Alþýðublaðið - 27.05.1961, Side 2

■J Sfci&iílörar: Glsll J. Astþórssoa (ób.) og Benedikt uröndal. — Fulltrúar rlt-
I WjOmar: Sigvaldi Hjálmars.;on og IndriSi G. Þorsteinsson. — Fréttastjóri.
| BJÖrgvin GuSmund a. — Símar: 14S00 — 14 902 — 14 903. AuglýsingasímJ
j U 9ö6. — ASsetur: AlþýSuhúsið. — Prentsmiðja AlþýSublaSsins Hveríis-
; iBtu 8—10. — Askriftargjald: kr. 45,00 á mánuSi. í lausasölu kr. 3,00 eint
j ítfiaiancL: AlþýSuilok urinn. — Framkvæmdastjórl: Sverrlr Kjartansaon
>4ð rífa - og varðveita
! ÞEIR ERU dug'legir að rífa hús hjá Reykjavík
urbæ um þessar mund'iír. í gær sáust berir raftar
Hótel Heklu, þess gamalfræga húss, og lítið hús
með kopartöflu um sögugildi verður flutt inn
fyrir bæ. Þannig hverfa gömlu hú^in í miðbæn
um hvert af öðru.
Bæjarbúar treysta, að þetta sé gert samkvæmt
ó'kveðinni skipulagsáætlun og verði til að rýma
fyrir framtíðarmiðbæ höfuðborgarlnnar. Ekki má
' miðbærinn allur verða eitt bílastæði umhverfis
Morgunblaðshöllina.
Jafnframt því, sem rifið er niður til að rýma
fyrir hagkvæmari byggingum, fá betri nýtingu
dýrra lóða og koma hinni hraðvaxandi umferð í
ibetra horf, verður söguþjóð að hugsa um varð
veizlu þess, sem henni er einhvers virði af mann
virkjum fyrri ára. Reykjavík er ung borg og á
sér fátt gamalla húsa. Þó hefur verið byggt heiflt
tímabii í sérstökum stíl, er einu sinni setti svip á
bæinn. Það eru bárujárnshúsin með gafla og ris,
útskorið tréverk og fagra glugga. Þau eru tákn
tímabils, sem er eldri kynslóðum kært, en hin
, uppvaxandi æska þekkir varla.
Reykjavík ber að varðveita á einum eða fleiri
stöðum smáhverfi eða götubúta, þar sem öll hús
in eru frá þessu tímabijli. Þar á að banna nýbygg
ingar, hindra að gráir og Ijótir steinkumbaldar
skyggi á litlu garðana og fögru bustimar. í slfk
um hverfum á fólk að búa áfram, en hið opinbera
að annast viðhald húsanna í hinum gamla stíl
og tryggja góða umigengni.
! Verði slíkiír smóblettir varðveittir inni í Reykja
vík, munu þeir verða fjölfarnir staðir, komandi
ikynslóðum til ánægju. Það er ekki síður fram
sýni að varðveita slífca staði en ryðja til fyrir nýj
j um stórhýsum.
Stóriðja
UNDANFARIN ÁR hafa ýms stórfyrirtæki
úti í heilmi sýnt áhuga á íslandi sem hentugum
stað fyrir alúmínum eða magnesíumverksmiðjur,
Til slíkrar framleiðslu þarf aðallega orku, og foss
afl eigum við nægilegt. Brezk-kanadiski alúmín
umhringurinn athugaði aðstæður vel, og banda
ríska Reynolds Metals fyrirtækið kannaði að
stöðu á Norðurlandi. En þessi fyrirtæki fóru ann
að — vegna óstöðugs efnahagslífs, kapphlaups
kaupgjalds og verðlags og verðbólgu. Festa í
efnahagslífi. er frumskilyrði þess, að unnt verði
að koma upp stóriðju í samvihnu við erlenda að
ila. Þess vegna er ánægjulegt, að áhugi skuli hafa
vaknað hjá nýjum aðilum — og er sjálfsagt a-ð
kanna það mál vandlega — en þó af gætni.
2 27. maí 1961 — Alþýðublaðið
' r* « ,
Utvarpið og
hlutleysið
BLAÐINU hefur borizt eft-
irfarandi ályktun, samþykkta
einróma á fundi Starfsmanna-
félags Ríkisútvarpsins 21. maí
1961.
„Að undanförnu hefur iðu-
lega verið veitzt í blöðum að
starfsfólki Ríkisútvarpsins og
stofnuninni sjálfri með órök-
studdum dyigjum, aðallega um
kommúnisma. Að vísu hafa þar
verið fremst í fiokki alls ó-
merk blöð, sern ekki eru svara
verð, en þessum aðdróttunum
hefur einnig skotið upp í dag-
blöðum Reykjavíkur. Gagn
rýni er góð, eu dylgjur rætnar.
Útvarpsstarfsmenn hafa ef til
vill verið tómlátir um of að
svara þessu aðkasti. Hinn 19.
maí s 1. birt.ir eitt af biöðum
stjórnmálaflokkanna, Alþýðu-
blaðið, forsíðugrein, og segir
þar meðal annars;
„Innan Ríkisútvarpsins og
utan þess sitja kommúmstar á
svikráðum við þá stofnun tih
að misnota hana í þágu flokks-
ins“.
Þetta verður naumast skilið
á annan veg en þann, að sveigt
sé að starfsliði útvarpsins, Og
þar sem ekki er tekio fram,
hverjir þeir menn séu, eða a
hvern hátt þessir ónefndu
menn stundi svikræði, þá er
ásökun þessari varpað á starfs-
mannahópinn í heild.
Ummæli blaðsins telur íund
urinn enn alvarlegri fyrir þá
sök, að annar aðalritstjóri þess
er formaður útvarpsráðs, sem
ætti að vera nákunnugur stofn
uninni og starfsháttum henn-
ar.
Þess vegna krefst fundur-
inn þess, að Alþýðublaðið
nafngreir.i þá starfsmenn Rík-
isútvarpsins, sem blaðið telur
sitja á svikráðum við þá stofn
un, svo að þeir, sem vændir
eru um slík óheilindi, geti kom-
ið fyrir sig vörnum, og starfs-
fólk Ríkisútvarpsins í heiidi
verði firrt slíku ámæli“,
ATHUGASEMD
BLAÐSINS:
Ummæli Alþýðubiaðsins,
sem tilgreind eru í ályktuninni,
eru eingöngu , um „kommún-
ista“ og verður því ekki sagt,
að þau sveigi að öllu starfsliði
útvarpsins Með ummæiumun
voru tilgreind tvö ákveðin.
dæmi, og við það mua sitja a£
Alþýðublaðsms háliu.
Starfslið útvarpsins skipar
margt ógært og fært fólk, eins
og heildardagskráin ber vott
um. Strangar reglur gilda um
hlutleysi útvarpsins einkuna
pólitískt hluileysi, og er ógern
ingur að komast hjá, að mis-
brestir á því sviði verði að póli-
tískum deilumálum. Það er
varla af rætni, að svo víðtæk
gagnrýni sprettur upp, sem
verið hefur undanfarið um
þessi mál. Aðalatriðið er að
gefa ekki tilefni tii slíkrap
gagnrýni, svo að útvarpið geti
starfað í sem mestum friði.
Hannes
á h o r n i n u
dönskum send eintökin. íslend-
ingar hafa sýnt festu og þolin-
mæði í þessari baráttu, sem
vænta má, að nú sé að ná loka-
marki, ef til vill stærsta sigura
okkar, sem samtaka þjóð, síðan
lýðveldi var stofnað. Þar hafa
margir lagt lóð á vogarskál.
Unglingar spurðir um
handritamálið.
Bjarni M. Gíslason —
Rithöfundalaun.
■fc Eigi skal höggva“
Handritin í Reykjavík
ÁRNI ÚR DAL skrifar: „Það
er sjálfsagt að bera í bakkafull-
an lækinn að pára nokkrar lín-
ur um handritamálið.. En málið
er ekki að fullu leyst, svo að
fært mun þykja að leggja orð í
belg. Á prófi í barnaskóla var
að því spurt, hvers vegna blöðin
skrifuðu þessa dagana um hand-
ritamálið. Svörin voru á ýmsa
luntl, sum stutt og laggóð, nokk-
ur ýtarleg. E'inn lætur í það
skína, að hann óttist, að þjóðin
væri ekki spennt í að lesa bæk-
ur, sem f jalli um liðna tíma. —
Eiginlega vill hún helzt af öllu
lesa æsandi og spennandi leyni-
lögreglusögur, sögur af geimför
um og æsandi bækur af mönnum
sem lenda á refilstigum. Seg
ir svo að lokum, og er kotrosk-
in: En hverri þjóð er, hin mesta
nauðsyn að kynnast lífinu fyrr
á tímum. — Þar hafið þiö svar
og vilja tólf ára borgara.
SKELEGGIR dómarar um rit-
störf og skáldskap hafa útdeilt
til ísleiizkra rithöfunda árlegri
viðurkenningu. Hvað kemur það
handritamálinu við? Jú, manni
finnst, að rithöfundurinn Bjarni
M. Gíslason eigi að vera í þeirri
fríðu fylkingu, en nafn hans
fyrirfinnst eigi. Telja verður þó,
að slíkt innlegg hafi hann lagt
tii þessara mála, að þjóð 'hans
megi sjá af nokkrum krónum,
og skiptir litlu máli, þótt Bjarni
skrifi á danska tungu, íslenzk-
ur er hann, og hefur lagt það að
mörkum á ritvellinuni í sam
bandi við lausn handritamálsins,
að telja verði hann launaverðan.
Að minnsta kosti hefur Júlíana
Sveinsdóttir verið talin hæf til
launa.
„EIGI SKAL HÖGGVA“, er
mælt að Snorr hafi sagt. Hann
var samt höggvinn. Enga skal
höggva þótt mönnum eigi líki
stefna, sem tekin er, aldrei nema
þó í viðkvæmu hitamáli sé. fs-
lenzk alþýða les í gömlum bók-
um frásögur um Það, hvernig
farið var með þá, sem reyndust
erfiðir Ijáir í viðskiptum við
aflið. Skáld okkar mega eigi
beita svo fák sínum, að tröllríða
andstæðing sinn. Og hverju
máli skiptir, þótt einn sé sagður
deigur til fylgis, sé fjöldinn
traustur. Þá er -bezt að hinn eini
hafi einróið. „Eigi skal höggva“.
MARGIR hafa unnið vel, að
framgangi lausnar handritamáls
ins. Danskir fræði- og skóla-
menn -gnæfa hátt. Frjálslyndir
leiðtogar danskrar alþýðu sýna
manndóm og víðsýni. Ég íegg til,
að Elateyjarbók verði þýdd á
danska tungu og lýðháskólum
HANDRITIN eiga hvergi ann-
ars staðar að vera en í Reykja-
vík. Velkist menn enn í vafa um,
hvað gera skal við ættaróðal
ísleifs, þá skal á það minnt, að
svo kvað Gissur ísleifsson að
orði, að þar skyldi ávallt vera
HANNES — 2.
biskupsstóll meðan ísland byggð
ist og kristni héldist í landinu.
í Skálholti skal biskup vera, og
þangað verða ávallt að veljast
menn, sem Jónar allra tíma geti
sagt hið sama um, og Jón Ög-
mundsson á að hafa mælt um
fóstra sinn og læriföður, ísleii
Gissurarson: að hann kæmi sér
jafnan í hug er hann heyrði góðs
manns getið.
GÆTI SÚ draumsýn eigi orðið
að veruleika, að í Skálholti risi
hið hæsta menntasetur, sem þjóð
okkar yrði hár viti og aðals-
merki sannrar kristni víða um
lönd, staður, sem stjórnað væri
af mannviti og göfgi, og þar
væri meðal annars uppeldisstöð
fyrir þau íslenzk ungmenni, sem
'villst af veginum, en hlytu í
I Skálholti nokkurn þroska?
Hannes á horninu. 1