Fylkir - 01.02.1918, Qupperneq 8

8
FYLKIR.
fyrir athuganir jarðfræðinganna Thoroddsens og Helga Péturssonaf-
Hinar einu ábyggilegu steina- og málma-rannsakanir, sem gerðar haP
verið hér á landi eru þær, sem annara þjóða vísindamenn hafa g^’
nl. Danir, Pjóðverjar, Svíar, Norðmenn og Frakkar. Ágæt ritge^
er til á dönsku frá byrjun síðustu aldar. Par á eftir koma rit
rannsóknir þeirra Bunsens, Walterhausen, Gaimards, Roberts og P®1'
kuls og svo seinna rit eftir þá Zirkel og Kerjúlf og fl., og vísa e^
lesaranum, sem vill fræða sig um þektar steintegundir og mál^'
blendinga hér á landi, til þeirra.
Líklegt er að vinna megi járn úr mýramálmi, sem finst víða her
á landi, bæði hér norðanlands og sunnan, t. d. hér rétt fyrir u^11
Glerá, og við Borg í Borgarfirði, þar sem Skallagrímur hafði rauða'
blástur til forna. Eins er Iíklegt að sandur sumra fljóta geymi tals
vert af járni. Koparkísill og járnkfsill fylgjast oft að, og koparkísill ef
hér á landi til. Hann er auðþektur af lit sínum, en er lítt rannsaka^
ur enn. Eins finst hér mikiö af gagnlegum steintegundum, einkU|fl
kísil (tinnu) tegundir, sem með kalium og natrium má nota til g'ef
gerðar, og allir vita að ekki vantar*leirjörð, sem er svo nauðsyul^
til steinlíms ásamt kalkinu. Á kalkstein og honum skyldar steinR^
undir var minst í síðasta hefti þessa rits og eins á hraungrýti, sefI!
nota mætti til byggingar, og er því óþarfi að fjölyrða um þa^
þetta sinn.
Pörfin á járni og aluminium og kopar, sem allir finnast héf
jörð, kennir landsmönnum máske áður mörg ár líða að leitast við a
ná þeim úr samböndum sínum og koma upp rannsóknarstofum "
málmnreinsunar smiðjum til þess. Pví ekki vantar aflið til að ala W
ann, sem þarf é( stórkostlegrar málmvinnu og til þar að lútandi
Orkulindir landsins einkum vatnsafl og vindafl eru enn næsllltf'
ónotaðar og ómældar. Samt er víst að í Pingeyjarsýslunum elf1
um, mun mega fá alt að miljón hestöfl úr ám þeirra og fossU'11'
Og á öllu íslandi mun vera 4 falt til fimfalt meira afl í ám og
um en það, nl. 4—5 miljónir hestöfl, sem mögulegt að nota,
kringumstæður leyfa, bæði til hitunar og ýmiskonar iðju.