Lögberg-Heimskringla - 11.04.1963, Blaðsíða 7

LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 11. APRIL 1963
7
©
w
Leskaflar í íslenzku
handa byrjendum
Proí. Haraldur Bessason
Prof. Richard Beck, Ph.D.
XXXIX
The declension of the indefinite pronoun einhver (some,
someone, somebody) runs as follows:
Sing.
Nom.
Acc.
Dat.
Gen.
Plur.
Nom.
Acc.
Masc.
einhver
einhvern
einhverjum
einhvers
einhverjir
einhverja
Fem.
einhver
einhverja
einhverri
einhverrar
einhverjar
einhverja
Neuter
eitthvert (eitthvað)
eitthvert (eitthvað)
einhverju
einhvers
einhver
einhver
Dat.
Gen.
all einhverjum
genders einhverra
Note that einhver is used mainly in affirmative sentences;
eitlhverl is an adjective, whereas eitthvað is a noun.
Translate into English:
Einhver sagði mér eitthvað um einhverja nemendur,
sem höfðu rangt við í prófunum. Einhvern veginn tfúi ég
því þó ekki. Sú saga hlýtur að koma frá einhverjum, sem
hefir sagt einhverja vitleysu. Ég veit það ekki, en einhvers
staðar heyrði ég þetta nú samt. Auðvitað eru alltaf einhverjir,
sem ekki segja sannleikann, en einhverju verður maður að
trúa.
Það er eitthvert vit í því að hlusta á góðra manna ráð,
þegar maður er sjálfur í einhverjum vandræðum. Það hljóta
að vera einhver börn hér í sveitinni, sem af einhverri ástæðu
eiga þess ekki kost að njóta einhverrar kennslu.
Vocabulary:
af einhverri ástæðu, for some
reason
auðvitað, of course
eiga þess ekki kost, do not
have the opportunity
einhvern veginn, somehow
einhverra hluta vegna, for
some reasons
einhvers staðar, some place
hlusla á, listen
njóta enjoy, benefit from
something, get advantage
from something
prófunum, neuter, examin-
ations, dat. plur. of próf
ráð, neuter, advice, acc. plur.
of ráð
saga, fem., story
samt, however, yet
sannleikann, masc., truth, acc.
sing. of sannleiki
hlýtur, must, is bound to, pres.
ind. of hljóta
Each year Sir Gregor Mac-
Gregor swings open the doors
of his ancient Scottish home
to hundreds of honored guests.
They speak the ancestral
tongue with a variety of exotic
accents, which have grown on
them through generations in
distant lands.
But the motivating fluid in
Sir Gregor’s veins is thicker
than water. These are kinfolk.
The MacGregors are a clan-
nish lot. From Canada,
Australia, New Zealand, the
United States and other
countries, people of the Mac-
Gregor blood gravitate to the
spot where their history be-
gan.
These are two-way pilgrim-
ages. Sometimes they orig-
inate around the roots in the
höfðu rangl við, cheated, from
hafa rangt við
kennslu, fem., instruction,
teaching, gen. sing. of
kennsla
maður, masc., indef. pronoun,
one
nemendur, masc., pupils,
students, acc. plur. o:;
nemandi
sveitinni, fem., district, parish,
dat. sing. of sveit
trúi, believe, pres. ind. of trúa
vandraeðum, neuter, trouble,
dat. plur. of the plur.
noun vandræði
veit, know(s), pres. ind. oi:
vita
vit, neuter, sense
vitleysu, fem., nonsense, acc.
sing. of vitleysa
homeland, when the Scottish
MacGregors take off to mingle
w i t h transplante branches
abroad. This year Sir Gregor’s
mother journeyed to America
to break bread at the annual
dinner of the Clan MacGregor
Society in Richmond, Virginia.
Things today, she said, are
too big, too enormous and too
general. She believes suc
things as family ties are be-
ginning to count again. It’s a
natural reaction, she feels,
against the pressures of mod-
ern living.
Tam-o-shanters off to the
MacGregors. They haven’t
allowed glib propaganda to
make light of their family
ties. They’re a clan and the
unerring blood claims their
kin wherever it has strayed.
| Just another clan
What’s wrong with clan-
| nishess, anyway?
To hear it told in certain
j quarters, it’s all wrong, and
humanity has outlived it as a
social virtue. It’s a primitive
instinct to poke along in
kindred groups; it makes dif-
ficult the broader operations
of modern society, and it is
often regretted that it re-
sponds so poorly to the psych-
ological weed-killers poured
upon it.
But what replacement does
the modern sophisticate sug-
gest for the old-fashioned clan,
bound together with ties of
blood and friendship?
Another kind of clan, bound
together by duty’s demands,
professional bonds and pro-
jects.
There’s nothing wrong with
these substitutes, for they suit
some people. They are busy
societies for the protection
and promotion of this and
that, the abolishment of this
and that or the resistance to
this and that. They are rivetec
together with rites, regula-
tions, rules and constitutions,
and they are well equipped
to serve a highly organizec
social order.
They’ll do when one has
strayed beyond the reach of
the old clan, is all tangled up
in complications and can’t pull
oneself out and up by the
bootstraps. They’re big strong
and effective in a mechanical
sort of way. When all the cogs
are in gear they work almost
as well as the old-fashioned
clan.
Under ideal conditions, they
lack nothing but the human
touch of the old clan leaping
as one man to the side of an
injured it calls its own.
Where does it begin?
This is the chief vice of the
old-fashioned clan, this steel-
bound loyalty that rallies to
a friend’s need in good times
or bad, and sometimes flouts
justice in its protective zeal.
At times it may have dis-
accommodated society’s handy
conventions somewhat. But
often it worked as a saving
grace to relieve its errors. The
old clan gave backing, not
charity. It reacted to one
person’s injury as if the whole
community operated on a
single nervous system.
What’s wrong with this?
Where do affection and
loyalty begin? Is it possible
to feel anything at all for un-
related and distant people if
one feels nothing much for
those who are attached by
bonds of blood and friendship?
Is it really bad to stick to-
gether and hold dear the clan?
Is it wrong to nurse the family
feeling through rambling gen-
erations, while the blood in
their veins mixes with exotic
strains, the kin multiples and
spreads throughout the world?
Might it not be true that the
clan is more apt to adopt than
to exclude? Where can the
brotherhood of man begin if
not in a group of people held
together with bonds of symp-
athy and concern so strong
that an injury to one touches
all?
What’s wrong with being
clanish?
— Caroline Gunnarsson.
Winnipeg Free Press.
Hjó Böðvar Kvaran
blaðasafnara
Hérna á ég eitt, sem ég veit
ekki til, að nokkur annar eigi
hér, fjölritað blað, sem nefnist
Fönnið, gefið út í Ameríku,
kom út aðeins eitt blað.
Ég fer að skoða þetta blað,
og það kemur upp úr kafinu,
að ritstjóri og útgefandi er
gamall kunningi vestan af
Kyrrahafsströnd, Hallur E.
Magnússon, sem látinn er fyrir
nokkru háaldraður. Hann var
kunnur hagyrðingur, sem oft
orti og skrifaði gamanbréf í
íslenzku blöðin í Winnipeg.
Þetta blað er, eins og nafnið
bendir til, allt í gríntón og
skrifað á „vestur-íslenzku“,
nafnið líka, vestur-íslenzku á
enska orðinu „fun“, sem þýðir
gaman eða grín. Það hefst á
fréttaskeytum, þar á meðal er
þetta:
Frá öðrum hnöttum
Sérstök lof tskeyti til
Fönnsins frá sólunni:
„Hjer er nýlega formað
kompaní með stóru kapítali.
Það er samsett af rílesteit-
mönnum og öðrum bisness-
mönnum. Hefur kompaníið
fengið einkarétt til þess að
gera bisness með allan hita
og allt ljós og er búizt við
miklu prófíti, því allir aðrir
hnettir verða að fá stöff héð-
an.“
Þá kemur svohljóðandi
bæjarfrétt: „Jón Jónsson kom
til borgarinnar í gær á þeirri
bleiku og sagði hann ródina
röff austan trekks og mikið j
trobbel við að opna geiturnar
á leiðinni.“
Blaðið er gefið út í Lundar
í Manitoba, 1. okt. 1921, og
þessi auglýsing er þar frá
„Lundar Billiard-rúm:“
Þegar lífið er töff
þegar bisness er sló
þegar heimurinn aktar sem
fúl,
þá má kaupa hér snöff,
þá fæst ticket á sjó,
þá má drekka og pleia hjer
púl.
Tíminn 17. febr.
Þegar séra Bjarni vígslu-
biskup frétti, að einn prestur-
inn í prófastsdæmi hans hefði
sungið léttúðugar gamanvísur
á skemmtisamkomu, varð
honum þetta að orði: — Menn
boða fagnaðarerindið með
ýmsu móti nú á tímum.
Fréllir frá íslandi
Framhald frá bls. 3.
til siglinga í ís. Aðalvél skips-
jns er af Burmeister & Wain
gerð og er 1400 hestöfl og
ganghraði skipsins er um 12
sjómílur.
I skipinu eru öll nauðsyn-
leg siglingatæki. Áhöfnin er
21 manns. Eitt tveggja manna
herbergi er fyrir farþega og
eitt sjúkraherbergi.
Tíminn 28. marz.
60 ára Möðruvellingar
Fimm sextíu ára Möðru-
vellingar drukku síðdegiskaffi
í borðsal Hótel Sögu í dag.
Þórarinn Eldjárn, Jónas Jóns-
son, Snorri Sigfússon, Þor-
steinn M. Jónsson og Jón
Árnason. Þeir hittust í skóla
haustið 1903 og útskrifuðust
1905. Skólinn var þá fluttur
til Akureyrar, en Möðruvell-
ingar eru þeir taldir með þeim
rétti, að þeir útskrifuðust
undir Möðruvallareglugerð.
Þeir félagar voru tólf saman.
Hinir, sem nú eru látnir, voru
Siggeir Friðriksson, stofnandi
Alþýðubókasafnsins, Kristján
Bergsson, forstjóri Fiskifé-
agsins, Konráð Erlingsson, en
um hann segir Jónas Jónsson,
að Konráð hafi verið bezta
vínskáld Þingeyinga; Björn
Jakobsson, íþróttakennari sem
útskrifaði 200 sundkennara,
Jón Finnbogason, sem Jónas
sagði að hefði verið svo falleg-
ur maður, að kvenfólkið fór
með kíki út í glugga til að
horfa á hann, er þeir félagar
voru að spóka sig í plássinu;
Pálmi Þórðarson, sem var
stórbóndi í Eyjafirði og hinn
tólfti var Áskell Sigtryggsson,
sem fór til Ameríku.
Það er svo ekki að sökum
að spyrja, að þeir hittust á
Sögu í dag, eiga hver öðrum
merkilegri sögu í athafnalífi
sinnar kynslóðar, og allir það
kunnir að óþarft er að skýra
þá staðhæfingu frekar.
Tíminn 1. apríl.
ROSE THEATRE
SARGENT ot ARLINGTON
CHANGE OF PROGRAM
EVERY FOUR DAYS
Foto-Nite Every
Tuesday and Wednesday
SPECIAL
CHILDREN'S MATINEE
Every Saturday
ÆTLARÐU
AÐ
jp | FERÐAST?
Hvert sem þú
ferð, spara ég
þ é r peninga
og létti af þér
áhyggjum án
auka kostnað-
ar. Ég er um-
boðsmaður Icelandic Airlines
og allra aðal flug- og skipa-
ferðafélaga; skipulegg ferðir
innanlands og erlendis. Ég
leiðbeini þér varðandi vega-
bréf. visa og hótel, ókeypis, og
með 30 ára reynslu get ég
ábyrgzt ágæta fyrirgreiðslu.
ARTHUR A. ANDERSON
ALL-WAYS TRAVtL PURtAU
31S Margrove St., Wlnnip«fl 2
Office Ph. WM 2-2533 - R«t. GL 2-5444
What's Bad About Being Clannish?