Frækorn - 31.10.1912, Page 3

R Æ K O R N
59
um nauðugum er að freista þeirra
til hjúskaparbrots, er hneyksli sem
ekki ætti að þolast.
N. Kbl. minnir líka á siðspilling
þá, sem þessar tálmanir gera (1910
nr. 2.)
En íhugunarverðasta orð blaðsins
um þetta mál kemur í næsta kafla.
II.
»Nýtt Kirkjublað«, 1911 nr. 12,
segirsvo : »Það var útaf trollarayfir-
gangi á fiskimiðum, að mætur og
vitur maður, sem nú er látinn,
spáði því í tali við mig fyrir all-
löngu, að hólminn okkar yrði með
tímanum bara útlend veiðistöð:
Karlmennir yrðu þar vinnuþrælar
við og kvennfólkið íslenska notaðist
mest við að þjóna losta útlendu sjó-
mannanna.* Og svo bætir ritstj. sjálf-
ur við: ->En þessi mvnd, hún er
beint framundan, með því glæpsam-
lega ráðlagi, sem nú er á oss. Og
kennir eigi margt móður- og föður-
hjartað sárínda yfir að hafa getið
börn þeirri þjóð, sem út í slíkt for-
að stefnir, af því að hún stýrir eigi
betur ráði sínu?« —
Þegar einn karlinn las þessi orð
í N. Kbl., hugsaði hann:
»Já svona ritar þá okkar vitri,
gætni og prúðorði biskup.— Ein-
hver brögð eru að. — Ekki furð-
ar mig lengur, þótt ungar, ákafar
og vandlátar sálir sjeu stórorðar, þeg-
ar þær eru að tala eða riía unt á-
stand vort í þessu efni.
Skil jeg nú, betur hversvegna Ingi-
björg Ólafsdóttir ritar, eins og hún
ritar.«
Bæklingur hennar um siðferðis-
málið hefur að vísu verið lof-
aður ?.> sumt'm, en Hka iasiaður af
mörgu.ii. En hvað sem því líður,
þá er mál þetta jafn alvarlegt og
bindindismálið. Og verður vonandi
hjer eftir ekki síður á dagskrá
en það, því það er eitt af helstu
siðmenningarmálunum. Vjer ættum
að geta þolað aðfinningar í þessu
máli eins og aðrar þjóðir.
Rit lngibjargar er tnjög alvarlegt
og þarft rit og gallar þess eru harla
Ijettvœgir hjá kostunum. Og allir
ættu að lesa það efnisins vegna, þótt
þeir væru því ósamdóma. Og
líki þeim ekki »form« þess eða ráð,
þá er að finna betra form og betri
ráð.
Höfundurinn er gagntekinn af
brennandi siðbóta-áhuga, eins og
»Sinfaxi« benti svo drengilega á
í sumar (nr. 7). Lnda hefur ekkert
blað ritað eins góð og snjöll orð
um bók Ingibjargar eins og »Skin-
faxi«.
Og víst eru ekki meiri öfgar hjá
Ingibjörgu en gerast hjá öðrum ung-
um og áköfum umbótarmönnum.
Ekki eru umbótamenn Norðmanna
og Dana vægari, þegar þeir eru að
finna að óskírlífinu eða hrokahætt-
inum hjá sjer. Og eftir því, setn
jeg þekki best, erum vjer í þessu að
öllu santanlögðu ekki betri en þeir,
þótt stjettamunurinn hjá oss sje
minni ennþá.
Ekki hlífa norsku og dönsku um-
bótamennirnir heldur æðristjettunum
hjá sjer. Síður en svo,
Klavenes segir hvað eftir annaðí
tímariti sínu, að norsku æðri stjettirn-
ar sjeu óvandaðri í hjúskaparmálum
en lægri stjettirnar. Og margirþeirra
umbótamanna eru miklu strang-
arien Ingibjörg. Bannasumir þessara
saklausa gleði. Það gerir hún ekki.
Hvetur heldur til að gera heimilin
aðlaðandi með hreinni, saklausri
líísgleði.
Einna mest hefur verið hneykslast á
því, að hún virðist vilja taka harð-
ara á konum en körlum fyrir óskír-
Iífi. Kemur nú þetta, hugsa jeg,
mest til af því, að hún samkvæmt
stöðu sinni og reynslu hefur tekið
meira eftir óskírlífinu sín megin og
viljað því byrja með að vandlæta þar.
Hefði hún haft færi á að taka eins
eftir því hinumegin, þá er líklegast,
að hún hefði látið ganga jafnt yfir
karl og konu. Það tel jeg nú líka
rjettast, en margir eru enn á öðru
máli.
Hún byggir dóma sína ekki að-
eins á eigin reynslu, heldur einnig
á áliti stórmerkra rithöfunda vorra.
Verða þeir sjera Tómas Scemunds-
son og sjera Friðrik Bergmunn þar
þyngstir á metunum. Og ekki vantaði
Tómas þjóðræknina — og enginn
mun lengur bregða sjera Friðriki
um andlegt þröngsýni. Telur hann
óskírlífið »þjóðar vorrar raunalegasta
löst«. Og það telja líka aðrar þjóð-
ir hann vcra hjá sjer. Einkum er
hann öðrum löstum hættulegri, af
því hann er dæmdur vægar en
þeir.
Ingibjörg hefur lagt þjóðhyllina í
sölurnar fyrir málefni þetta. Og
á hún miklar þakkir skilið fyrir þetta
sitt illa þakkaða ritverk.
Rit hennar ætti að vera góð bend-
ing til allra sannkristinna manna
um það, að meir enn mál er komið
til að leita œðri hjálpar til að lífga
og efla sannan kristindóm í landinu.
Því nefndur löstur er, eins og aðrir
lestir, mikið trúardeyfðinni að kenna.
Guðsorð bannar bæði þennan og
annan löst og hrópar vei yfir þeim,
sem að hneykla börnin. Enhverjir
hneyksla börn meir en þeir, sem geta
þau í Ijettúðarfullu kærleiksleysi og
henda þeim svo frá sier í miskun-
arleysi ?
Guðmundur Hjaltason.