Alþýðublaðið - 11.05.1963, Blaðsíða 8

GYLFI Þ. GISLASON SKRIf-Æ
FRAMSOKN GATAR A GATT
MÁLFLUTNINGUR Framsókn-
armanna í Efnahagsbandalags-
málinu er eitt gleggsta dæmi,
sem um getur í stjórnmálasögu
síðari ára, um lágkúrulegt lýð-
skrum. Þegar Efnahagsbanda-
lagið var stofnað 1956, voru
Framsóknarmenn í ríkisstjórn.
Hér var um merkisviðburð í
viðskiptasögu Vestur-Evrópu
að ræða. Öllum mátti vera
ljóst, að hann mundi hafa við-
tæk áhrif. Það leið heldur ekki
á löngu, þangað til umræður
hófust innan Efnahagssam-
vinnustofnunar Evrópu í Par-
ís um víðtækari Efnahagssam-
vinnu Vestur-Evrópuríkjanna.
íslenzka ríkisstjórnin tók þátt
I þeim viðræðum, að sjálfsögðu
með fullu samþykki Framsókn-
arflokksins, sem hafði forsæti
í ríkisstjórninni. Þessar við-
ræður fóru sem kunnugt er út
um þúfur. En í kjölfar þeirra
var fríverzlunarsvæði sjö-veld-
anna komið á fót. Þá voru
Framsóknarmenn ekld lengur
í ríkisstjóm. En afstaða þeirra
var þó enn sæmilega skynsam-
leg. Það var langt til kosninga.
grundvallarmisskilning að
ræða. Efnahagsbandalagið get-
ur ekki samið um sértolla við
neina einstaka þjóð. Ef það
lækkar tolla sína, verður tolla-
lækkunin að gilda gagnvart
öllum ríkjum.
Ríkisstjórnin taldi skynsam-
legast að fara varlega í málinu
og bíða átekta, einkum eftir að
liún hafði kynnt málstað ís-
'lajnds í aðildarríkjum Efna-
hagsbandalagsins og hjá stjóm
þess. En tíminn leið og kosn-.
ingar nálguðust. Þá sögðu fram
sóknarmenn skillð við skyn-
semina í þessu máli og hófu
mikla áróðursherferð, sem
hafði það eitt markmið, að gera
ríkisstjórnina tortryggilega.
Ríkisstjórnin hafði að visu ekk-
ert gert, sem hægt var að gagn*
rýna. En það var hægt að
skrökva því, að hún HEFÐI
ÆTLAÐ AÐ GERA hitt og
þetta og ÆTLADI AÐ GERA
hitt og þetta.
Sumarið 1961 ákváðu öll frí-
verzlunarbandalagsríkin að
leita tengsla við Efnahagsbanda
lagið, sumpart að óska samein-
ingar við það og sumpart laus-
ari tengsla, í formi einhvers
konar aukaaðildar. Þróunin
virtist m. ö. o. stefna í þá átt.
að Vestur-Evrópa sameinaðist í
eina viðskiptaheild. Það hefði
eflaust þótt undarlegt háttalag
hjá íslenzkum stjórnarvöldnm
og forustumönnum atvinnulífs,
, hagsmunasamtaka og stjóro-
málaflokka. ef þeir hefðu látið
eins og íslendingum kæmi
þetta ekkert við. Allir vitiborn-
ir og ábyrgir menn hlutu auð-
vitað að hugleiða, hvemig ís-
lendingar ættu að gæta hags-
muna sinna. Enn var svo langt
til kosninga, að forustumenn
Framsóknarflokksins töluðu
um málið af sæmilegri skyn-
semi. Þeir lögðu áherzlu á nauð
syn þess, að viðskiptatengsl ís-
lendinga við Vestur-Evrópu
rofnuðu ekki. Á fundi, sem fé-
Iagið Frjáls Menning boðaði
tilj ræddu þeir Eysteinn Jóns-
son og Helgi Bergs jöfnum hönd
um um þá möguleika að leysa
vandamá! íslands á grundvelli
238 gr. Rómarsamningsins. þ.e.
a. s. eftir aukaaðildarleiðinni,
eða með sérstökum tolla- og
viðskiptasamningi. Eysteinn
Jónsson varð að vísu ekki skil-
inn öðru vísi en svo, að hann
héldi, að í slíkum tolla- og við-
skiptasamningi gæti það falizt,
að Efnahagsbandalagið lækkaði
tolla á sjávarafurðum gagnvart
íslendingum einum. Þetta
mátti einnig lesa í Tímanum.
En þarna var auðvitað um
Það hafði heldur ekki nein
álirif á framsóknarmenn þótt
öll viðhorf í málinu gerbreytt-
ust við það, að algjörlega slitn-
aði upp úr þeim samningum,
sem sett höfðu málið á dagskrá
hér á landi og annars staðar í
Vestur-Evrópu. Hvað skyldi
það, sem gerist á meginlandi
Evrópu, boma íslenzkum fram-
sAknovn>"ro'>m við, þegar kosn
invar eni í nánd?
að draga úr spennunni á við-
skiptasviðinu.
Af þessu má vera ljóst,
hversu dæmalaus bjánaskapur
það er að reyna að gera efna-
hagsbandalagsmálið að stór-
máli í kosningabaráttunni nú.
Fyrir íslendinga er nú ekkert
annað að gera en að bíða á-
tekta og fylgjast með því, hver
framvindan verður. Það er ger-
samlega óinögulegt að segja
fyrir um, hvernig skynsamleg-
ast yrði fyrir íslendinga að
hegða sér í framtíðinni, því
það færi auðvitað alveg eftir
því, hvaða stefnu málin tækju
í Evrópu og heiminum yfirleitt.
Hins vegar er það mikið hags-
munamál íslendinga, að tollur
á sjávarafurðum verði lækkað-
ur, bæði í Evrópu og Bandaríkj-
unum, og þurfa þeir þess vegna
bráðlega að taka til yfirvegun-
ar, á hvern hátt þeir geti
stuðlað að. því, að Kennedy-
viðræðurnar taki til sjávaraf-
urða.
Af hílfii Fromsóknarflokks-
ins er haldið áfram að ræða
efneh-^s’,3n.f,=’ogsmálið alveg
e!ns n? "nn sé verið að semja
uin shrkknn Efnahagsbanda-
lagsins og einhvers konar sam-
einingu Vestur-Evrópu allrar í
eina viðskintaheild. Allur heim
urinn, að leiðtogum Framsókn-
arflokkSM’s undanskildum, veit
þó, að þessir samningar eru
farnir ú' mn þúfur, svo að all-
ar bollaleggingar um áhrif
stækkunar Efnahagsbandalags-
ins eru orðnar úreltar og sam-
anburður á aukaaðildarleiðinni
og tollasamningsleiðinni í því
sambandi í raun og veru út í
bláinn. Það merkasta, sem ger-
ast mun á næstunni í viðskipta-
málum Vestur-Evrópu, eru við-
ræður Efnahagsbandalagsins,
Fríverzlunarbandalagsins og
Bandaríkianna innan GATT
um gagnkvæmar tollalækkanir,
Kennedyviðræðurnar svo-
nefndu. Þær munu verða Iang-
ar og erfiðar og niðurstöður
þeirra eflaust ekki liggja fyrir
fyrr en eftir nokkur ár. Enginn
getur vitað, hvaða stefnu mál-
in taka að þeim loknum, þ. e.
hvort önnur ríki muni þá gera
aðra tilraun til þess að sam-
einast Efnahagsbandalaginu
eða tengjast því, eða þá ann-
arra ráða verður leitað til þess
En fyrst framsóknarmenn og
hlöð þeirra halda áfram að
klifa á málinu og bera saman
aukaaðildarleiðina og tolla-
Samningsleiðina, þá er ekki
licma sjálfsagt að ræða það mál
við þá. Flokksþing Framsóknar-
manna gerði flokkinn að við-
undri með því að samþykkja,
að aukaaðild væri í raun og
veru sama og full aðild og jafn
gilti afsali íslenzks sjálfstæð-
is! Þess vegna hefði engin leið
komið til greina fyrir íslend-
inga önnur en tollasamninga-
leiðin. Þar eð framsóknarmenn
hafa aldrei gert opinberlega
grein fyrir því, hvernig þeir
hugsa sér framkvæmd þessar-
ar tollasamningsleiðar sinnar,
þá skrifaði ég grein hér í blað-
ið fyrir hálfum mánuði og hað
Tímann að upplýsa, hvort
Framsóknarflokkurinn hcfði
hugsað sér, að íslendingar
gerðu tollasamninginn við
Efnahagsbandalagið á grund-
velli reglna Alþjóða viðskipta-
og tollamálastofnunarinnar
(GATT) og gengju í hana, eða
hvort flokkurinn hefði hugsað
sér að reyna að fá tollasamn-
ing án aðildar að GATT. Þó að
þessi fyrirspurn hafi verið tví-
ítrekuð hér í blaðinu, hefur
Tíminn, þótt undarlegt megi
virðast, ekki fengizt til þess
að svara henni. Betur er auð-
vitað ekki hægt að undirstrika
að efnahagsbandalagsmálið er
Framsóknarflokknum einvörð-
ungu áróðursmál. Þegar hann
er spurður um, hver sé raun-
veruleg stefna hans, þá annaff
hvort veit hann það ekki, eða
þorir ekki að segja frá því.
Þeir, sem kunnugir eru öll-
um málavöxtum, gera sér hins
vegar alveg ljóst, hvers vegna
Tíminn hefur steinþagað við
þessum spurningum og ekki
þorað að segja frá því, hvað
í stefnu Framsóknarflokksins
felist. Efnahagsbandalagið get-
ur engan tollasamning gert
nema á grundvelli GATT-regln-
anna. Til þess að geta gert
tollasamning við Efnahagsbanda
lagið, yrðu íslendingar þess
vegna að samþykkja þær og
lægi þá beinast við að ganga í
GATT. En með því myndu ís-
lendingar takast ýmsar skuld-
bindingar á herðar. Tíminn
þorir auðvitað ekki að segja
það stefnu Framsóknarflokks-
ins, að íslendingar eigi EKKI
að samþykkja GATT-reglurn-
ar, því. að þá væri allur áróð-
urinn fyrir tollasamningsleið-
inni orðinn hlægileg mark-
leysa. En Timinn þorir ekki
heldur að segja Framsóknar-
flokkinn vilja, að íslendingar
gangi í GATT, því að þá er
hann hræddur um, að bent
yrði á skuldbindingarnar, sem
því fylgja, og rétt fyrir kosn-
ingar má Framsóknarflokkur-
inn auðvitað ekki hugsa til að-
ildar að nýrri alþjóðastofnnn.
En upp úr því, að þora í
hvorugan fótinn að stíga, hef-
ur Framsóknarflokkurinn það
eitt, að gera hverju mannsbarm
ljóst, að efnahagsbandalags-
málið er honum ekkert annað
en áróðursmál. Hins vegar fer
áróðursgildi þess að verð'a
býsna lítið, þegar í ljós er
komið, að Framsóknarflokkur-
inn fæst ekki til þess að segja
frá því, hvernig hann ætlast til
þess, að hin eina rétta stefna
hans sé framkvæmd.
DR. GUt
SVO SEM skýrt hefur ver
lau'gur Þórðarson og dr, S
Listasafns íslands, til Sot
s.l., í boði menntamáiaráði
menntamálaráðuneytis Sot
opnun á sýningu á málverl
sonar og Kjarvals, sem hal
ingrad.
Hefur dr. Selma Jónsdt
um sagt frá ýmsu því helzl
en í s.l. v'iku flutti dr. Gun:
útvarpið, þar sem sagt var
ferðalagi.
Hefur dr. G. Þ. góðfús
erindið, en hann hefur ger
eða auikið það frá því að þa
skot með breyttu letri í gr<
Síðari hiuti erindisins

Gott kvöld, góðir áheyrendur.
SUMIR eru þeir staðir og jafnvel
heil lönd, sem maður hefur fast-
mótaða mynd af í huga sínum,
enda þótt maður hafi aldrei litið
þau augum. Margvísleg atriði geta
valdið þessu. Þannig hefur árið
1812 markað vissa mynd af Rúss-
landi í vetrarríki í huga mínum,
en á því ári fór Napóleon sína
heillasnauðu herför til Rússlands
og missti hálfa milljón manna og
beið raunar algjöran ósigur, enda
þótt það væri ekki í beinni orustu,
heldur var það Vetur konungur,
sem sigraði fyrir hönd Rússa.
Atburðir þessir rifjuðust upp
fyrir mér í vetur sl. er Injusin-
vél Aeroflots hnitaði hringa yfir

eir sk
KOMMÚNISTAR á íslandi berjast fyrir hlut-
leysi. Sannleikurinn er þó sá, að þeir trúa ekki á
hlutleysi og fyrirlíta það í hjarta sínu. En það éi
hentug leið til þess að losa Island úr samtökum
vestrænna þjóða og þoka því í áttina til kommún-
istaríkjanna.
Hlutleysi er í augum þeirra biðsalur komm-
únismans.
Hér á landi hafa kommúnistar sex sinnum
skipt um skoðun á hlutleysi — eftir því hver af-
staða Sovétríkjanna hefur verið hverju sinni.
Þegar kommúnistaflokkurinn var stofnaðui
1930, barðist hann FYRIR HLUTLEYSI og gegn
MIMMtMtWMMMMMMMUMMMtMmMMMMI .WWVWMWWVWWWWWWMWWWMVWlWlWW
g 11. maí 1963 — ALÞÝÐUBLAÐIÐ