Lögberg-Heimskringla - 28.11.1963, Blaðsíða 1

Högberg - l)cim5krtngla
Stofnað 14. J&n., 1888 Stofnuð 9. sept., 1886
77. ARGANGUR WINNIPEG, FIMMTUDAGINN 28. N6VEMBER 1963 ■****&*> NÚMER 45
Dr. Richard Beck:
Mikilhæfur og ástsæll foringi fallinn
Vestan úr heimi heyrist skot, —
þá hrökk þessi álfa við.
„Alltaf er Drottinn að skapa
</
Á þeim áhrifamiklu orðum
(í þýðingu Einars Benedikts-
sonar) hefst stórbrotið kvæði
Henriks Ibsen „Víg Lincolns".
Þessar ljóðlínur hafa dunið
mér í eyrum, eins og dimm-
róma klukknahljómur, síðan
harmafregnin mikla um víg
Johns F. Kennedy, forseta
Bandaríkjanna, skall eins og
John F. Kennedy
reiðarslag úr heiðskíru lofti
yfir amerísku þjóðina, og
barst að kalla samstundis um
gjörvallan heiminn.
Þessvegna gr það ekki of-
mælt, að skotið hatramlega,
sem lagði Kennedy forseta
að velli í blóma aldurs og mitt
í mikilvægu starfi hans í
þágu frelsis og friðar í heim-
inum, hafi eigi aðeins haft
þau áhrif, að Norðurálfan
hrökk við, heldur hafi hið
sama mátt segja um aðrar
álfur heims, þegar það skotið
heyrðist „vestan úr heimi“
(svo að haldið sé orðalagi
Ibsens), er varð hinum unga,
glæsilega og fjölhæfa forseta
Bandaríkjanna að fjörtjóni
langt um aldur fram. Hvar-
vetna fylltust hugir manna
djúpri sorg og saknaðarkennd.
Menn og konur víðsvegar
um heiminn, í milljóna tali,
fundu til þess, að heilhuga,
djarfyrtur og áhrifaríkur
mannvinur, friðarvinur og
frelsis, væri hniginn til mold-
ar.
í Bandaríkjunum sjálfum
hefir þvi vafalaust almennt
verið þannig farið, að sam-
hliða þjóðarsorginni yfir
vígi forsetans, hafi hugir
manna fyllst biturri gremju
og blygðunnartilfinningu, að
ekki sé sagt, heilagri reiði,
yfir því, að slíkt níðingsverk
skyldi unnið vera í landi
þeirra, og sagan endurtaka
sig á hinn ömurlegasta og
átakanlegasta hátt. Sjálfsagt
hafa sambærileg örlög Abra-
hams Lincolns orðið þúsund-
um rík í huga, eigi síður en
þeim, er ritar þessi fátæklegu
minningarorð um Kennedy
forseta.
Hörmuleg fréttin um víg
hans snerti sérstaklega næma
strengi í hugum okkar kenn-
ara og stúdenta á Ríkishá-
skólanum í Norður-Dakota,
því að einungis tveir mánuðir
eru liðnir síðan Kennedy for-
seti flutti ræðu fyrir miklu
fjölmenni á Ríkisháskólanum.
Mun sú ræða okkur öllum
minnisstæð, er á hana hlýddu,
og þá eigi síður forsetinn
sjálfur.
Ógleymanlegur verður hann
mér í ræðustólnum: — Svip-
hreinn og djarfmannlegur,
glæsileikinn persónugerður;
lífsþrótturinn geislaði af hon-
um, einurðin og einlægnin
svipmerktu málaflutning
hans. Auðséð og auðfundið
var, að þar fór leiðtogi, sem
gæddur var óvenjulegum for-
ystuhæfileikum, og brann í
brjósti heitur eldur mannástar
og göfugra hugsjóna.
Slíkum mönnum er rétt lýst
og vel í eftirfarandi erindum
úr fögru kvæði Einars P.
Jónssonar „Þjónn ljóssins":
Vafalaust erum við sam-
tímamenn Kennedys forseta
of nærri atburðunum, til þess
að meta til fullnustu forystu
hans og mikilvæga starfsemi
í innanlandsmálum þjóðar
Sjá Napólí og dey síðan,
segja þeir á ítalíu. Við ís-
lendingar gætum um þessar
mundir sagt: Sjáið Atlants-
hafið brenna við Vestmanna-
eyjar, sjáið hvíta og svarta
gosmekki hnykklast og rísa 20
þúsund fet í loft upp. Sjáið
nýtt land rísa úr hafi — og
þér hafið séð undur og stór-
merki, náttúruhamfarir sem
gera öll mannaverk örsmá og
sviplaus.
Þetta var mér efst í huga,
þegar ég flaug um hádegi í
gær með Birni Pálssyni aust-
ur að hinu nýja landi, sem
nú myndar syðsta hluta ís-
lands. Það er stórkostlegt að
sinnar og á alþjóða vettvangi.
Það bíður sögunnar að sann-
meta forsetastarf hans í réttu
ljósi og skipa honum í þann
sess, er honum ber að verð-
ugu. Hitt er þegar óhætt að
fullyrða, að hann var verð-
ugur arftaki þeirra fyrirrenn-
ara sinna í forsetaembættinu,
sem helgað hafa hæfileika
sína og starf sitt hinum göf-
ugustu hugsjónum, þjóð sinni,
og um leið öðrum þjóðum
heims, beint og óbeint, til
heilla blessunar.
Og þegar slíkir foringjar
sem hann falla að velli, er
holt að minnast spaklegra
orða norska skáldsins Pers
Sivle (í þýðingu síra Matt-
híasar Jochumssonar):
Ef bila hendur,
er bættur galli:
Ef merkið stendur,
þótt maðurinn falli.
Merki hins mikilhæfa og
ástsæla forseta Bandaríkj-
anna stendur óhaggað í hönd-
um fjölmargra, er af heilum
huga fylgja honum í spor.
Miklar hugsjónir deyja aldrei.
Þær skína bjartar eins og
staðfastar stjörnur himinsins,
hefja hugi manna til hærri
sjónar, og eignast alltaf sína
einlægu unnendur og ótrauða
merkisbera.
sjá þessa eyju, þetta nýja
land, logandi úti í hafi.
Það eru 5—6 vindstig við
eyna og það má greinilega
sjá báruna sleikja strönd
hennar.
Eldf jalladrottningin þögul
Lóa Björns Pálssonar lagði
af stað frá Reykjavíkurflug-
velli kl. 12,40 í gær. Skyggni
var hið fegursta í allar áttir.
Út til hafsbrúnar og inn til
fjalla og jökla. Þegar komið
var austur yfir Reykjanes-
fjallgarð blasti eldfjalla-
drottningin, Hekla, þögul og
kyrrlát, við sjónum í austri
og síðan Tindafjallajökull,
Mýrdalsjökull og Eyjafjalla-
jökull. Sunnar sjást Vest-
mannaeyjar og fyrir suðvest-
an þær hið mikla nývirki, eld-
gosið úr hafinu. Við erum 16
í flugvélinni, fólk úr öllum
áttum og á öllum aldri, smá-
strákar innan við 10 ára,
rosknir menn og ráðsettir,
stórkaupmenn og kennarar,
nýtrúlofaðar ungmeyjar, og
við hliðina á mér situr 23 ára
gömul stúdína austa.’i úr
Hornafirði, sem er ' barna-
kennari í Laugalækjarskólan-
um. Flest þetta fólk er með
myndavélar, sumir með kvik-
myndavélar og sjónauka.
1 seilingarfjarlægð
20 þúsund feta hár gos-
mökkurinn ber við heiðan
himinn og dimmblátt haf. Við
fljúgum í 10 þúsund feta hæð
og kl. 12 mínútur yfir 1, eftir
32 mínútna flug, erum við
komin á gosstöðvarnar. Flug-
maðurinn hefur lækkað flug-
ið niður í 3—400 metra. Hann
rennir vélinni svo nálægt
sjálfum gosmekkinum, að
manni finnst hann aðeins í
seilingarfjarlægð. Efri hluti
hans er hvítur og á honum
virðist ekki vera mikil hreyf-
ing, en neðar teygja kolsvart-
ir gjall eða reykjarfingur
sig með ofsahraða upp úr gíg-
unum á hafsbotni.
Við fljúgum í kringum
eyna fram og til baka og
komumst næst í 2—300 metra
fjarlægð frá sjálfum gos-
veggnum. Mér hefur verið
sagt að ein flugvél hafi flog-
ið í aðeins 50—100 metra fjar-
lægð frá gosinu. I þeirri flug-
vél hefði ég ekki viljað vera.
Mér virtist um skeið sem gos-
mökkurinn væri yfir okkur og
hið nýja land og öll þau ó-
sköp, undur og skelfing, sem
þar er að gerast undir vængn-
um á „Lóunni"!
Við Björn Pálsson höfum
mikinn áhuga á að ná ljós-
mynd með Vestmannaeyjum
og Eyjafjallajökli í baksýn.
Góða mynd af „Séstey“ verð-
um við einnig að fá. Vonandi
tekst það.
Undir bæjarvegg
Eyjamanna
Þetta eldgos er alveg undir
bæjarveggnum hjá þeim í
Vestmannaeyjum. Það er eig-
ihlega þeirra gos. Þó munu
allir Islendingar vilja eiga
þetta nýja land, þessa litlu
eyju, sem eldsumbrotin hafa
myndað og eru að hlaða upp
með tröllaukinni elju. Eftir
100 ár verpur þar ef til vill
kría og lundi, og eftir 1000 ár
veit enginn nema þar verði
risin ný „Friðarhöfn”!
Við fljúgum í 21 mínútu
umhverfis gossvæðið. Gos-
stólpinn virðist ekki vera
ýkja breiður og ótrúlegt er að
hin ný: ;ja sé enn sem kom-
ið er brei”'xi en 50—100
metrar, í mesta lagi. En vís-
indamennirnir telja að hún
sé orðin 300—500 m. löng og
sennilega um 40 m. há.
Útsýnið frá gosstað inn til
landsins er stórkostlegt. Allt
suðvesturland frá Mýrdals-
jökli vestur á Reykjanes blas-
ir við. Hekla og Eyjafjalla-
jökull standa þarna á verði
og Vestmannaeyjar bera við
meginlandið eins og fljótandi
perlur á bláu hafinu.
Alltaf er Drottinn að skapa
Kl. 1,33 er snúið heim á leið.
Undrin og stórmerkin liggja
að baki. Við lendum á Reykja-
víkurflugvelli kl. 2,10 og höf-
um þá verið nákvæmlega IJ/2
klukkutíma cTlofti.
„Alltaf er Drottinn að
skapa“, sagði gömul kona
norður í Skagafirði, þegar
hún kom út á hlaðið heima
hjá sér einn sólbjartan morg-
un og sá Mælifellshnjúk.
Þarna hefur hann þá skapað
nýtt fjall í nótt!
Já, það má nú segja, alltaf
er Drottinn að skapa. Nú hef-
ur hann skapað nýja eyju
fyrir sunnan Vestmannaeyjar,
ef hann þá sekkur henni ekki
aftur í hið mikla haf.
— S. Bj.
Mgbl. 17. nóv.
Fréttir frá íslandi
Úr bréfi
Rvík 20. nóv. 1963.
Kuldar og norðanstrekk-
ingur nú alllengi. Fýkur því
aska og vikur frá eldgosinu
allt suður á haf. Lygndi litla
dagstund nú einn dag, fór þá
strax að falla nokkur aska í
Vestmannaeyjum. Væri suð-
vestan átt gerði þar sennilega
vont að vera og einnig hér á
Suðvesturlandi. Gosið er ekki
í rénun.
Hamrarnir skelfa ’ekki hug þess manns,
er, helgaður þjónustu sannleikans,
leitar til ljóssins hæða
að lind hinna dýpstu fræða.
Útverðir dagroðans eggja hann,
þann andlega brattsækna konung-mann,
að klífa upp björgin bláu
og af brúninni skyggnazt háu.
Um aldirnar stendur þar óðal hans,
þess einbeitta talsmanns sannleikans —
í álfunni óðs og hljóma,
við eilífan dýrðarljóma.