Alþýðublaðið - 11.05.1963, Qupperneq 13

Gestsauga...
því að skilja, að það vildi kaupa
þau. — Þannig var t. d. eitt kvöld,
er ég hafði lítillega kynnzt tveim-
ur rússneskum verkfræðingum og
einum rússneskum listamanni og
boðið þeim að borði okkar, að tal-
ið beindist algjörlega inn á slíkar
brautir, er fyrr getur. Mér voru
boðnar 100 rúblur eða jafnvirði
fimm þúsund króna í rúskinns-
jakka, sem ég var í, og ég var
DR. BENJAMÍN
DR. BJARNA
SVARAR
Frh. ur opnu.
ég honum, að mér væri ánægja,
ef hann viidi slást í för með mér
ög samferðamanni mínum, sem
var dr. Selma Jónsdóttir, forstöðu-
maður Listasafns íslands. Hann
sagðist vera með öðru fólki, en
kvaðst skyldu spialla meira við
mig seinna, og skildi þannig með
okkur í veitingasalnum, að hann
fór að sínu borði, en við fengum
okkur borð á öðrum stað. Síðar
um kvöldið, þegar ég vildi bjóða ! nylonsokka eða tyggigúmmí. Þeg-1 Erindi mitt um Skálholt hefir
manninum að mínu borði og gekk ar ég hafði orð á því, að slík við- nú birzt sérprentað. Engum, sem
Kæri herra ritstjóri!
Erindi mitt við yður er að biðja
yður að birta nokkrar athugasemd
ir við bréf dr. med. Bjarna Jóns-
sonar til yðar. Mér bárust 'tvö blöð
sama daginn, Þjóðviljann og New
York Times, með greinum sem
víkja að rómversk-kaþólsku kirkj-
spurður um, hvort ég hefði ekki unni. Ég reyni að vera stuttorður.
til hans og ávarpaði hann á eA$ku, j skipti gætu verið hættuleg fyrir
lét hann sem hann kvnni ekki stakt j Þá, gerðu þeir lítið úr hættunni.
orð í ensku. Sennilega viídi hann
forðast þau óþægindi, sem því
kynnu að fylg.ia að eiga orða
skipti við útlendinva og það á
ensku í áheyrn annarra sovétborg-
ara.
Eg sagði þeim að ég væri ekki í
neinum verzlunarerindum og sló
þessum tilmælum þeirra upp í
I gaman, en sagðist gjarna vilja
hitta þá síðar til að spjalla við þá.
les það getur dulizt að með því
að víkja að fjármálum írúboðsins
er tilgangurinn eingöngu sá að
sýna fram á velvil og umburðar-
lyndi hinna íslenzku mótmælenda
gagnvart starfsemi trúboðsins, en
ekki gá að gagnrýna þá framkomu
Mig furðaði á því, hve gálaus- né að halda því fram að spítali
Hins vegar upplvstu bæði aust-Uega þeir töluðu um þessi-mál. þessi sé rekinn í ábataskyni. Dr.
Bjarni segir ósatt.
í erindinu er tvennt gagnrýnt:
ur-þýzlcir, tékkneskir og pólskir
námsmenn mig um, að þessi forni
ótti við afleiðingar þess að skipta
orðum við útlendinga virtist nú á-
stæðuminni en áður fyrr á valda-
tíma Stalins, enda var það áber-
andi hve vingiarnlegur almenn-
ingur var og fús til að reyna að
tala við okkur, sérstaklega á fá-
farnari götum, enda þótt fólkið
kjuini ekki nema rússnesku. Það
tól^ í föt manns og var jafnvel á
í Reykjavík
Kosningaskrifsíofa A-LIST-
ANS. í Reykjavik er í Al-
þýðuhúsinu við Hverfisgötu
1. hæð. Skrifstofan er opin
frá kl. 10-22.
Kjörskrá vegna alþingis-
kosninganna liggur þar
frammi .
Stuðningsfólk A-LISTANS
er beðið að hafa samband við
kosningaskrifstofuna, kynna
sér hvort það er á kjörskrá
og veita upplýsingar um þá
kjósendur sem fjarverandi
eru á kjördegi.
Símar kosningaskrifstof
unnar eru: 15020, 16724 19570
Hefjið starfið strax. — Haf
ið samband við kosningaskrif-
stofuna.
Munið kosningasjóðinn!.
A-LISTINN.
Shodr
O' rt a tr.a-.sx.
SAMEINAR MARGA KOSTI:
FAGURT ÚTLIT, ORKU. TRAUSTLBKA
RÓMAÐA AKSTURSUÆFNI
OG LÁGT VERÐi
TÉHKNESHA BIFREIÐAUMBOÐI0
VONARSTfUEU T2. 6ÍMI 07ÍSI
Var ákveðið að hittast næsta
kvöld. Kvöldið eftir kom aðéins
einn þessara manna og hafði nú
ólíkt hægara um sig og það éina,
sem hann sagði við okkur var
orðið: hættulegt, um leið og- hann
geklc fram hjá okkur.
spítali var reistur strax upp úr
aldámótunum hurfu íslendingar
„frá því ráði að sinni“ að byggja
eigin spítala. Frásögn svipaðs eðlis
er í ævisögu séra Árna Þórarins- datt mér í
sonar um spítalabygginguna í
Stykkishólmi. Áhrif svona hjólp-
ar eru því ekki alltaf eins góð.
Bygging kaþólska spítalans dró úr
framtaki íslendinga sjálfra. Nú á
ir helzt ekki svona hjálp. Og Norð-
urlandaþjóðirnar ætla að miða
hjálp sína til þessara þjóða, við þá
afstöðu. Einu sinni hjálpuðu Norð-
menn og síðan Danir okkur íslend
ingum með því að taka að sér
verzlun okkar. Afleiðingarnar fyrir
okkur urðu örlagaríkar. Það er mik
ill vandi að hjálpa öðum svo vel
fari.
Mér er farið eins og dr. Bjarna
ég dáist að þeim eem vinna mann-
fáfræði margra landa minina í úðarstörf, eins og systurnar gera.
sögu þjóðar sinnar og kirkju og (Sumir gera þetta af því að þeir
svo ósæmandi framkoma irúboðs- eiska mennina. Enn aðrir gera
ins gagnvart þjóðlegum verðmæt- þetta af því að þeir eiska guð í
j um okkar í skjóli velvildar þeirrar
Frekári skýringu fékk ég ekki sem því hefir verið sýnd. Sú vel-
(Eftir að ég flntti erindi mitt í vild er sérstaklega áberandi þegar
tillit er tekið til hlutskiptis trú-
boðs mótmælenda í kaþólskutn
löndum.
Dr. Bjarni takmarkar bréf sitt
við tvennt: fórnfúst starf St. Jósefs
systra og fjárhagslegt gildi þess
útvarpið hafa nokkrir memr. sém
farið hafa ýmsra erinda til Sov-
ér-Rússlands, staðfest við mig,
að þeir hafi orðið fyrir nákvæm-
Iega sams konar reynslu og hér
segir).
Nokkrum kvöldum síðar sátum við fyrir þjóðina. Hvort tveggja er
er rvðvörn
Selma á hóteli við 4ra manna borð,
og þar sem all þéttsetið var í
gistihúsinu, fengu rússnesk hjón
að setjast við borðið. Maðurinn
hafði mikinn áhuga á amerískum
filter-sígarettum, sem samferða-
maður minn hafði lagt á borðíð. í
pakkanum voru ca. 10 sígarettúr
og fékk maðurinn að handleika
pakkann og vildi fá að kaupa hann,
því hann-dró 10 rúblna seðil (and-
virði ísl. kr. 500.00) úr vasanum
og vildi greiða pakkann með lion-
um, en það vildum við ekki taka i
mál, en hann fékk pakkann aftur
á móti gefins.
Við svo búið vildi fólk þetta
bjóða okkur heim til sín, én því
miður gat ekki orðið úr því enda
töluðu þau eingöngu rússnesku
og samtalið því mjög stirt og erf-
itt með hjálp orðabókar. Þau
bjuggu í einsherbergis íbúð, sem
fróðlegt hefði verið að koma í, en
varð ekki úr. Hins vegar komum
við inn á heimili ungra hjóna, sem
bjuggu í sambyggingu. íbúðin
var eitt herbergi. Hjá þeim var
móðir mannsins og bam þeirra á
unga aldri. Herbergi þetta var um
3x4 metrar og það leyndi sér ékkl,
að á nóttunni var slegið upp rúmi
fyrir gömlu konuna í miðju Her-
berginu í því eina plássi, sem var
til umgangs á daginn, en eldað var
í einu sameiginlegu eldhúsi. Þegar
ég spurði, hvort ekki yrðu árekstr-
ar á milli fólks út af eldamennsku
o. fl., fékk ég það svar, að fólk
forðaðist árekstra til þess . að
stofna sér ekki í vandræði, sem
leitt gætu til þess, að það missti
íbúðina.
Nutum við þama mikillar gest-
risni. Það var hins vegar undar-
Iegt, hve almenningur í Rússlandi
virðist vera sólginn í allt amerískt
og óskiljanlegt, hversu litlu þrot-
laus áróður gegn Bandaríkjamönn-
um virðist hafa áorkað. Við ýms
tækifæri er reynt að gera .gys að
þeim og þó er ekkert betra til í
augum þessa fólks en t. d. filter-
sígarettur.
rétt mat, en þó langt frá því að
vera einhlítt. Þegar Landakots-
manninum og sá grundvöllur er
víst erfiðastur. Ég held að syst-
urnar myndu ekki vilja að starf
þeirra væri kallað strit.
Nákvæmur lestur skrifa dr.
Bjarna sýnir, að hann fullyrðir
ekki að þjónusta spítalans sé eins
góð og annarra spítala, þótt hann
noti orðalag, sem í fyrstu virðist
eiga að gefa það til kynna. En þessu
máli hreyfði ég alls ekki í erindi
mínu. í Danmörku var rekstri
kaþólskra spítala breytt um 1935,
þannig að allir kaþólskir spítalar
þar í landi eru síðan reknir á sama
grundvelli og ríkis- og sveitarfé-
laga, þar með talin öll þjónuuta
hjúkrunarliðs og lækna.
í sambandi við bréf dr. Bjarna
hug smásaga, ,-em ég-
las fyrir stuttu. Hún er á oessa
leið: Indverji nokkur kom þar sera
menn voru að vinna. Hann spurði
þann fyrsta hvað hann væii að
gera. Bera grjót, svaraði rann.
dögum vilja hinar vanþróuðu þjóö Annar svaraði sömu spurningu: Ég
er að byggia hús. Hinn þriðji svar
aði: Ég er að byggja musteri.
Við skulum segja að trúboðið sé
að byggja hús. Hvers konar hús?
Dr. Bjarni myndi svara á þá leið
að sér kæmi það ekki við, systurnar
eru góðar manneskjur. En annar
kynni að spyrja: Er verið að bygg.ia
veggi eða múra, sem kljúfa þjóð-
ina, eða jafnvel andlegt fangelsi?
Þýzka þjóðin skiptist í tvo ámóta
stóra hópa: mótmælendur og ka-
þólikka. Munur á lífsskoðunum,
mati á manninum og þjóðfélags-
verðmætum, er þar ótrúlega mikill
Útkoman er sú að þjóðarleifð, sera
Þjóðverjar eiga sameiginlega, er
oft hlutir, sem í okkar augum eru
hvað minnst girnilegir til eignar.
Enda hafa Þjóðverjar nútímans
ekki verið farsæl þjóð.
Mér kemur trúboðið ekkert við,
á þessa leið skrifar dr. Bjarni. En
einhverjum kemur það við, sjálf-
sagt öðrum. En í þjóðfélagsmá. ,T
uppgötva menn , fyrr eða síðar
hverjir eru aörir, hverjir eru hinir.
Við erum ævinlega hinir. Þess
vegna þarf að athuga vandlega
hvaða hlutskipti hinum er ætlað,
ekki síður en okkur.
Hvar sem rómversk-kaþólska
kirkjan er í greinilegum minni
hluta, stendur oftast einliver styr
um hana. í erindi mínu veik ég að
hinni trúarlegu hlið þessa máls.
En fleira kemur til. Rómversk-
.kaþólska kirkjan hefur ævinlega
pólitísk markmið. Hin rómversk-
kaþólska klerkastétt sækir stöðjagt
eftir veraldlegu valdi, þótt hún
hafi á seinusíu tímum neyðst til
að beygja sig fyrir staðreyndum,
sem hún hefir ekki ráðið við.
í áðurnefndu blaði New York
Times er leiðari um kosningarnar
á Ítalíu. Blaðið spyr á þá leið,
hvernig komúnisminn geti orðið
svona sterkur í alkaþólsku landi.
Þar sé stærsti kommúnistaflokkur
í Vestur-Evrópu. Það svarar sjálft.
Fram til ársins 1919, bannaði ka-
þólska kirkjan borgurunum að
taka þátt í þingkosningunum. Þeir,
ítalarnir, hafa aldrei fengið tæki-
færi — sem þjóð — til að læra að
skilja nútíma lýðræði, segir blaðið
Fyrst kom fasisminn, síðan síðari,
heimsstyrjöldin, og nú efling komm
únismans. Þetta er uppskeian.
Dr. Bjarna finnst að trú se einka
mál hvers manns. Það ætti hún að
vera. En hún er það oft ekki, eink-
um ef rómversk-kaþólska kirkjan
er annars vegar.
Á tímum kreppunnar miklu
sagði talsver \ ír hluti íslenzra
menntamanna í hinu íslenzka þjóð-
félagi og stofnunum þess upp trú
og hollustu, ef ekki í orði þá i
verki. Þar sem menntamennirnir
leggja að sjálfsögðu til meginhlula
forystunnar í velferðarmálum þjóð
arinnar, þá getur slík þróun reynst
hættuleg, og er undir öllum kring
umstæðum óæskileg. Gegn hugsan
legum endurtekningum þarf að
vinna. Rétt mat á sögu og samtið
er því nauðsyn.
Benjamín Eiríksson.
Orösending til foreldra
í Hlíöaskólahverfi
Miðvikudagmn 15. maí byrjar í Hlíðaskóla
vornámskeið fyrir börn fædd 1956 sem hefja
eiga skólaigöngu að hauisti í skóianum. Nám-
skeiðið stendur í allt að tvær vikur, tvær
kennslustundir á dag. Innritun fer fram í skól
anum, laugard. 11. og xnánud. 13. maí kl. 1—4
alla dagana. Einnig má tilkynna innritun í
síma 17-8-60 á áðumefndum tímum. Vinsam-
Ílega hringið efcki í aðra síma skólans. Fólk er
beðið að ganga inn um dyr frá Hörgshiíð (við
nýbyggingu).
ATH.: Austan Kriglumýrarbrautar takmark-
ast skólahverfið af Miklubraut að norðan og
Háaleitisbraut að austan.
Fræðsluskrifstofa Reykjavíkur.
Járnsmiðir - Rafsuðumenn
og lagtækir aðstoðarmenn
óskast strax.
Vélsmiðjan Jára
Síðumúla 15, símar 35555 og heima á kvöld'
- in 23942.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ — 11. maí 1963 13