Alþýðublaðið - 20.05.1962, Qupperneq 15

C> FRÁ SOVÉT
yrði áreiðanlega kærður. Frek-
leg óhlýðni. Vanræksla í skyldu
störfum. Hverjar yrðu afleiðing
arnar? í bezta falli hörkuskamm
ir hjá G. hershöfðingja, og slæm
umsögn á skrá hans. í versta
falli? Kronsteen gat ekki ímýnd
að sér það. Hann vildi ekki hugsa
um það. Hvað svo sem mundi
gerast, yrði sætleiki sigursins
súr í munni hans.
En nú var endalokunum náð.
Þegar fimm sekúndur voru eftir
á klukku Markhovs, leit hann
upp, ekki hærra en að vörum
andstæðings síns og beygði höf
uðið í merki um uppgjöf. Þegar
bjalla dómarans gall tvisvar,
stóðu áhorfendur á fætur og
fagnaðargnýr kvað við.
Kronsteen stóð upp og hneigði
sig fyrir andstæðingi sínum. fyr
ir dómurunum og loks, djúpt,
fyrir áhorfendum. Síðan beygði
hann sig undir kaðalinn, með
borgaraklædda manninn í kjöl
farinu, og tróðst kuldalega,
ruddalega gegnum háværan að
dáendaskarann til útgöngudyr-
anna.
Utan við Skákhöllina, á miðj
um Pushkin Ulitza, stóð hinn
venjulegi, svarti ZIK bíll með
vélina í gangi. Kronsteen steig
inn í aftursætið og lokaði dyr-
unum. Um leið og hinn maður
inn stökk upp á brettið og stróð
sér inn í framsætið skellti bíl-
stjórinn í gír og þaut af stað nið
ur eftir veginum.
Kronsteen vissi að það tók
því ekki að vera að afsaka sig
við hinn óeinkenniskældda varð
mann. Það samræmdist ekki ag
anum. Þegar öllu var á botninn
hvolt, var hann yfirmaður áætl
anadeildar SMERSH, með heið-
urstitlinum ofursti. Og heili
lians var stofnuninni gulis ígildi.
Ef til vill gat hann talað sig
út úr þessu. Hann starði út um
rúðuna á dimm strætin, sem
þegar voru orðin vot af störfum
þvottamannanna, og einbeindi
sér að varnarræðu sinni. Svo
kom beina gatan með turna
Kreml fyrir endanum, og svo
voru þeir komnir.
Þegar varðmaðurinn afhenti
aðstoðarmanninum Kronsteen,
fékk hann honum líka pappírs-
miða. Aðstoðarmaðurinn horfði
á miðann og liorfði kuldalega á
Kronsteen. Krosteen horfði ró
legur á móti, án þess að segja
nokltuð. Aðstoðarmaðurinn
yppti exlum og tók upp innan
hússímann og tilkynnti komu
hans.
Þegar þeir fóru inn í stóra
herbergið, og Krosteen hafði
verið bent að taka sér sæti og
hafði kinkað kolli við brosi
Klebb ofursta, gekk aðstoðarmað
urinn til G. hershöfðingja og
fékk- honum pappírsmiðann. Hers
höfðinginn las hann og leit
hvasst til Kronstee. Á meðan að
stoðarmaðurinn gekk til dyra og
út, hélt G. áfram að horfa á
Kronsteen. Þegar dyrnar höfðu
lokazt, opnaði G. hershöfðingi
munninn og sagði lágt, „Nú, fé
lagi?“
Kronsteen var rólegur. Hann
vissi hvaða saga mundi falla í
kramið. Hann talaði rólega og
örugglega. „Gagnvart almenn-
ingi, félagi liershöfðingi, er ég
atvinnu skákmaður. í kvöld varð
ég Moskvumeistari þriðja árið í
röð. Ef ég hefði fengið um það
skilaboð. þegar aðeins þrjár mín
útur voru eftir, að verið væri að
myrða konuna mína fyrir utan
dyrnar á Skákliöllinni, hefði ég
FYRIR BÖRNIN
í SVEITINA
Við seljum næstu daga
ÓDÝRAR ULLARPEYSUR
GAMMOSÍUR
SOKKABUXUR — NÆRBOLI
Einnig náttföt. —
Verð frá kr. 69,—
Notið tækifærið
Verzlunin Ása
Skólavörðustíg 17 — Sími 15188
ekki lyft fingri til að bjarga
henni. Áhorfendur mínir vita
þetta. Þeir eru eins vígðir skák-
inni og ég. Ef ég hefði í kvöld
gefið skákina og komið þegar í
stað, er ég fékk skilaboðin,
hefðu fimm þúsundir manna vit
að, að slík gæti aðeins gerzt sam
kvæmt skipunum einhverrar
stjórnardeildar sem þessarar.
Kjaftasögur hefðu komizt á
kreik. Höfð hefði verið gát á
ferðum mínum í framtíðinni til
að komast að hinu sanna. Það
hefði þýtt endalok allrar leynd
ar. Vegna Iiagsmuna ríkisörygg
isins beið ég þrjár mínútur, áð
ur en ég hlýddi skipuninni. Þrátt
fyrir það mun það valda umtali,
með hve miklum,flýti ég yfirgaf
salinn. Ég verð að segja, að eitt
af börnum mínum sé alvarlega
veikt. Ég verð að setja eitt barn
á sjúkrahús í vikutíma til að
styðja þá sögu. Égi bið mikillega
afsökunar á þeirri töf, sem varð
á að hlýða skipuninni. Ég gerði
það, sem ég taldi bezt fyrir hags
mundi deildarinnar“.
G. hershöfðingi horfði hugs-
andi i dökk, skásett augun. Mað
urinn var sekur, en vörnin var
góð. Hann las blaðið aftur, eins
og hann væri að meta, hve mik
ið afbrotið væri, síðan tók hann
fram keikjaranrr sinn og brenndi
það. Hann lét síðasta hornið
detta á glerið á skrifborðinu og
hlés öskunni út af borðinu nið
ur á gólf. Hann sagði tkkert um
hugsanir sínar, en það eins, sem
skipti máli fyrir Kronsteen, var
að búið var að brenna sönnunar
gagnið. Nú mundi ekkert verða
skráð í skjöl hans. Honum létti
mikið og hann var þakklátur.
Hann mundi beina allri snilli
sihni að málinu, sem lá fyrir.
Hershöfðinginn hafði sýnt mikla
miskunn. Krosteen mundi þakka
honum með allri xsnilli huga
síns.
„Réttið honum myndirnar, fé
lagi ofursti", sagði G. hershöfð
ingi eins og hinn stutta réttar-
rannsókn hefði aldrei gerzt“.
Málið er svona vaxið“ . . .
Svo a'ð það var annar dauði,
hugsaði ICronsteen á meðan hers
höfðinginn talaði og hann horfi
nákvæmlega á hið dökka vægð-
arlaus andlit, sem horfði fast
á hann af stækkaðri passamynd-
inni. Á meðan Krosteen hlustaði
með hálfum huga á það, sem
hershöfðinginn liafði að segja*
gerði hann sér grein fyrir helztu
atriðunum — eiiskur njósnari.
Óskað eftir miklu hneyksli.
Sovétríkin ekki flækt - í málið.
Morðsérfræðingur. Veikur fyr-
ir kvenfólki þess vegna ekki
kynvillingur, hugsaði Kron-
steen). Drekkur (en ekkert sagt
um eiturlyf). Ekki hægt að múta
honum (hver veit? Allir menn
hafa sitt söluverð). Engin útgjöld
spöruð. Hægt að fá allan nauð-
synlegan búnað og mannskap frá
hvaða deild leyniþjónustunnar, !
sem var. Árangur skyldi nást ]
innan þriggja mánaða. Þörf á j
frumhugmyndum nú. Smáat- |
riði ákveðin síðar.
G. liershöfðingi horfði hvöss-|
um augum sínum á Klebb of- |
usta. „Hvað dettur yður fyrst i J
hug, félagi ofursti?"
Ferköntuð glerin í umgerðar
lausum gleraugunum blikuðu í
Ijósi Ijósakrónunnar, þegar kon
an rétti úr sér og leit yfir borð
ið á hershöfðingjann. Fölar, rak
ar varirnar undir tóbakslituðum
dúninum á efri vörinni opnuð-
ust og tóku að hreyfast ótt og
títt, er konan lét í ljós skoðan
ir sínar. Kronsteen, sem horfði
á andlitið yfir borðið, fannst
þessi stöðuga opnun og lokun
munnsins helzt minna sig á
brúðu.
Röddin var hás og litlaus, án
geðshræringar", . . . líkist í sum
um atriðum Stolrzenberg-mál-
inu. Ef þér munið, félagi hers-
höfðingi, þá var líka um það að
ræða að eyða mannorði jafn-
framt lífi. í það skipti var mál
ið einfalt, því að maðurinn var
kynvillingur. Ef þér munið . . “
Kronsteen hætti að hugsa.
Hann þekkti öll þessi mál. Hann
hafði séð um áætlanir að þeim
öllum og þau voru á sínum stað
í heila hans, eins og skákbyrj
anir. í stað þess skoðaði hann
luktum eyrum andlit þessarar
hræðilegu konu og velti því laus
lega fyrir sér, hve miklu leng-
ur hún mundi endast í starfi sínu
— hve miklu lengur hann mundi
verða að vinna með henni.
Hræðileg? Krosteen hafði ekki
áhuga á mannlegum verum —
ekki einu sinni sínum eigin börn
um. Orðin „góður“ og „vond-
ur“ voru heldur ekki til í orða-
bók hans. Fyrir honum var allt
fólk sem taflmenn.Hann hafði að
eins áhuga á viðbrögðum þeirra
við hreyfingum annarra tafl-
manna. Til þess að gera sér grein
fyrir viðbrögðum þeirra, sem
var megnið af starfi hans, varð
maður að skilja einstaklingsein-
kenni þeirra. Grundvallarhvatir
þeirra voru óumbreytanlegar.
Sjálfsvörn, kynlíf og hóphvöt —
í þessari röð. Skapgerð þeirra
gat verið róleg, dauf, reiðigjörn
eða dapurleg. Skapgerð einstakl
ings mundi að verulegu leyti á-
kvarða tiltölulegan styrkleika
geðhrifa hans og tilfinninga. Eðli
manns mundi að miklu leyti kom
ið undir uppeldi og að nokkru
leyti undir eðli foreldranna,
hvað svo sem Pravlov og hegð
unar-heimspekingarnir sögðu.
Og auðvitað mundi líf og hegðun
fólks vera að hluta ákvarðað af
líkamlegum styrkleika þess og
veikleika.
Það var með þessar grundvall
ar skilgrciningar í huga, sem
haldranalegur heili Kronsteen
athugaði konuna hinum megin
við borðið.
Það var í hundraðasta skipt-
ið, sem hann hafði gert sér grein
fyrir henni, en nú áttu þau fyrir
höndum margra vikna sameigin
legt starf, og það var eins gott
að hressa upp á minnið.
Vissulega hafði Rosa Klebb
mikla lpngun til að lifa, annari
hefði hún ekki orðið ein af aldij
mestu konum rikisins, og sann
arlega sú, sem menn óttuðusft
mest. Kronsteen minntist þesS,
að stjarna hennar hafði tekið að
rísa í spönsku borgarstyrjöld.--
inni. Þá var hún beggja handa
járn innan POUM — þ. e. a. s.
starfaði fyrir^OGPU í Moskvú
og einnig fyrir kommúnistísku-
leyniþjónustuna á Spáni — og
hafði verið hægri hönd, og ein
hvers konar viðhald yfirmanns
síns, hins fræga Andreas Mití,
að því er sagt var. Hún hafði
unnið með honum frá 1935 til
1937. Þá var hann myrtur sam
kvæmt skipunum frá Moskvu, að
því er sagt var, myrtur af henní.
Hvort sem það var satt eða
ekki, þá hafði hún upp frá því
liðið hægt en örugglega upp valda
stigann lifði af hrekki lifði af
stríð, lifði af, vegna þess að hún
batt ekki trúss við neinn, gekk
ekki í neinar klíkur, allar hrein
sanirnar þar til hún, við dauða
Beria 1953, greip með blóðug-
um höndunum rimina, svo
skammt frá sjálfum tindinum,
sem var staða yfirmanns fram-
kvæmdadeildar SMERSH.
Og Kronsteen varð hugsað til
þess, að mikið af velgegni henn
ar stafaði af hinu einkennilega
eðli næst veigamestu eðlishvat
ar hennar, kyn hvatarinnar, Því
að Rosa Klebb var vafalaust af
sjaldgæfustu gerð kynja.' Hún
var hvorugkyns. Konsteen var
viss um það. Sögur manna og,
já, kvenna voru of nákvæmar til
að hægt væri að efast um þær.
Hún gat haft líkamlega ánægju
af athöíninni, en tækið skipti
engu máli. Fyrir henni var kyn
líf ekki meira en kláði. Og þetta
sálfræðilega og líkamlega hvoý
ugijvn liennar svipti hana þegap
í stað mörgum mannlegum geðs
hræringum og tilfinningum og
löngunum. Kynferðislegt hvorug
kyn var kjarni kulda hjá einstakj^
ingi. Það var mikill og dásamleg
ur eiginleiki að fæðast með. ,
í henni mundi hóphvötin einn
ig verða dauð. Áfergja hennar í
völd heimtaði, að hún skyldi
vera úlfur en ekki lamb. Hún
starfaði ein, en''hún var aldrei
einmana, því að henni var hlýja
samfélags við aðra óþörf. Og
auðvitað hlaut hún hvað skap á
hrærði að vera daufgerð — ó-
hagganleg, sein og þola sársauka
vel. Leti mundi vera Hennar
helzti löstur. hugsaði Kronsteen.
Það mundi vera erfitt að koma
henni fram úr hlýjú bólinu á
morgnana. Lifnaðarhættir henn-
ar mundu vera subbulegir, ef til
vill skítugir. Það mundi ekki
vera skemmtilegt, hugsaði Kron
steen að horfa á einkalíf hennar,
þegar hún hvíldi sig án einkenn
isbúnings síns. Krosteen hraus
hugur og hætti að hugsa um
skapgerð hennar, sem vissulega
var kæn og sterk, og sneri sér
að útlitinu.
Rosa Klebb mundi sennilega
vera nálægt fimmtugu, bjóst
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 1962 20. maí 15