Lögberg-Heimskringla - 31.03.1960, Blaðsíða 7

LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 31. MARZ 1960 r
7
A Letter to the Editor
934 Monroe, Topeka,
Kansas, March 15, ’60.
Editor Lögberg-Heimskringla.
In your paper of March 4
there is a speech by the rev-
erend Ingthor Indridason,
from which I quote the fol-
lowing:
„Ég hef orðið þess var, að
sumir hér sjá Island í ljóma
an opportunity to practise
talking and writing Icelandic.
might have made opportuni-
ties for myself, but either I
lave been too busy, or I just
didn’t have the grit. I have
studied languages for seventy-
five years. I have read a hun-
dred thousand pages in Ger-
man, and yet, if I should talk
lenzkt heitir, er gott, allt ann-
að er einskis virði. íslenzk
tunga er öðrum tungum helg-
ari og betri og Guðs orð er
bara til á íslenzku. Þeir, sem
þannig hugsa, eiga um tvo
kosti að velja. Þeir hafa litið
við. Þeir verða annað hvort
að snúa aftur eða verða að
saltstólpa. Það, sem íslenzkt
er, er gott íslendingum, ís-
lenzk tunga er auðvitað helg-
ari íslendingum en önnur mál,
af því að hún er þeirra móður
mál, en það er fáránlegt að
álykta út frá því, að íslenzka
sé öðrum málum æðri . . . í
raun og veru vanvirðum við
fsland og það, sem bezt er í
fari Islendinga, með því að
vanvirða menningu og tungu
annarra“
It made my blood boil when
I read these words. You are
striving to maintain the Ice
landic language, and you
hesitate to say that Icelandic
is a better language than Eng
hsh. In the common schools
the children are taught that
English is the only civilized
language — the only language
Worth knowing. They are
taught outright to hate and
despise Icelandic. In other
Words, you are crawling out
°n a limb and sawing it off
between you and the tree
Then you sweat and groan
over the fact that Icelandic
will soon be „úr sögunni“.
It has been my endeavor
for the last forty years to en-
hghten you Icelanders as to
the value and excellency of
the Icelandic language, to
awaken an interest in
among the people of America
and above all, among the
Scandinavian peoples, in par
ticular the Swedes. It is a hor
rifying spectacle to see the
Swedes deliberately ruining
their own language — in pure
^gnorance and tomfoolery.
I know a little Icelandic. 1'
°an read it pretty well, al
though I have studied it with
°ut grammar or dictionary
I can tell when I am reading
good or bad Icelandic. I have
oven presumed to criticise the
language of Lögberg. It pains
uie when I see „y“ used in-
stead of „i“ or vice versa. It
isn’t good Icelandic. It shows
that you have a bad taste
that you are deficient in the
knowledge of your own lan
Suage. I regret very much
fhat I am unable to write or
sPeak Icelandic. I really have
^’t taken time to learn. Anc
I never will learn till I have
fj arlægðarinnar. Allt, sem ís- or w/\te German, people
would know at once that I
am not a German. I had a pas-
sibn for learning something
about languages, and I had a
passionate love for my own
mother tongue — Swedish. In
spite of the efforts of my par-
ents and teachers toAmerican-
ize me I refused to be Ameri-
canized, and I love Swedish as
passionately as I ever did. It
is an intelligent love, because
I know that Swedish is a much
Detter language than English.
I regard it as an immense ad
vantage that I have learned
the Bible in Swedish, and not
in English. I say emphatically
that you do not get the same
benefit from reading the Bible
in English as you do from
reading it in Swedish or Ice-
landic. And I place Icelandic
before Swedish. I have reac
the Icelandic Bible twice, anc
I don’t know if I have read
the Swedish Bible that many
times. But then I can recite
many chapters in Swedish
from memory. Swedish is in-
delibly ingrained in my heart
and soul. So should Icelandic
be in you and your children,
Then the future of Icelandic
would be assured.
When I get interested in a
new language, my first step
is to read the Bible or the
New Testament in that lan
guage. Then, when I under
stand half the words, I try to
read other literature. I have
tried to make every minute
count — hence I have neg
lected to impress others with
my ability. I could have made
immensely greater progress if
I had had access always to the
best literature. My advice to
others is: Study languages,
but do it in such a manner
that for every minute you
gain in knowledge and in-
telligence.
J. B. Linderholm
Sjá ritstjórnargrein.
Bréf frá Sleingrími ...
Frá bls. 4.
að ritleikni, rökfærslu, ver-
aldarþekkingu og mannúð. —
Um Jeið vil eg minna þig á
ritgjörð Kiljans um Hallgrím
Pétursson. Mér þótti hún bölv-
ans góð og djúpt hugsuð víða.
Eg get hugsað mér — af því
þú hefir — með réttu — margt
á móti Kiljan — að þú hafir
ekki heldur lesið hana nógu
vel. Fyrirgefðu, ef rangt er til
getið. Greinin var í Iðunn ca.
1935. — Annars verðum við
líkl. aldrei sammála um verð-
mæti Kiljans. Þegar honum
tekst upp, eins og t. d. er hann
ritaði um Jónas Hallgrímsson,
og oft í svipuðum sprettum,
hef eg dáðst að honum. Kaflar
í Sölku Völku eru líka ágætir.
En mest hef eg skemmt mér
við Bjart í Sumarhúsum, þ. e.
skrípamyndir, háðskar, en
markvissar af íslenzku sveita-
lífi og lífsstríði —, eða þann-
ig hef eg skoðað það og haft
gaman af; á líkan hátt sem
af ýmsum smellnum mynd-
teikningum í Speglinum. Það
er það, sem Danir mundu
kalla ironisk-tendenliös-kari-
kaíur - iegning. — Kristinn
nokkur Andrésson hefir hlað-
ið Kiljan lofi með ógeðslegri
mærð og gullhömrum út í
loftið, en hefir ekki kunnað
að meta einmitt þessa hlið
Kiljans, sem eg vil draga fram
og hefir gamnað mér. En öll
rauða stefna Kiljans, og þeirra
konsorta, er mér bæði
hneyksli og heimska. — Svo er
nú ekki meira um það. „Skáld
er hann mannskrattinn.“
Eg skrifaði kunningja mín-
um, að eg fyndi sjaldan bragð
að því, sem ungu rithöfundar
og skáld blaðanna og tímarit-
anna eru að bera okkur á
borð; — eða þá aðeins óbragð.
Er eg orðinn gamall og vit-
laus? En mér finnst sérstak-
lega, hvað lýríkina snertir,
sem illa horfi um samhengi
íslenzkrar kveðandi, þegar t.d.
þú ferð undir torfu. Þú ert nú
sá einasti, sem heldur arfi
föður míns og yrkir fornyrða-
lag, dróttkvæði og hrynhendu,
eins og vera ber. Davíð Stef
ánsson er ágætur á sínum
sviðum öllum, en þessi fornu
lögin hefir hann ekki tamið
sér. Eiga þau að deyja? Eg sé
sárt eftir þeim. En vel má
vera, að svo fari, vegna þess
að unga kynslóðin er að verða
frábitin fornsögum og fornri
list. Skilur ekki neinar kenn-
ingar og nennir ekki að brjóta
þær til mergjar og getur ekki
einu sinni haft gaman né gagn
af rímum, hvað þá dýrum
fornkvæðum. Eg held eg fari
rétt með. Eg gef ekkert fyrir
þær nýju fornritaútgáfur með
löngum, leiðinlegum formál-
um. Hins vegar vildi eg, að
hverjum stúdent væri kennt
að meta og skilja vel kvæði
Sturlu Þórðarsonar, Arnórs,
Egils, Eyvindar o. fl., og
kunna margt annað. Faðir
minn kom mér á spena, svo
mér er alla tíð yndi að forn-
kveðskap, og ekki sízt Eddu
Sæmundar. —
að þið Guðmurudarnir þrír —
þú — Finnbogason og Hannes-
son, væruð mitt eftirlæti sem
rithöfundar. Eg sá í blaðinu,
að þú hefðir fengið bót á sjón-
depru, og samgleðst eg þér,
en eg hugsaði, að þó svo illa
færi, að þú einhvern tíma yrð-
ir blindur, þá mundi geta
sannazt það, sem faðir minn
sagði svo vel um Bj. Thorst.
— „Sál varð sól í sjónar-
myrkri“ o. s. frv., og þú mund-
ir geta ort eins og Hómer og
Milton. En þá vildi eg óska
þér dóttur við hlið, eins og
Milton hafði.
Eg orðlengi þetta ekki
meira, enda skilurðu vel,
hvað eg meina. Þökk fyrir allt
þitt andans starf, og Guð gefi
þér enn góða heilsu og ólúna
hendi til að rita margt og
mergjað.
Vertu margblessaður
þinn
Sleingr. Matthíasson.
(Eimreiðin, 65. ár, 4. hefti)
Vinsæl rit-söfn seljast
í 20 þúsund eintökum
Ritsöfn vinsælla höfunda
seljast vel á Islandi, eins og
eftirfarandi dæmi sýna:
Helgafell mun nú hafa selt
ritsafn Jónasar Hallgrímsson-
ar í um 20 þús. eintökum og
verk Davíðs Stefánssonar í
upp undir það jafn mörgum.
Islendingasögur íslendinga-
sagnaútgáfunnar í 13 bindum
hafa selzt í 18 þús. eintökum
og ritsafn Jóns Trausta í 17
þús. eintökum.
Blaðið átti í gær tal við
Ragnar Jónsson, forstjóra
Helgafells. Hann kvaðst ekki
hafa nákvæmar tölur yfir sölu
þessara ritsafna, en þetta væri
nálægt lagi. 1 ritsafni Halldórs
Kiljan Laxness eru nú 20
bindi og er salan á ritsafninu
milli 10 og 15 þúsund.
Þá var leitað upplýsinga hjá
Jóni Aðalsteini Jónssyni, sem
sér um útgáfuna á verkum
Jóns Trausta. Sagði hann, að
allt ritsafnið hefði verið upp-
selt um skeið, en nú í vor yrði
það aftur fáanlegt í heilu lagi.
Yrði upplagið af ritsafninu,
sem eru 8 bækur með öllu,
sem eftir Jón Trausta liggur,
þá komið upp í 2Í þús. ein-
tök. Það eru um 20 ár síðan
ritgerðasafn Jóns Trausta
byrjaði að koma út.
Við spurðumst fyrir um fs-
lendingasagnaútgáfuna hjá
Gunnar Steindórssyni. Sagði
hann, að fslendingasögurnar
13 hefðu selzt í 18 þús. eintök-
um eða 234 þús. bækur, en ef
Eddurnar, Riddarasögur o. fl.
tilheyrandi bækur, sem eru í
allt 28, væru taldar með, væru
þegar seldar 461 þús. bækur.
íslendingasögur útgáfunnar
byrjuðu að koma út 1946—49.
Biblían mun vera sú bók,
sem almennt er talið að seljist
bezt í heiminum. Ekki vitum
við hve mikið hefir selzt af
henni frá upphafi, en árið
1958 munu um 1000 eintök
hafa selzt hér á landi, en 1947
var biblíuútgáfan flutt heim.
Fram að þeim tíma hafði
brezka biblíufélagið séð um
prentun á biblíunni.
Mbl., jan.
— f nótt dreymdi mig konuna
yðar.
— Og hvað sagði hún?
— Ekkert.
— Þá hefir það ekki verið
konan mín.
Meðan eg var á Akureyri,
hugði eg oft til að heimsækja
þig — og koma helzt gangandi.
En alltaf kom eitthvað í veg.
Eg vildi sjá þig heima, og þín-
ar skruddur, og „mæla við
Míms höfuð“. Eg segi þér al-
veg satt, að eg hef lært margt
af þér í máli og sögu. Það
skrifar enginn núlifandi ís-
lendingur jafn skemmiilegt,
gott mál og þú. Þess vegna
máttu til að lifa lengi og
vinna, meðan dagur er. Eg
sagði við þennan kunningja,
ENDAST ÖLLUM
VINNUSOKKUM
BETUR
Þár getið fengið hvaða
stærð og þykkt, sem
vera vill. og óþrjót-
andi úrval af PEN -
MANS vinnusokkum.
Það stendur á sama
hvað þér veljið. þér
fáið ávallt beztu vör-
una á sanngjarnasta
og bezta verði.
EINNIG NÆRFÖT OG YTRI SKJÓLFÖT
Frægt firma stðan 1868
WS-10-4