Alþýðublaðið - 15.02.1961, Qupperneq 3

Moskvu, 14. febrúar.
NTB-Reuter.
Rákisstjórn Sovétríkjanna
gerði í dag hörðustu hríð, sem
hún hefur enn gert að Ham-
marskjöld aðalritara SÞ. Kom
árás sú fram í opinberri yfir-
lýsingu, er Tass-fréttastofan
gaf út í dag. Sovétstjórnin,
krefst þess, að Hammarskjöld
hverfi þegar úr embætti sínu
og kveðst ekki lengur viður-
kenna liann sem aðalritara
SÞ. Segist hún ekki munu hafa
nein skipti við hann frekar.
Jafnframt ásakar hún hann
um að vera einn þeirra aðila
er brugguðu Lumumba bana-
ráð.
í yfirlýsingunni er þess og
krafizt, að SÞ fordæmi Belgi
harðlega fyrir þátt þeirra í
ywwtwnwmwwmw
Sólmyrkvi I
S-Evrópu
PARÍS, 14. febrúar. Ljós-
myndarar o g vísinda-
menn lögðu í kvöld síð-
ustu liönd á undirbúning
sinn vegna sóLmyrkva,
er gengur yfir Suður-Ev-
rópu á morgiun, miðviku-
dag. Mun hann varpa 160
km skugga á S-Evrópu og
fellur hann fyrst á borg-
ina Bordeux í Frakk-
landi. Síðar fex- hann yfir
Iandshluta á Ítalíu, í Jú-
góslavíu, Rúmeníu og í
Sovétríkjunum. Sjónvarps
stöðvar munu sýna
myrkvann og fylgjast
með ferð hans. Frönsk
Caravelle-þota hefur ver-
ið hlaðin sjónvarpstækj-
um, myndavélum og vís-
indamönnum og mun hún
fylgjast með myrkvanum,
Myrkvinn varir aðeins
tvær mínútur.
AMMMMMMlMMMUiWWMMV
Dag Hammarskjöld.
morðinu. Einnig er þess kraf-
izt, að allar aðgerðir SÞ í Kon
gó verði stöðvaðar, allur er-
lendur her verði fluttur brott
og Kongó-menn fái sjálfir að
gera út um örlög sín. Þá verði
allur her og lögregla Tshombe
og Mobutu afvopnuð. Þeir for
ingjarnir verði svo dregnir
fyrir rétt.
Sovétstjórnin kveðst reiðu-
búin til að gjöra allt sem í
hennar valdi stendur til að
hjálpa Kóngómönnum og
hinni löglegu ríkisstjórn
þeirra, er Antoine Gizenga hafi
nú forystu fyrir. Gizenga var
varaforsætisráðherra í stjórn
Lumumba, en er nú forsætis-
ráðherra héraðsstjórnarinnar í
Oriental, er hann hefur lýst
sjálfstætt, og hefur hann lýst
höfuðstað landsins fluttan frá
Leopoldville til Stanleyville,
en þar hefur hann aðsetur. —
Krústjov forsætisráðherra hef
ur sent Gizenga samúðar-
skeyti vegna morðsins á Lum-
umba og lofar honum þar
stuðningi sínum gegn nýlendu
kúgurunum.
Afríkuríkin eru -mörg mjög
áhyggjufull vegna morðsins
á Lumumba. Ríkisstjórn Kúbu
hefur sent forseta Öryggis-
ráðsins skeyti og krefst þess að
Hammarskjöld víki úr sæti
sínu þar sem hann hafi stutt
þau fjandsamlegu öfl, er vildu
Tshombe neitar
allri rannsókn
ELISABETHVILLE, 14. fe-
brúar (NTB—REUTER). For-
sætisráðherrann í Katanga,
Moise Tshombe, réðst í dag
lieiftarlega á SÞ og lýsti því
jafnframt hreinlega yfir, að
liann myndi ekki vinna með
SÞ að rannsókn á dauða Lum
unxba. Hann kvað SÞ stefna að
því að skapa slíkt ófriðar-
ástand í Katanga, að það tæki
Framhald á 5. síðu-
Lumumba feigan. Segir stjórn-
in að friðurinn sé í alvarlegri
hættu. Frá London berst m. a.
sú skoðun manna, að liinir
síðustu atburðir í Kongó hafi
stofnað samtökum SÞ í liættu.
Víðar að berst sú skoðun, að
Sovétmenn hyggist nota morð-
ið sér til framdráttar og SÞ
geti átt á hættu að falla sam-
an. Talsmaður brezka utanrík
isráðuneytisins kveðast harma
liina skammarlegu árás Rússa
á Hammarskjöld. í París er
sagt, að afstaða og framkoma
Rússa komi engum á óvart. —
Sést liafi undanfarna daga
hvert stefnt hafi. Samt eru þar
uppi alvarlegar áhyggjur um
Kongó-málin og málefni SÞ og
óttast, að enn harkalegar eigi
eftir að skerast í odda og það
svo að til borgarástyrjaldar
komi í Kongó. Þá er og mikill
ótti og efasemdir uppi um það
hver styrkleikur Hammar-
skjölds innan SÞ sé raunveru-
lega nú. í London er og talið,
að afstaða Rússa verði til að
kæla kalda stríðið enn að mun.
Talsmaður bandaríska utan-
ríkisráðuneytisins vildi ekkert
um mál þetta segja í dag.
■MMMtMMIWMMMMMMMMMMMMMMWMMMWMMMWW
Kröíugöngur og
mótmæli víða
Mikið gengur á í hinunt
ýntsu höfuðborgum vegna
ntorðsins á Lumumba. í
Moskva söfnuðust afrískir
og asískir stúdentar að
sendiráði Belga og ltróp-
uðu ókvæðisorð. Bráðlega
fjölgtði þar mjög og varð
að ^tcjrauka lögreg'luvörð
við húsið, því að mánn-
fjöldinn gerði sig líklegan
til að brjótast inn í hús-
ið. í Belgrad hafa verið
farnar kröfugöngur að
franska sendiráðinu og
rúður hrotnar þar. Þar var
krafizt frelsis fyrir Alsír
og ósigurs nýjenduvelda.
í Vín söfnuðust urn 320
kommúnistar saman fyrir
utan sendiráð Belga og
ntáluðu orðið „morðingj-
ar‘ á húsvegginn. Belgíska
utanríkisráðuneytið er
önnum kafið við að senda
út mótmælaorðsendingar
og hvítþvo sig af morðinu
Kampmann forsætis-
ráðherra Dana heimsótti
Kennedy forseta í Hvíta
ltúsinu í dag. Þeir ræddu
m. a. ntorðið á Lumumba,
árás Rússa á Hammar-
ákj öíd o. (£1. fKjampmianni
hafði átt samtal við Ham-
marskjöld á mánudag og
gaf hann forsetanum yfir-
lit um samtal þeirra.
MMMMMMMMMMMtMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMM
|| ammmímmmm Segir Adlai
|| Æb" I I Ul Stevenson
New York, 14. febr.
NTB.
Stevenson, að'alfulltrúi Banda-
ríkjanna hjá Sameinuðu þjóð-
unum sagði í dag í miðdegis-
verðarboði hjá félagi frétta-
manna hjá SÞ, að dauði Lum-
umba hefði gert öllum aðildar
ríkjum SÞ ljóst, hve Kongó-
vandamálið er umfangsmikið,
og hve nauðsynlegt það er að
vera jákvæður í öllum ráð-
stöfunum þar. „Samtök Sam-
einuðu þjóðanna eru komin í
hættu og þau verða nú að
starfa á árangursríkan hátt og
á breiðum grundvelli, ef þau
eiga áfrarn að vera gagnleg al-
þjóðastofnun. Ósigur í Kongó
getur þýtt ósigur í allri Af-
ríku og komið fram sein af-
skipti af innanríkismálum og
árásir, er halda heimshlutun-
urn í ástandi kalds stríðs eða
því sem er enn verra. Það er
erfitt að þræða leik uppbygg-
ingar og vera jákvæðar, þegar
tilfinningar og ástríður eru
sprengiefni og ástand heims-
málanna nú krefst fullkominn-
ar stjórnvizku, ef hægt á að
vera að sætta andstæðurnar“,
sagði Stevenson.
Stevenson kvað stjórn sína
harma rnjög drápið á Lum-
umba. Hann kvað morðið ekki
vera ósigur fyrir SÞ 'heldur
afleiðingu hins kalda borgara-
stríðs í Kóngó. Stevenson
kvað stuðning USA við Ham-
marskjöld og SÞ vel kunnan
og kvaðst feginn vilja ítreka
hann. Fréttaritari nokkur
benti á kröfu Sovéts um frá-
vikningu Hammarskjölds jafn
framt því sem óskað væri betri
samvinnu við USA. Stevenson,
kvað mál þetta erfitt viðfangs
en kvaðst vonast til að Sovét
ríkin sæju, að samtök SÞ
væru ekki aðeins smáríkjun-
um skjöldur, heldur og Sovét-
ríkjunum sjálfum. „Arásir á
Hammarskjöld geta ekki leitt
okkur að sameiginlegu marki,“
sagði hann.
Stevenson var spurður um
skoðun sína á því áliti, er P.
Henri-Spaak framkvæmda-
stjóri NATO setti fram f des.,
að NATO-ríkin ættu að standa
saman innan SÞ. Ekki kvaðst
Stevenson sammála því. Hins
vegar hefði hann óbifandi trú
á NATO meðan þess væri
þörf.
Alþýðublaðið — 15. febr. 1961 3