Lögberg-Heimskringla - 14.09.1961, Blaðsíða 12

12
LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 14. SEPTEMBER 1961

Bókaþáttur
Hómersþýðingar
Sveinbjarnar Egilssonar
Finnbogi Guðmundsson, dr. phil. — 370 bls.
Úigáfa Menningarsjóðs, Reykjavík 1960.
Rúmlega hundrað ár eru nú
liðin frá því að Sveinbjörn
Egilsson safnaðist til feðra
sinna (17. ágúst 1852). En
hann er einn þeirra manna,
sem ódauðlegir munu reynast
með íslendingum vegna bók-
menntaafreka sinna, bæði í
bundnu og óbundnu máli.
Hann var guðfræðingur að
menntun, en tók aldrei vígslu.
í stað þess gerðist hann kenn-
Dr. Finnbogi Guðmundsson
ari, og má til sanns vegar færa
ef sagt er að hann sé enn þá
að kenna íslendingum móður-
mál þeirra. Hann var kennari,
fyrst við Bessastaðaskóla, og
síðan við Lærða skólann 1
Reykavík, eins og Mennta-
skólinn var þá nefndur. Var
hann rektor skólans frá 1846-
1851. Var hann talinn einna
bezt að sér allra samtíðar-
manna sinna á íslandi, einkum
í móðurmálinu og fornmálun-
um latínu og grísku. Munu
fornmálin, einkum grískan,
hafa verið aðal kennslugrein
hans í skóla. Hann var einnig
gott skáld bæði á íslenzku og
latínu. Til stórvirkja hans á
sviði fræðimennskunnar má
telja hina miklu orðabók hans
yfir skáldamálið, Lexicon
Poeticum, og þýðingar hans á
snilldarverkum Hómers hins
gríska á íslenzku.
S. 1. ár kom út bók sú, er
að ofan er nefnd, eftir Finn-
boga Guðmundsson, fyrsta ís-
lenzkukennarann við Mani-
tobaháskólann. Er Finnbogi
lesendum þessa blaðs og öðr-
um Vestur-lslendingum að
góðu kunnur frá dvalarárun-
um hér vestra. Bók þessa helg-
ar hann, í inngangsorðum,
minningu foreldra sinna,
„fróðleiksanda föðu míns, og
bjartsýni móður minnar". En
alkunnugt er hversu heppinn
Finnbogi hefir verið með for-
eldraval og eiginkonu. Konu
sinnar minnist hann með
þessum orðum: „Idomeneifur,
konungur í Krít, segir ein-
hverju sinni í Illíonskviðu,
(XI, 514) að einn læknir sé
jafngildi margra manna. Get
ég, í öðrum skilningi, haft
þessi orð óbreytt um konu
mína, Kristjönu Helgadóttur.
Hún hefir létt af mér ýmsum
veraldaráhyggjum, svo að ég
fengi oftar setið sorgalaus
við samningu þessarar rit-
gerðar.“
Bókin ber líka vott um góð-
ar aðstæður höfundar: arf-
gengna hneigð til fræðiiðk-
ana, mikinn lærdóm, vísinda-
lega nákvæmni í efnismeð-
ferð, langar göngur og eftir-
leit, unz allir fróðleiksmolar,
sem efnið snerta, eru fram
dregnir úr skruddum og
skúmaskotum, þar sem mörg-
um óþolinmóðari mönnum
hefði láðst að leita þeirra.
Einkum kemur þessi vísinda-
lega tækni höfundar fram þar
sem hann rekur þróunarferil
þýðinganna um þrjátíu ára
skeið, ber þær saman í ýms-
um myndum þeirra, unz höf-
undurinn var ánægður með
útkomuna, og einnig í saman-
burði hans á þýðingum Svein-
bjarnar við þýðingar erlendra
manna á sama efni. Augljóst
er, að Finnbogi er einkar vel
fær í klassiskri grísku, því að
hann gerir víða samanburð á
frumtextanum við þýðingu
Sveinbjarnár, og sýnir fram á
hversu slunginn íslendingur-
inn var í því að láta móður-
mál sitt túlka hinn óvenju-
lega stíl, orðgnótt og hið erf-
iða form Grikkjans. Ljóst er
af lestri bókarinnar, að Svein-
björn hefir verið óvenjulega
orðfimur, og að hann hefir
auðgað íslenzka tungu með
fjölda nýyrða, sem nú eru
gamlir kunningjar, en menn
vita þó ekki að jafnaði hvern-
ig til eru orðin. Má þar nefna
af handahófi orð eins og kven-
fagur, vindfrár, brosmildur,
kollhærður, o. s. frv.
Bók Finnboga var, eins og
flestum lesendum þessa blaðs
mun kunnugt, tekin gild til
varnar til doktorsprófs í heim-
speki við Háskóla íslands, og
að lokinni þeirri athöfn, sem
fór fram að viðstöddu fjöl-
menni í hátíðasal Háskólans,
var höfundi veitt doktorsgráð-
an. Vestur-íslendingar sam-
fagna dr. Finnboga í tilefni af
fræðimannlegu afreki, sem
hann hefir unnið með þessu
Ingólfsför íslendinga til Noregs
Árni G. Eylands sýndi blað-
inu þá vinsemd að senda all-
langa grein um ofangreint
efni, en því miður urðum við
að sleppa lýsingunum af sögu-
stöðunum í Noregi vegna
rúmleysis í blaðinu. — I. J.
Árið 1957 gekkst hinn kunni
norski þingmaður og fylkis-
maður í Möre- og Rómsdals-
fylki, Oksvik, ásamt sendi-
herra Norðmanna á íslandi,
sem þá var Thorgeir Ander-
sen-Rysst, fyrir því að flokki
íslenzkra framámanna var
boðið til Noregs. Stóðu að
boðinu fylkin Möre- og Róms-
dalsfylki og Sogn- og Fjord-
ane-fylke, svo og bæirnir
Björgvin og Álasund. Rúm-
lega 30 Islendingar tóku þátt
í förinni, sem nefnd var „I Eg-
iJ Skallagrimsson’s fotefar“.
Ingólfur Arnarson
Svo sem kunnugt er varð
það að ráði með atbeina Al-
þingis að gera afsteypu af
Ingólfs-líkneski Einars mynd-
höggvara Jónssonar, er stend-
ur á Arnarhóli í Reykjavík,
og afhenda Norðmönnum
það að gjöf, reist í Rivedal
eða þar sem næst.
Þessi framkvæmd hefir tek-
ið tíma, svo sem eðlilegt er.
En nú er sá dagur upprunninn
að líkneskið verður afhent
við hátíðlega athöfn sunnu-
daginn 17. september.
Það verður áreiðanlega
margt um manninn í Hrífu-
verki, og þeirri maklegu við-
urkenning, er æðsta mennta-
stofnun íslenzku þjóðarinnar
hefir veitt honum. Vinir hans
vestanhafs leyfa sér að heim-
færa upp á hann sjálfan vísu-
orðin, sem Egill faðir Svein-
bjarnar á að hafa mælt við
son sinn, er hann fylgdi hon-
um úr garði, og óska honum
hins sama:
„Vertu dyggð trúr
dögum öllum,
þá muntu ævi una
og líf þitt líða
sem lækur renni
dals í grænu grasi.“
V. J. E.
dal þann dag, þótt sá staður
sé svo sem ekkert kunnur í
Noregi, og fyrirfinnist ekki á
neinum venjulegum landa-
bréfum, sem gerð eru til nota
fyrir túrista og aðra ferða-
menn. íslendingar koma sem
kunnugt er allfjölmennir til
móts þessa. Skipaútgerð rík-
isins sendir Heklu fullskipaða
í Ingólfs-ferð í tilefni af af-
hendingu líkneskisins. Svo
marga fýsir að fara för þessa,
að skráð var að fullu í förina,
svo sem Hekla má mest rýma,
þegar á fyrsta degi eftir að
ferðin var auglýst. Alls voru
150 manns í förinni, bæði
fullorðnir og börn.
Til Reykjavíkur er áaetlað
að Hekla komi aftur að
kvöldi '24. sept. að endaðri
merkilegri för. Er vart að efa>
að minningar frá ferðinni
munu lengi fylgja þeim, sem
hennar njóta.
Héðan í frá mun Ingólfur
Arnarson standa traustum
fótum beggja megin IslandS*
ála, á Arnarhóli í Reykjavík
og við Hrífudal í Dalsfirði 1
Noregi, þar mun hann minna
á frændsemi Norðmanna °S
íslendinga og sanna að stutt
er nú orðið á milli vina °8
frænda.
Gullbrúðkaup
Hjónin George og Olive
Brown, sem búsett eru að nr.
15 Hahn St., San Francisco,
áttu gullbrúðkaup þ. 25. ágúst
síðastl. íslendingafélagið í
Norður-Kaliforníu hélt þeim
samsæti í tilefni dagsins og
var það haldið í “The House
of Lawton” í San Francisco.
Fjöldi vina og vandamanna
sat þetta hóf og var mikið um
ræður og söng. íslenzki ræð-
ismaðurinn í San Francisco,
séra S. O. Thorlakson, stýrði
hófinu í fjarveru formanns fé-
lagsins, Sveins ólafssonar.
George og Olive Brown
„voru gefin saman“ á ný af
séra Thorláksyni, og lofuðu —
“to have and to hold, to love
and to cherish” hvort annað
í önnur 50 ár, eða eins lengi
og skaparinn veitti þeim líf
til.
Dr. K. S. Eymundson talaði
fyrir minni gullbrúðhjónanna
og þakkaði þeim fyrir sam-
veruna í San Francisco, fyrir
ósérhlífna starfsemi í þágu ís-
lenzka félagslífsins og fyrir
gestrisni og góðan hug í hví-
vetna og óskaði þeim að lok-
um allrar blessunar um ókom-
in ár. Fyrir hönd Islendinga-
félagsins afhenti hann síðan
gulbrúðhjónunum f a g r a
klukku að gjöf, en á hana
voru letraðar þakkir og ham-
ingjuóskir félagsins. Dr. Ey-
mundson afhenti þeim einnig
málverk frá Björgvini John-
son sem gefandi hafði málað
sjálfur. Olaf Johnson, vinur
þeirra hjóna um langt skeið,
flutti eftirfarandi frumsamda
vísu:
Megi ykkur lukkan leiða,
ljós á ykkar götu breiða —
og það ég kýs í kvöld:
Þið endurlifið æsku vorið,
að ykkur verði létt um sporið
og hjartað, í heila öld.
Margir aðrir tóku til máls
og heillaóskaskeyti voru lesin
upp, en þau komu víða að,
bæði frá Kanada og íslandi.
Að lokum þökkuðu hjónin
bæði fyrir þann heiður, sem
þeim var hér sýndur og fyrir
gjafir og góðar óskir þeim til
handa. Var síðan staðið upp
frá borðum og stiginn dans
til
fram eftir kvöldi. Fyrir til'
mæli séra Thorlaksonar opu'
uðu gullbrúðhjónin dansinu>
enda eru þau hjóin ekki að-
eins ung í anda heldur og a
velli, og kom það hér vel 1
ljós.
George Brown er fæddur a
Isafirði árið 1890, sonur hjóu'
anna Guðmundar Guðbrands'
sonar sjómanns og Sigríðar
Sigmundsdóttur. Þau hjónin
fluttust til Kanada árið 1892.
og starfaði Guðmundur fyrS
við sögunarmyllu í Brand°n
Manitoba, en fluttist síðar
Winnipeg og stundaði sj°'
mennsku á Winnipegvati11,
Þeim hjónum varð átta bafna
auðið og eru fjögur þeirra
enn á lífi. George BroWn
fluttist til Seattle, árið l^
og árið 1936 til San Francisco
og hefir búið þar ætíð síðan-
Hann stundar enn húsarnáln
ingu og aðra híbýlaprýði
hefir gert það síðan 1906, er
hann tók upp þá iðn.
Olive Bpown er fædd í
nipeg, dóttir hjónanna Svein
bjarnar Loftssonar og Stein
unnar Ásmundsdóttur, se1íl
komu til Selkirk, Manitoha>
árið 1886 frá Borgarfirði-
eignuðust 11 börn og erU
enn á lífi og búa þau vl s
vegar um Kanada og Band
ríkin.
George og Olive voru ge^in
saman í hjónaband þ. 25. ágnS
1911 í Concordia lúters u
kirkjunni í ChurchbridSe’
Sask. af séra Hirti Leo heh1^
um. Þau hjónin eignu®uS,
fjögur börn, en misstu Þrl
ung. Dóttir þeirra Eve y
(Mrs. E. F.) Martin býr í Se'
attle, og kom hún til Sa
Francisco í tilefni gullbrU
kaupsins og sat hófið með
eldrum sínum. Dóttir Þe*rr
Evelyn og Ed Martin, Noree
(Mrs. Robert) Saunders,
einnig býr í Seattle, gat
komið vegna þess, að hún 01
bráðlega heiðra gullbrúðhj0^
in með fyrsta barna-barn
barninu! fa
George og Olive Brown
um langa tíð verið star s°
innan hins íslenzka félags 1
George var formaður ísle^
ingafélagsins hér frá 1959-
seh1
ekk1
Gunnhildur Su. Lore
nseh