Lögberg-Heimskringla - 20.06.1963, Blaðsíða 2

LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 20. JÚNl 1963
2
Fréttir frá íslandi
Alþingiskosningar
Til fróðleiks fyrir lesendur Lögberg-Heimskringlu fara
hér á eftir úrslit Alþingiskosninganna á Islandi hinn 9.
þ.m., ásamt samanburðartölum frá Alþingiskosningunum í
október 1959:
Flokkur Atkvæði
Sjálfstæðisfl. 36,917
Framsóknarfl. 25,210
Alþýðubandalag 14,275
Alþýðuflokkur 12,683
Vísindastofnun Bandaríkj-
anna hefur veitt Náttúru-
gripasafni íslands 361,200,00
króna styrk til rannsókna á
lífsháttum og stofnsveiflum
íslenzku rjúpunnar. — Styrk-
urinn er veittur til tveggja
ára og mun dr. Finnur Guð-
mundsson stjórna rannsókn-
um. Talið er, að hvergi í
heiminum séu jafngóð skil-
yrði til rannsókna á hinum
sérkennilegu stofnsveiflum
fugla og fleiri dýra en hér á
landi. Fyrirhugaðar eru víð-
tækar rjúpnamerkingar, söfn-
un gagna um varphætti og
fæðu rjúpunnar og söfnun
upplýsinga um árlega rjúpna-
veiði.
Tíminn 4. júní.
☆
1 dag komu tveir flutninga-
bílar af Keflavíkurflugvelli
að Landspítalanum með ýmis
lækningatæki, sem banda-
ríska varnarliðið hefur gefið
heilbrigðisyfirvöldunum hér,
og á morgun er von á öðrum
tveimur. Þetta eru mjög dýr-
mæt og nytsamleg tæki, sem
bæði verða notuð í Landspít-
alanum og annars staðar.
Heildarverðmæti þeirra er á-
ætlað vera um 25.000 banda-
rískir dollarar.
1 ráði var að flytja þessi
tæki aftur til Bandaríkjanna,
en yfirlæknir sjúkrahúss
varnarliðsins hér. Dr. Johns,
beitti sér fyrir því, að tækin
voru gefin hingað. Heilbrigð-
isyfirvöldin hér eru varnar-
liðinu mjög þakklát fyrir
þessa sendingu.
Tíminn 29. maí.
☆
Ár í vexti
Veður hefur verið hlýtt hér-
lendis um hvítasunnuna og
hlýjast var í gær, annan
hvítasunnudag. Þá var víða
mjög hlýtt norðanlands og
mældist t.d. 25 stiga hiti á
Akureyri, 23 stig á Egils-
stöðum og Fagradal, 22 á
Sauðárkróki og Staðarhóli og
19 stig á Möðrudal. Ár nyðra
eru í miklum vexti og kol-
mórauðar, en ekki hefur
frétzt af skemmdum af þeirra
völdum enn þá.
Tíminn 4. júní.
Þingmenn Prósent atkvæða
1959 1963 1959 1963
24 24 39.7 41.4
17 19 25.7 28.4
10 9 16.0 16.0
9 8 14.2 15.2
Jakob Jónsson frá Rifgirð-
ingum hefur talið arnarhjón-
in á sunnanverðum Breiða-
firði og telur þau vera sex.
Það er meiri f jöldi en oft hef-
ur verið talið, því upp á síð-
kastið hefur oft verið talað
um, að arnarhjónin væru að-
eins fern eftir hér á landi.
Svæðið, sem Jakob hefur
þaulkannað, er frá Bjarnar-
höfn á Snæfellsnesi norður í
Gilsfjörð að Suðureyjunum
meðtöldum. Jakob hefur sinnt
þessu áhugamáli sínu mjög
mikið, haldið uppi fyrirspurn-
um og talað við menn. 1
fyrravor verptu sex arnar-
hjón að hans áliti á þessu
svæði, þar af tvenn í eyjun-
um. Auk þess vissi Jakob um
tvenn hjón á Vestfjörðmft,
svo að arnarhjónin á öllu
landinu hafa þá ekki verið
færri en átta.
Raunar er það svipuð tala
og komið hefur í ljós í hvert
sinn, sem arnarstofninn hefur
verið kannaður síðari árin.
Arnór Garðarsson á Náttúru-
gripasafninu sagði blaðinu,
að arnarstofninn virtist
standa í stað og hafa gert það
í mörg undanfarin ár. Hon-
um hvorki fjölgar né fækkar.
Hins vegar hefur hann alveg
horfið af Suðvesturlandinu og
virðist nú þjappa sér meira
saman kringum Breiðafjörð
og á Vestfjörðum.
Tíminn 28. maí.
☆
Brezkur iogari iekinn
í landhelgi
Varðskipið [Óðinn tók um
kl. 2 síðdegis í gær brezka
togarann Northern Sky, GY-
427, að meintum ólöglegum
veiðum um 2,5 sjómílur innan
6 mílna takmarkanna í Lóns-
bugt. Skotið var tveimur púð-
urskotum að togaranum, sem
stanzaði og var farið með
hann til Eskifjarðar, þar sem
réttarhöld hefjast í dag í máli
skipstjórans Barry Green.
Aðdragandinn að töku tog-
arans var sá, að Óðinn hafði
verið að sjómælingum í Lóns-
bugt og voru 2 menn frá Sjó-
mælingum Islands um borð.
Voru þeir við mælingar um
daginn, m.a. höfðu mælinga-
menn farið í eyna Vigur.
Vegna mælinganna þurfti
Óðinn að sigla fram og aftur.
Varðskipsmenn höfðu tekið
eftir því, að brezkur togari
hafði verið að veiðum við
fiskveiðitakmörkin nokkurn
tíma. Vegna mælinganna
þurfti Óðinn að sigla í burtu
á mikilli ferð um stund. Þeg-
ar skipið kom aftur nokkru
síðar var brezki togarinn
kominn langt inn fyrir fisk-
veiðitakmörkin. Hefur líklega
haldið, að varðskipið kæmi
ekki aftur.
Þegar Óðinn nálgaðist dró
togarinn vörpu sína og sigldi
til hafs. Skotið var að honum
tveim púðurskotum og var
togarinn stöðvaður um 1,2
mílur utan veiðitakmarkanna.
Að sögn yfirmanna Óðins
kallaði skipstjóri Northern
Sky, Barry Green, til brezka
herskipsins Keppel, sem var
skammt undan, og spurðist
fyrir um hvort sýna ætti varð-
skipinu mótþróa. Bannaði
Stundum ber það við, að
fólki finnst það kannast
mætavel við staði, sem það
kemur á í fyrsta skipti og
aldrei hefur verið lýst fyrir
því. Kunnur þingmaður, ís-
lenzkur, sem lézt fyrir all-
mörgum árum, hafði bústaða-
skipti og flutti í annað hérað
á miðjum aldri. Þegar hann
kom í fyrsta skipti á bæinn,
þar sem hann bjó búi sínu
síðari hluta ævinnar, virtist
honum hann gerþekkja þar
allt, húskynni og umhverfi.
Jóhönnu Matthíasdóttur,
konu Finns fræðimanns Jóns-
sonar á Kjörseyri, dreymdi
ótal sinnum framan af ævi
sinni hús á ókunnum stað.
Hún kallaði það draumahúsið
sitt. Svo kom þar, að hún
missti sjónina, og eftir það
dreymdi hana húsið aldrei,
fyrr en einn vetur, er hún
hafði verið blind í fimmtán
ár. Næsta sumar fór hún suð-
ur á Akranes til Björns Ólafs-
sonar augnlæknis til þess að
láta gera á sér augnskurð, er
þá var nýjung á landi hér.
Dvaldist hún í Krosshúsi á
Akranesi á meðan hún var
undir læknishendi. Að liðn-
um hæfilega löngum tíma tók
læknirinn umbúðirnar frá
augum Jóhönnu, og komst
hún þá að raun um, að hún
hafði fengið sjónina á ný.
En það var fleira, sem bar
til tíðinda. Hún sá, að hún var
stödd í draumahúsinu sínu og
var öllu gagnkunnug, húsinu
sjálfu og umhverfi þess. Hún
kannaðist til dæmis mæta-
vel við túnblett Hallgríms í
Guðrúnarkoti, þegar henni
varð litið út um gluggann.
Og nú skulum við rifja upp
dálítið atvik, sem henti höf-
uðsmann einn í enska hernum
á árunum eftir heimsstyrjöld-
ina fyrri. Hann virðist hafa
gengið beint inn í löngu lið-
herskipið slíkt. Barry Green
bað þá herskipið um að halda
sig nærri. Næst gerðist það að
herskipið kallaði Óðin upp og
bauðst til að aðstoða við töku
Northern Sky, gerðist þess
ekki þörf. Óðinn taldi ekki
þörf á slíkri aðstoð.
Þegar flokkur frá Óðni kom
um borð í togarann sáu þeir
leka af vírum og eitthvað af
lifandi fiski í vörpu.
Farið var með togarann til
Eskifjarðar og komu skipin
þangað um kl. 8,30 í gær-
kvöldi. Réttarhöld í máli
Barry Green, skipstjóra, hefj-
ast væntanlega í dag, en hann
neitar að hafa verið að ólög-
legum veiðum.
Togarinn Northern Sky var
byggður í Bremerhaven 1936
og er um 620 brúttótonn að
stærð. Skipstjórinn er fæddur
sama ár og togarinn var smíð-
inn tíma, ef marka má sögu
hans.
Höfuðsmaður þessi var á
Mö.ltu, og eitt sinn var hann
síðla kvölds á heimleið frá
dansleik í Sliema. Leið hans
lá fram hjá gömlum, tyrk-
neskum grafreit, og þar sá
hann á vegi tínum tvær kon-
ur með slæður fyrir andliti.
Þær ávörpuðu hann og báðu
hann að fylgja sér til Valetta,
höfuðstaðar eyjarinnar.
Hann fylgdi konunum að
fallegu húsi, og þegar þær
buðu honum inn, þekktist
hann það. Húsið var mjög rík-
mannlega búið, þegar inn
kom. Yfir dyrum eins salarins
var arabísk áletrun, Bismillah
— í nafni Allah. Þangað inn
var hann leiddur.
Þ e g a r höfuðsmaðurinn
hafði dvalizt þarna um stund,
kvaddi hann og hélt heim til
sín. Næsta morgun saknaði
hann úr fórum sínum vind-
lingahylkis úr silfri. Sendi
hann þá mann í hús tyrk-
nesku kvennanna til þess að
spyrjast fyrir um það. En
maðurinn kom tómhentur til
baka. Það var ekkert slíkt
hús, sem höfuðsmaðurinn
hafði lýst, við þá götu, sem
hann vísaði á, og enginn
kannaðist við auðuga Tyrki,
er þar byggju.
Höfuðsmaðurinn varð ösku-
vondur yfir ódugnaði sendi-
mannsins, svo sem vera bar
um jafntiginn mann, og nú
arkaði hann sjálfur af stað.
En honum varð ekki um sel,
þegar hann uppgötvaði, að í
stað hins ríkmannlega, tyrk-
neska húss var kominn hrör-
legur hjallur, skakkur og
skældur. Götusópari gat þó
frætt hann um það, að þetta
hrörlega hús væri nefnt
gamla Tyrkjahúsið. En það
hefði nú um langt árabil
staðið autt og mannlaust,
enda að hruni komið.
Höfuðsmaðurinn fór inn í
húsið, og sér til mikillar
undrunar sá hann fótspor
sjálfs sín á rykföllnu gólfinu.
Hann fór inn í salinn, þar
sem hann hafði setið kvöldið
áður. Áletrunin var yfir dyr-
unum, og á miðju gólfinu lá
vindlingaveskið.
Elddans meðal Indíána
í gömlum skýrslum þjóð-
fræðistofnunar í Vesturheimi,
getur að líta einkennilega frá-
sögn, skrifaða af Washington
Matthews, bandarískum
lækni, sem af tilviljun átti
þess kost að kynnast ýmsum
helgisiðum Indíána, þegar
hann starfaði í Wingate-virki
við Nýja Mexikó. Atburður-
inn gerðist við trúarhátíð hjá
Navajó-þjóðflokknum á stað,
sem heitir Nikótlísí, nokkuð
norðvestan við Wingate-virk-
in. Þetta gerðist 28. október
1884.
Frásögn læknisins er á
þessa leið:
Ellefti dansinn var nefnd-
ur elddans. Tíu menn með
lendaklæði gengu inn á opið
svið, mitt í hring áhorfenda.
Allir voru þeir með vænan
vönd af sedrusbarkarlengj-
um, nema fyrirliði þeirra.
Þeir gengu að hinum heilaga
eldi, báru barkarvendi sína
að honum og kveiktu í þeim.
Síðari hófu þeir hlaup mikil
í kringum eldinn, og brátt
tóku þeir að bera logandi
vendina að líkama sínum eða
félaganna, sem á undan þeim
hlupu. En enginn þeirra leit
einu sinni við, þótt logar léku
um bakið á þeim. Annað veif-
ið slógu sumir Indíánanna
nakta félaga sína með vönd-
unum, en aðrir undu þá milli
handa sér eins og svamp.
Þegar þessum dansi var
lokið, skoðaði læknirinn
marga þeirra, sem tekið höfðu
þátt í honum. Hann fann ekki
nein brunasár á hörundi
þeirra. En sjálfur hafði hann
horft á, hvernig þeir létu log-
ana sleikja sig og félaga sína.
Tvíhöfða söngmaður
Það er alkunna, að van-
skapningar eru ekki fáir í
dýraríkinu. Hér á landi hafa
oft fæðzt tvíhöfða kálfar og
tvíhöfða lömb. En það hafa
líka verið til tvíhöfða menn.
Nafntogaðastur þeirra er
Skoti, sem uppi var á síðari
hluta fimmtándu aldar. Þessi
Skoti hafði söngrödd mikla,
og mátti ekki milli greina
með hvorum hálsi hann söng
fagurlegar, að því er sagan
hermir.
Þetta kom honum vel, því
að hann hafði ofan af fyrir
sér með því að syngja tví-
söng — einn.
Maður veit hverju maður
sleppir, en ekki hvað maður
hreppir.
* * *
Margs verða hjúin vís, þá
hjónin deila.
Bent skal á, að í kosningunum í október 1959 fékk Þjóð-
vamarflokkurinn 3.4% atkvæða, en í nýafstöðnum kosning-
um var flokkurinn í kosningabandalagi við Alþýðubanda-
lagið; en í síðarnefndum flokki eru kommúnistar. Þegar
þingið var rofið voru Sjálfstæðisflokkurinn og Alþýðuflokk-
urinn við völd og Ólafur Thors forsætisráðherra. Úrslit
kosninganna gefa til kynna að á því verði engin breyting.
aður.
Mgbl. 6. júní.
Furður og fyrirbæri
Fjarskynjun í iíma og rúmi