Breiðablik - 01.02.1908, Blaðsíða 11

BREjÐABLIK
i39

Á Hofmannaflöt

Gubmundur Fribjónsson. Ólöf í Ási. Fært
hefir til betra máls sögn sjálfrar hennar
G. F. — Reykjavík 1907. 164 bls.
Bók þessa höfutn vér lesið af hendingu.
Kunning-i vor einn hafði keypt og lesið
og var svo góður að færa oss og lána.
Vér lásum bókina samdægurs og höfum
ef til vill lesið fljótar en skyldi. Reykja-
víkurblöðin voru búin að gjöra mann for-
vitinn. Þau voru hvort á fætur öðru
búin að taka hana og höfundinn til bæna.
Það var eins og hnífur þeirra hefði komið
í feitt og höfundinum hefði tekist að rita
bók á þann hátt, er þeir helzt vildi, er
langaði til að ná sér niðri á honum. Tor-
trvggilegir verða þeir dóniar ávalt, þar
sem reynt er að gjöra úlfalda úr mýflugu
gallanna. Enda næsta ó'.íklegt, að mað-
urinn, sem ort hefir ljóðin ,,Ur heima-
högum“ og rétt þjóð sintti þar mörg
gullepli í silfurskálum, auk þess sem
hann hefir ritað ýmislegt gullfallegt í
óbundnu máli, færi að rita bók, sem
ekki væri að nokkuru nýt og ekkert vil-
yrði væri unt að velja.
Sá, sem vill höfundinum vel og kann
að meta gáfur hans og kosti, leggur
naumast bókina frá sér alls kostar ánægð-
ur. Hann óskar í huga sínum, að höf.
hefði betur tekist. Það eru gallar á,
sem hotium hlýtur að sárna. Búningur-
inti er eigi viðfeldinn, þó gott sé málið
að tnörgu og snjalt eins og höf. er von
og vísa. Smekkvísi vantar tilfinnanlega.
Því bregður fyrir í ljóðum hans, en til-
tölulega sjaldan, svo því má gleyma.
Hér kemur sá galli fram miklu oftar, en
um hann tölum vér sem fæst; það er búið
— ad naitseam. Sumir fegurstu gim-
steinar máls vors felast í orðum, er tákna
það í fari mannsins og í sambandi við
líkamlegt líf, sem talað er um með mestri
varfærni. Það er eins og höf. þekki þá
gimsteina eigi ,eða kunni eigi með að fara,
og stendur það ef til vill að einhverju leyti
í sambandi við líf hans til sveita. Samt
höfum vér vitað gáfað sveitafólk sýna þar
stundum staklega smekkvísi í orðavali.
Það hefir þá komist að orði eins og sið-
fáguðum mönnum samir og höfum vér
oft dást að. Einn aðal-búningsgalli þess-
arar nýju skáldsögu er í því fólginn, að
nokkurn veginn í hvert skifti, er höf.
nefnir þá hluti, sem andi málsins heimtar
að dularblæjur orðanna sé dregnar yfir,
eru tilfinningar meiddar, og þetttt kemur
fyrir hvað eftir annað, því þessara heimul-
legustu hluta mannlegs eðlis er svo oft
getið — alt of oft. Og það er líka galli.
Svo er efnið. Það er og verður ávalt
aðal-atriði hverrar bókar. Líklegast hefir
efnið verið lagt upp í hendur höf.s eir.s
og titilblað og formáli gefur í skyn. Það
hefir sjálfsagt spilt fyrir. Höfundurinn
hefir hvorkí í eiginlegum skillningi vttlið
efnið sjálfur, tié að öllu levti ráðið meðferð
þess. Hann hefði ritað miklu betri sögu,
ef hann hefði verið að öllu sjálfráður, —
valið sér efni úr eigin brjósti og farið tneð
eftir sínu höfði. En hvern g sem það er
nú til orðið, er efnið gripið úr lífinu. V'ið
það hljóta allir að kannast, setn bókina
lesa. Það er hægt að segja, að þetta sé
ranghverfa lífsins og það er satt. Það er
hægt að deila um, hve niikið af þeirri
ranghverfu eigi að sýna í bókmentunum.
En menn deila naumast lengi um, að það
eigi sér stað, sem sýnt er í þessari bók.