Alþýðublaðið - 11.05.1963, Blaðsíða 9

SINLÁUGUR ÞÓRÐARSON:
’ið frá fóru þau dr. Gunn-
elma Jónsdóttir, formaður
;ét-Rússlands í janúarlok
meytisins hér og á végum
/ét'Rússlands, í tilefni af'
íum Ásgríms, Jóns Stefáns
dinn var í Moskivu og Len-
íttir bæði í útvarpi og blöð
ta viðvíkjandi ferð þessari,
nlaugur Þórðarson erindi í
• nánar frá ýmsu úr þessu
lega leyft blaðinu að birta
fc nokkrar breytingar á því
ð var flutt og eru þau inn-
eininni.
birtist á morgun.
snævi þöktum breiðum og lækk-
aði flugið til að lenda á Lenin-
gradflugvelli. Varð mér einnig
hugsað til þrautseigju Leningrad-
búa, er þeir vörðust umsátri Þjóð-
verja í síðustu heimsstyrjöld í
900 daga.
LENXNGRAD OG
VETRARIIÖLLIN
LENINGRAD er tiltölulega ung
borg, stofnuð af Pétri mikla í byrj-
un 18. aldar eða á sömu öld og
Reykjavík fékk bæjarréttindi. Hún
var höfuðborg Rússlands í rúm
200 ár, og þar létu Rússakeisarar
reisa miklar byggingai-,' söfn og
(fleira. Merkustu byggingarnar þar
1 eru Vetrarhöllin og Hermitaga. Nú
Frá Leningrad.
er þetta eitt mesta lista- og þjóð-
minjasafn í heimi. Segja má, að
Pétur mikli hafi á sinn hátt lagt
grundvöllinn að þessu mikla safni
með því að byggja undrasafnið
(Chamber of curiosities) eins og
það er kallað á ensku.) Pétur
mikli var mikill umbótasinni og
kom sú viðleitni fram í ýmsum
myndum, t. d. bannaði hann mönn
um að safna skeggi og gekk sjálf-
ur fram í því að skera skegg
manna. Hann vildi fá fólk til að
skoða undrasafn sitt, og fékk hver
gestur brauð og krús af brenni-
víni.
EITT MESTA LISTA- OG
ÞJÓÐMINJASAFN HEIMS
í VETRARHÖLLINNI og Hermi-
tage eru um 1000 salir og her-
bergi, þar af 340 salir, og eru þar
varðveitt m. a. 14000 málverk og
á aðra milljón annarra safngripa.
í málverkasafni þessu eru mörg
af frægustu málverkum heims,
m. a. verk eftir Cezanne, Gaugin,
Picasso o. fl., en það er athyglis-
vert, að heita má, að gjörsamlega
öll verkin séu frá því fyrir bylt-
ingu, því að engin listaverk hafa
verið keypt síðan, og að stofni til
er safnið mestmegnis byggt upp af
málverkum, sem voru í eigu rúss-
neskra listaverkasafnara, sem
uppi voru á Zartímanum, en gáfu
ríkinu síðar söfn sín.
Sum herbergin í Vetrarhöllinni
eru með sama húsbúnaði og á tím-
um keisarans, og engu hefur verið
breytt. Alls staðar verður maður
var við virðingu fyrir minjum eða
minningum liðins tíma í Rúss-
landi. — íburðurinn, sem verið
hefur í daglegu lífi keisaranna er
ótrúlegur, svo sem gull-véggfóður
á herbergjum, og það leynir sér
ekki, að Rússland hefur jafnan
verið gullauðugt land og er enn,
og valdhafar þar hafa kunnað að
meta skraut.
Það, sem mér þótti einna ógleym
anlegast af þvi, sem ég sá í þessu
mikla safni, voru fornminjar úr
einni höfðingjagröf frá því um
3000 árum fyrir Krist. Uppgröft-
ur þessi var gerður í Altaifjöllum
t Mið-Asíu fyrir nokkrum árum.
Fomminjar þessar hafa ekki enn-
þá verið hafðar almenningi til
sýnis. Með liöfðingjanum hafði
kona hans verið jarðsett og tugir
hesta og þræla, sem teknir höfðu
verið af lífi, til þess að þeir gætu
fylgt höfðingja sínum til heljar.
Vegna þess, hve gröfin lá hátt
yfir sjávarmáli og frost hafði hald-
izt þar í jörðu, var allt tiltölulega
vel varðveitt. Mátti sjá sjálfan
höfðingjann. Hann hafði verið
sinnum um skoðun
inngöngu íslands í Þjóðabandalagið. Þá voru Rúss
ar ekki í bandalaginu.
Fyrstu þingmenn kommúnista, sem þeir fengu
kjörna 1937, hófu á alþingi baráttu GEGN HLUT
LEYSI og fyrir inngöngu í Þjóðabandalagið. Þá
voru Sovétríkin á móti hlutleysi og komin í banda
lagið.
Árið 1939 gerðu Hitler og Síalin griðasátt-
málann fræga. Þá urðu íslenzkir kommar á svip-
stundu aftur MEÐ HLUTLEYSI, og Þjóðviljinn
sagði: Hvaða ástæða er til að halda, að sigur vest-
urveldanna verði nokkuð vitund betri en sigur
Þjóðverja?
Hitler réðst á Stalin í júní 1941. Þá hættu ís-
lenzkir kommúnistar hlutleysishjali á stundinni
og snerust GEGN HLUTLEYSI. Þeir sögðu, að
Island mætti ekki aðeins vera hermunið, heldur
mætti skjóta héðan, ef það kæmi Rússum að gagni
á austurvígstöðvunum.
Eftir stríðið, þegar vináttan kólnaði milli Sov-
étríkjanna og vesturveldanna, tóku Rússar að gæla
við sum hlutlaus ríki til að hæna þau að sér. Þá
urðu íslenzltir kommúnistar aftur MEÐ HLUT-
LEYSI — til að reyna að hindra samstarf við ná-
grannaríki okkar.
Framh. á 14. síðu
iWWWMMV WtWWWWHWWWWWWVHWWVWWWWHWWWWHHWV
smurður (balsameraður), eins og
egypzku múmíurnar, áður en hann.
var lagður í gröfina. Einnig mátti
sjá nokkra hestana. Greinilegt var,
að fyrr á tímum hafa grafræningj-
ar látið greipar sópa um gröfina,
en þó var ótrúlegt að sjá allt það
gull, sem kom upp úr gröfinni.
Gullbúin vopn, gullhöfuðbúnaður
kvenna og karla og jafnvel aktygi
hestanna höfðu verið gullslegin.
Gröfin hafði verið tjölduð að inn-
an með útsaumuðum dýra- og
veiðimyndum, og höfðu þessi tjöld
einnig varðveitzt furðu vel. í gröf-
inni var einnig líkvagn. Var búið
að setja hann saman og var ótrú-
legt að sjá þetta 5000 ára gamla
Fyrrí hluti
ökutæki á hjólum standa þarna
inni, en hjólin á vagninum voru
næstum mannhæðar há. Við út-
förina hefur hinn látni .höfðingi
vafalaust verið látinn sitja uppi í
vagninum, i sinni síðustu öku-
ferð.
Fróðlegt hefði verið að segja
frá fleiru, sem fyrir augu bar í
þessu mikla safni, sem við skoð-
uðum rækilega og nutum góðrar
fyrirgreiðslu þar, sem annars stað-
ar.
FÓLKIÐ í LENINGRAD
AÐ SJÁLFSÖGÐU eru það íbúar
hverar borgar, sem setja hvað mest
svip sinn á hana, og borgir eru
með öðrum blæ að sumri en
vetri. Þegar ég var í Leningrad,
var vetur og flest fólk klætt næst-
um skósíðum, svörtum yfirhöfn-
um og setur það drungalegan blæ
á umhverfið. Þó fannst mér
Moskva öllu þungbúnari, en við
nánari kynni af fólkinu finnur
maður, að það er furðu margt
líkt með okkur íslendingum og
Rússum.
Árið 1959 átti ég þess kost að
kynnast Austur-Berlín lítiDega, og
hafði myndað mér skoðun á Lenin-
grad út frá þeirri viðkynningu.
, Stóð sú hugmynd að miklu leyti
heima. Manni dettur í hug, að
það sé umferðarverkfall í borg-
!inni, því hvergi hef ég séð jafn-
mikið af gangandi fólki og í Len-
ingrad. Frá þvi eldsnemma á
morgnana streymir svartklætt
fólkið um göturnar:
Fyrsta kvöldið, sem ég var í
Leningrad, þurfti ég að fá upp-
lýsingar hjá starfsmanni á hótel-
inu, sem ég bjó á, og gekk mér
illa að gera mig skiljanlegan við
hann á ensku. Kom þá skyndilega
myndarlegur Rússi til sögunnar og
gaf mér þær upplýsingar, sem ég
þurfti, á ágætri ensku. Tókum við
tal saman. Hann hafði verið í sigl-
ingum með skipalestum banda-
manna norður fyrir ísland til
Múrmansk á stríðsárunum. Sagði
Framhald á 13. síðu.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ — 11. maí 1953 §