Fylkir - 01.02.1918, Blaðsíða 11
fylkir.
II
Hringsjá.
Heimur hugarins.
i
Betri birði berat maður brautu at
enn mannvit mikit.
Hávamál.
Spekin veitir vitrum manni meiri kraft
en tíu valdhafar.
Pred.bók 7. kap.
Maðurinn getur ekki skilið til fulls alt
guðsverk, sem gjörist undir sólinni.
Pred.bók 8. kap.
Eg hugsa; þessvegna er eg til.
R. Descartes.
Það sem einkanlega gefur manninum yfirburði yfir dýrin, er
hyggjuvit hans og mál, enda hafa hyggindi og vizka verið lengi mik-
ils metin. Mikið mannvit, hyggjuvit, er betra en auður, segir
Edduskáldið. »Vizkan er betri en perlur og enginn dýrgripur jafnast á við
hana. Spekin er handgengin hyggindum og ræður yfir ráðdeildar-
samri þekkingu«, segir hinn vitri Salomon.
Að hugsunin, skynsemin, er leiðarstjarna mannsins og drotning
hugarins og allra hans tilhneiginga, veit hver vel upplýst mann-
eskja, enda hafa menn á öllum öldum, frá því sögur fara af, varið
roiklum tíma og erfiði til að afla sér ábyggilegar þekkingar á hugar-
lífinu og á helztu skilyrðunum fyrir Ijósri, skipulegri og heilbrigðri
hugsun. Og ýms rit frá fornöld rituð mörgum öldum f. Krist sýna,
að þá hafa verið til menn, sem f hugvísi og siðfræði gáfu hinum
lærðustu og vitrustu merkisberum nútíðar mentunar ekki mikið eftir.
Jafnhliða því, sem menn hafa reynt að gera sér ljósa grein fyrir
bví, hvernig heimurinn sé til orðinn og hvernig hann sé bygður, og
tyrir uppruna lífsins og eðli þess, hafa forkólfar mannkynsins reynt