Alþýðublaðið - 22.07.1962, Blaðsíða 8

VIÐ Norðurbraut 15 í Hafnar-
firði býr maður að nafni Guð-
jón Illugason. Hann hefur
undanfarin 8 ár starfað á veg-
um Sameinuðu þjóðanna í Ind
landi og á Ceylon við að
kenna fiskimönnum þar ný-
tízku aðferðir við fiskiveiðar
og leiðbeina þeim við veiðarn
ar. Hann er nú nýkominn
heim til íslands í frí, sem
hann fær til heimferðar á
tveggja ára fresti. Mun hann
fara aftur til Asíu i byrjun
september og þá til Austur-
Pakistan.
Við gripum tækifærið þeg-
ar hann var heima eitt kvöld-
ið og skruppum í Fjörðinn til
að rabba við hann, því maður
sem hefur verið í jafn fram-
andi álfu og Asíu, hlýtur að
hafa frá mörgu að segja.
— Hvað heitir sú deild Sam
einuðu þjóðanna, sem að þú
starfar hjá, Guðjón?
Guðjón Illugason.
— Hún er kölluð F. A. O.,
sem útleggst á íslenzku fæðu-
og iandbúnaðarstofnun Sam-
einuðu þjóðanna og hefur á
stefnuskrá sinni eins og nafn
ið bendir til, að stuðla að auk-
inni tækni við fæðuöflun, ráð
stafa mat til sveltandi fólks
o. fl.
Ég er nú búinn að vera
starfandi á vegum þessarrar
stofnunar í ein átta ár, fór
fyrst út til Indlands árið 1954,
var þar í sex ár, en þau tvö
síðustu hef ég dvalið á Cey-
lon.
Þegar ég kom til Indlands,
má segja að það hafi enginn
nothæfur fiskibátur verið til
í landinu, svo aumt var á-
standið. En nú eru komnir þar
um það bil 1000 bátar, þar a£
700 i Bombay, og 300 á aust-
urströnd Indlands.
Byrjunarstærð vélbáta, sem
notaðir 'voru notaðir voru,
var 22 , fet á lengd. Síðar
hafa vdrið smíðaðir stærri
bátar, 30 fet, og hafa þeir
réynzt ágætléga og Indverjar
hafa mesð smíði þeirra sýnt,
að þeir éru ágætir smiðir.
Við vfirúm léngst af tveir
saman í Indlandi, sem störf-
uðum að bættri fiskveiði-
tækni, fyrst var með mér í
fjögur ár Nórðmáður að
nafni Paíil Ziener, síðan Dani,
sem hét Knútur Rasmussen,
sem starfaði aðeins eitt ár.
Svo kom Svisslendingur að
nafni Peter Gutner og hann
var þarna þar til ég fór. Allt
ágætismenn.
— Hvernig hefur þér þótt,
íslendingi vönum kulda og ís,
að dveljast þarna í hitanum,
þar sem fólkið gengur hálf-
nakið vegna hans?
— Ég hef þolað það nokk-
uð vel, og það er mín skoðun,
að íslendingar séu betur
byggðir fyrir hitabeltislofts-
lag en halda mætti, betur en
margir aðrir, sem sunnar á
hnettinum búa. Ég veit til
dæmis um 9 íslendinga, bú-
setta í Ceylon, og allir hafa
þeir þolað loftslagið ágæt-
lega. Meðal þeirra er Einar
Kvaran vélfræðingur, en
hann hefur unnið stórmerkt
brautryðjendastarf á Ceylon.
Hann hefur komið á fót sér-
stökum skóla í samræmi við
Fiskideild landsins, þar sem
hann kennir eyjaskeggjum
margt, er að vélum lýtur, og
þeir eru nú orðnir ærið marg-
ir, sem til hans hafa sótt
fræðslu.
— Hvernig var að kenna
þessum Indverjum, sem þú
hafðir umsjón með, voru
þeir ekki tornæmir og ihalds
samir, grónir ofan í aldagaml-
ar venjur og siði?
— Mín saga er sú, að það
var ágætt að kenna Indverj-
um, og þeir voru fljótir að
tileinka sér aðferðirnar sem
ég kenndi þeim, enda eru Ind-
verjar ágætlega gáfuð þjóð
yfirleitt.
Annars átti ég í vandræðutn
2 fyrstu árin, þvi að stjómin
hafði ekki leyft innfl. á næl-
oni, svo að um reknet né botn
net var ekki að ræða En svo
sá stjórnin sig bráðlega um
hönd og leyfði innflutning á
næloni, og þá voru þeir erf-
iðleikar úr sögunni.
Indverjar eru gott fólk, og
þó fannst mér fiskimenn vera
beztir, í þeim var enginn
stéttarígur, þeir voru líka
mjög gestrisnir, og hiklaust
hefðu þeir gefið mér siðasta
bitann á heimilinu, ef þess
hefði þurft. Fiskimenn á Ind-
landi eru bláfátækir menn,
en samt eiga þeir til mikið
göfuglyndi og gestrisni.
En í Indlandi þekktist ekki
að efnamenn færu í útgerð,
það þótti ekki gróðavegur,
auk þess sem það var talið ó-
æðra en önnur vinna, það var
f.vrir neðan virðingu annarra
stétta að snúa sér að útgerð.
Og lika var ástæðan fyrir
þessu sú, að með hinni gömlu
veiðitækni, sem Indverjar
notuðu, var ómögulegt að
þéna á útgerð. En nú á síðari
árum hafa öll þessi viðhorf
gjörbreytzt. Ný veiðarfæri
hafa skapað mikla möguleika
til arðvænlegrar útgerðar í
Indlandi.
Árið 1956 fann ég geysileg
rækjumið fyrir vesturströnd
Indlands, 137 mílur að lengd,
en 7 mílur á breidd. Þar veidd
um við með litil troll og litlar
vélar, 10 hestöfl, og meðal-
aflinn var 200 pund á kluklcu
stund, sem er geysimikið. ekki
sízt á indverzkan mælikvarða.
Markaður fyrir rækju hef-
ur verið ágætur, m. a. í
Bandarikjunum. En þegar
veiðin var farin að aukast
svona mikið, skapaðist annað
vandamál, hraðfrystihúsin
voru alltof fá. Þegar ég kom
til Indlands, voru þar til að-
eins fjögur hraðfrystihús, en
þeim' fjölgaði von bráðar og
nú eru þar nítján.
— Hvernig var búið að ykk
ur starfsmönnum Sameinuðu
þjóðanna þarna í Indlandi?
— Ágætlega má segja, húsa
kynni voru ágæt eftir þvi sem
gerist í þessum litlu siávar og
fiskiþorpum í Indlandi, þar
sem vatnsveita er engin og því
síður að rafmagn þekkist. En
fólkið var almennt og gest-
risið og það var manni fyrir
mestu. Samvinna mín við Ind-
verja var með ágætum.
Þaðan fór ég síðan fyrir
rúmum tveimur árum og yfir
til Ceylon, hinnar miklu para-
dísar á jörðu. Eyjan er sann-
kölluð paradís, hvað loftslag-
ið snertir, hitinn fer aldrei
upp fyrir 29 stig, þar er
menningin mikil, langtum
meiri en í Indlandi, þar hefur
stjórnin gert meira fyrir íbú-
ana heldur en indverska
stjórnin, enda má segja að
hægara sé um vik á eyju
heldur en á jafn gífurlegu
flæmi eins og Indland er og
jafn mikinn fjölda íbúa og það
hefur.
Fiskveiðar voru lengra á
veg komnar í Ceylon, enda
fiskimenn þar aðeins 60 þús-
und (80 þúsund með þeim,
sem veiða í ám og vötnum) en
í Indlandi 360 þúsund. Ceylon
búar skiptast í tvo flokka, —
fólk, sem býr á norðurhluta
eyjarinnár og talar Tamil,
það hefur upphaflega flutzt
frá Indlandi, og svo fólk, sem
byggir suðurhlutann og talar
Singhalis. Þeir sem búa í suð-
urhlutanum stjórna landinu,
og mér fannst erfiðara að eiga
við þá heldur en norðurbyggj
ana. Þarna höfðu brír sér-
fræðingar á sama sviði verið
á undan mér, enskur sérfræð
ingur Jón Sæmundsson. skip-
stjóri frá íslandi og sænskur.
Ég var meira við suður-
strönd eyjarinnar, en svo að
vísu einnig við Norðurströnd-
ina. Erfiðara var að tiónka
við eyjarskeggja að sunnan
og þeir eru fastheldnari á
forna siði. Þeir voru rótgrón-
ir í eina veiðiaðferð og henni
ætluðu þeir aldrei að láta af.
Hún var sú a
karlar saman ú
þar í landi en
og fiska þeir
um, þessir me
heyra minnst í
á móti mér þeg
netin. Rökin s
fram skildust
vera þau að n
mikið, þau m
fiskimiðin og i
en enginn fisk
sjónum handa
slóðum. En s;
botnnet þarna
daga og veidd
22 pund á n;
þeim þótti n
samt gefur þ
rétta hugmynd
hefði verið að
vísuðu mér ekl
miðin og svo ’
óhentugur,
ekki byrjaður.
- Vegna þess
lítið veiddur á
mjög dýr, og ]
ið af fiski 56
ar, eða sem
hálfa rúblu. 1
boðinn upp á
y.
Bátar, sem innfæddir nota, kaliaðir C
3 22. júlí 1962 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ
/