Fylkir - 01.02.1918, Blaðsíða 37

FYLKIR.
37
nýta sér helztu ár og fossa Suðurlands, þ. a. m. Gullfoss og Sogið,
uni 99 ár, ekki þó heiia öld! eða nota þessar ár og fossa sjálf.
Nú sér fjöldi þingmanna þörfina á að farið sé að nota þessar
°rkulindir landsins og nú fyllast sumir þeirra, sem áður þögðu um
^ssa-aflið eins og þorskar, miklum móði og brennandi áhuga fyrir
bví að nefndum auðfélögum sé veitt umbeðið einkaleyfi til að nota
*°ssana, því þar með komi margra miljóna auður iun í landið. En
tessir auðdýrkendur virðast ekki vita, eða vilja vita, hvernig samskon-
ar auðfélög hafa farið með íbúa Norðurálfu og Ameríku, hvar sem
Þau hafa getað klófest auðs og orkulindir. Stofnanir þeirra á Bretlandi,
Frakklandi, Belgíu, í N. Ameríku, Austurríki, Ítalíu og Danmörku sýna,
að þau selja rafmagnið 10 falt til 20 fatt dýrara til ljósa og iðju en
Það er selt þar, sem aflstöðvarnar og aflið er eign hins opinbera, nl.
Þ*a, borga og þjóðarinnar, eins og í Svíþjóð, t. d. í Göteborg og
Þænum Nörrköping (sbr. 2. hefti Fylkis).
Sögur þeirra, er mæla með útlendu fossa-félögunum, vegna þess að
aflið verði »he!mingi ódýrara* fyrir íslendinga þannig alið, heldur enn
þeir reyndu að nota aflið sjálfir, og það þurfi 10 til 20 miljónir
kr<5na til að nota Sogið svo dugi handa Reykjavík til ljósa, hitunar
°S iðju og til að reka járnbrautir, eru jafn ábyggilegar eins og aðrar
^ynja- og draugasögur, sem út hafa komið í Reykjavík á síðustu 20
®ri,ni. Sannleikurinn er sá, að til að nota Sogið svo nemi 20 þús-
h.öflum eða sem nægir til að veita alt það afl, sem Rvík og
^fnarfjörður þurfa til ljósa, húshitunar og iðju, þarf ekki að fara fram
yfir 4—5 miljónir króna. En það fé getur Reykjavík lagt fram sjálf,
ef Þún aðeins vill; því hún á nógu marga miljónaeigendur til þess,
ra stórkaupmönnum Thor Jensen og Th. Thorsteinsson til skipaeig-
j^dans Elíasar og hans félaga. Auk þess ér henni innan handar að
með því að nota Elliða-árnar til ljósa og eldunar, en það þarf
'•kki að kosta yfir hálfa miljón kr. Pað ráð átti hún að taka fyrir löngu,
Þegar búið var að ræða mikið um Elliða-árnar og möguleg afnot
Peirra svo áratugum skifti, nl. um síðustu 23—24 ár. Meðmælendur
ess, að Rvík tæki Elliða-árnar til ljósa, heldur enn gas, voru rafm.-