann er að því
er snertir loftslag á Islandi og Cuba. t>að má
máske virðast, að samanburður gæti einnig
átt sér stað að því er snertir stjórnarfyrir-
komulag, en það er ekki. I samanburði við
harðstjórnina, þrælkunina á Cuba, er sem
næst alfullkomið stjórnfrelsi á Islandi. Blóð-
kaldir, seinir og þunglamalegir eins og ídend-
ingar eru í samanburði við þessa miðjarðar-
búa, mundu þeir ekki degi iengur þola svipu-
ólina, sem öld eftir öld hefir marið hold og
taugar Cubamanna. En þetta er út frá efn-
inu. — Eyjan Cuba er öll á langveginn og
liggur aðallega frá vest-norðvestri til anst-
suðausturs. Mest er lengd hennar um 700
enskar milur, en mest breidd ekki nema um
130 og víðast hvar miklu mjórri,— mjóst tæp-
ar 30 mílur. Afstaða heunar er sú, að hún
liggur milli 19. og 23. norðurbreiddarstigs og
73. og 8). vesturlengdarstigs. Sundið milli
Elorida-skagans og eyjarinnar er mjóst um
130 milur og sundið milli vestur-hyrnu eyjar-
innar og Yueatan-skagans í Mexico er mjóst
um 90 mílur. Ejrjan er hæðótt og eftir mið-
biki hennar liggur fjallabálkur frá einumenda
til annars, að heita má. Eru hæztu tindar
þeirra hafnir nær 8000 fetum yflr sjávarmál.
í grend við sjóinn er landið í heild sinni lágt
og votlent, þó einkum kveði að því á norður-
strönd eyjarinnar. Flæðir sjórinn þar víða
langt á land upp, um stórgresi og sef allskon-
ar og liggur þar eftir í kerum og tjörnum.
Þar er loftið þess vegna mjög svo óholt og
banvænt alveg öllum norðurlanda þjóðum.
Skógur mikill er á eynni hvervetna þar sem
landið er ekki ræktað og málmur er talsverð-
ur í fjöllunum, en kopar er eina málmtegund-
in sem enn er numin og linkol nokkuð. Jarð-
vegurinn er frábærlega frjósamur og framleið-
ir helzt allan jarðargróða og alla ávexti, sem
framleiddir verða í miðjarðarlöndum, og það í
ríkum mæli. Aðal-framleiðsla á seinni árum,
er, eftir upptaldri röð : Sykur, tóbak, kaffi,
hrísgrjón, suðræn aldini allskonar. — Ibúar
eyjarinnar eru um 2 miljónir talsins og er
helmingur þeirra, eða um það bil, af spænsk-
um ættum, en hitt eru svertingjar (nú allir
frjáisir, — hinum síðustu veitt frelsi 1890),
Indiánar og Kínverjar. Eyjunni er skift í
þrjú stjórnarumdsémi, en alvaldur á allri
éynni er undir-konungur Spánverja, sem kall-
aður er tCaptain-General. Höfu^borg eyjarinn-
ar er Havana, á norðurströnd eyjarinnar
nærri vestast, og telur um 250,000 íbúa].
Það cr þyngsta þraut’n, þegar ræða
skal um Cuba-málið, að sýna frarn á svik-
in og gabbið, scm Spánarstjórn heflr háft í
frammi öld eftir öld, í þeim tilgangi að
breiða ofanyflr sannleiltann og undireins
til að hylja æruleysisbrögðin í nýiendu-
stjórnaraðferð sinni. Útfarnir eins og
þeir eru í ðllum brellum, þrællyndir, Jiugs-
unarlausir alveg um hvað rétt er eða rangt,
gráðugir fram úr hófi og ágjarnir eins og
þeir eru, hafa spænskir valdsmenn æfin-