Alþýðublaðið - 14.07.1963, Blaðsíða 13

Rætt viö Óíeig Ófeigsson lækni
Sumariö cr nú loksins komiö
til íslands. Sóiin sendir dag-
legra hlýja greisla sína til jarð-
arinnar og veldur gerbyltingu
á lífinu í bæjunum og til
sveita. Allir vilja njóta gæða
hcnnar sem bezt, bann stutta
tíma, sem hún lætur sjá sig
hér á landi. Margir gæta sín
samt ekki á því, að sólin getur
valdið bruna. Bruninn getur
haft alvarlega? afletðingaf £
för með sér, sem sóldýrkendur
verða að hafa í huga, þeir,
sem leggja alit á sig til að fá
fagurbrúnan litarhátt. Alþýðu-
blaðið hefur í þessu sambandi
haft tal af Ófeigi J. Ófeigssyni
lækni, sem hefur sérstaklega
kynnt sér afleið.ngar bruna.
„ÖIl erting sem orkar lengi
og mikið á húðina getur fram-
kallað ýmis konar húðsjúkdóma
eins og t'.l dæmis sólarexem o.
s.frv. Stundur getur það meira
að segja valdið alvarlegum
sjúkdómum eins og krabba-
meini I húð. Til þess að svona
alvarlegir sjúkdómar framkall-
ist verður maðurinn að vera
oft og mikið í sterkri sól. Sem
dæmi um þetta má taka há-
skozka f járhirða og sveitamenn
í Skotlandi. Þegar þeir verða
rosknir er mjög algengt að sjá
þá með húðkrabba í andliti.
Stundum eru krabbamein á
mörgum stöðum í amilitinu.
Þessi húðkrabbi er mest áber-
Ófeigur J. Ófeigsson
andi, þar sem mest á mæðir,
svo sem á nefi, augnabrúnum,
yfir kinnbeinum og eyrum.
Sams konar krabba sér maður
líka á handlcggjum og fótum
og annars staðar, á fólki, sem
er mjög mikið í sól, en það er
sjaldgæfara. Svona krabbi kem-
ur líka fyrir í gömlum bruna-
örum, hvað svo sem liefur vald
ið þeim.“
„Er húðkrabbi jafn alvarlegt
fyrirbrigði og krabbi, sem
myndast innvortis?"
„Nei, ef fólk er eftirtektar-
samt, og fer fljótt til læknis,
þá má eyða honum með því
að skera hann í burtu. Ef það
er gert nógu sncmma, þá má
hcita að rnn fullkomna lækn-
ingu sé að ræða í langflestum
tilfellum.“
„Hvernig lýsir húðkrabbi
sér?“
„Hann lýsir sér sem sár eða
Skurfa (hrúður) á húðinni, sem
ekki vill gróa.“
„Er húðkrabbi vegna sól-
baða mjög algengur hér á
Jandi?“
„Ég hef ekki séð krabba-
mein í húð, sem ég get rakið
til sólbruna. Þó er krabbamein
í andliti ekki mjög óalgengt
hérna, hver svo sem ástæðan
er“
„Er mikil hætta á að sól-
brenna hérna?“
„Það er ekki mikil hætta á
þvi nema fólk sé of Iengi í sól-
inni f einu. Ef fóik iðkar sólböð
á að smálengja tímann. Það
þarf oft að snúa sér og gera
það á aila kanta. Með börn er
það alveg nauðsynlegt, að þau
snúi sér mjög oft. Ef fólk sól
brennur er það alltaf til ills,
en aldrei til góðs.“
„Teljið þið rangt að iðka
sólböð?“
„Sumir halda því fram áð sól
og ljósböð séu alltaf gagnslaus
fyrir heilsu manna, en ég held
að það sé alrangt. Sérstaklega
hjá okkur, sem höfum svo lít-
íð af sólinni að segja. Mér
finnst að sól og Ijósböð hressi
og bæti mjög oft verulega
heilsu manna og líðan, þó að
ekki megi skýra á vísindaleg-
an hátt ástæðuna til þess. Allir
vita til dæmis að D-vítamín
myndast í húðinni vegna á-
hrifa útfjólnblárra geisla. Ég
tel það geta verið gott fyrir þá,
sem ekki trúa á sólina, að ala
upp tvö sams konar stofublóm
setja annað í sólrikan glugga.
en hitt á dimman stað, og sjá
hvort þroskast betur. Sólböð
róa áreiðanlega taugakerfið
og veita manni hvíld. En þe<r,
sem liggja í sólböðum verða
að vera með dökk sólgleraugu
eða breiða þykkan klút yfir anr
un, því að útf jólubláu geislarn
ir ganga inn um augun, þótt
lokuð séu og geta skemmt
sjónina."
„Þér teijið því, að sólgler-
augun verndi augun og ráð'
leggið fólki að nota þau?“
„Ef fólk er viðkvæmt í aug-
um, er gott að ganga með sól-
gleraugu í miklu sólskini, en
þau verða að vera úr góðu
gleri. Það ætti að vera lögleitt
að bílstjórar væru með sólgler
augu, þegar þeir keyra á móti
sumarsólinni, því að þeir sjá
ekki nokkurn skapaðan hlut.
Sérstaklega varhugaverð eru
sólríku sumarkvöldin."
„Hvað viljið þér segja um
þann óvana sumra að fara í
sólböð til þess að sofa?“
„Hann er afleitur og mjög
óskynsamlegur.“
„Þegar maður hefur verið
svo óheppinn að sólbrenna.
hvað þér teljið hann eigi að
taka til bragðs til að minnka
óþægindin?“
„Fyrst og fremst þarf að kæla
húðina, fara í kalt bað eða fá
kalda bakstra og nota þá lengi,
en gæta sín á að verða ekki
innkulsa. Ef þetta nægir ekki
þarf lielzt að fá einhver smyrsl
eða ofnæmilyf hjá Iæknum.“
„Hvað viljið þér að lokum
segja um notkun alls konar
smyrsla?“
„Sólarolíu þarf aðcins það
fólk að nota, sem á sérstak-
lega mikið á hættu að brenna.
Annars er algjör óþarfi að nota
'þess konar smyrsl. En svo er
nokkuð til sem heitir sólarex-
em. Fólki, sem er gjarnt á að fá
það, er nauðsynlegt að nota
smyfsl, sem dregið geta úr
óþægindum og verið til mikill-
ar varnar gegn sólbruna. Það
að lita húðina með lyfjum, tel
ég ekki hafa nein góð áhrif. —
Ég held að megnið. af þessum
olíum og dóti, sem fólk er að
nota núna, sé meira gert vegna
þess að það sé móðins og kosti
peninga, en vegna þess að það
þoli illa sólina. Allir, sem
stunda sólböð, með heilbrigða,
sæmilega feita húð eiga ekki
að þurfa að kosta til með nein
aukalýf.“
VALDA
JÚGÓS
VANDAMÁLIÐ \im eftirmann
Titos Júgóslavíuforseta er ennþá
talið óleyst þrátt fyrir verkaskipt-
ingu þá í stjóminni og flokksfor-
ystunni, sem júgóslavneska þing-
ið samþykkti nýlega í samræmi
við hina nýju stjómarskrá lands-
ins.
Þó er talið að Alexander Ran-
kovich hafi aukið áhrif sín á kostn-
að Edvard Kardelj. Þessir tveir
menn hafa oftast verið nefndir
sem hugsanlegir eftirmenn Titos.
Valdaskiptingin, sem þingið
samþykkti, kom ekki mjög á óvart.
Josip Broz Tito var einróma kjör-
inn forseti í fjórða skipti síðan
1953. Þetta var eina skriflega
kosningin.
Síðan var Alexander Rankovich
kjörinn varaforseti og Edvard Kar
delj þingforseti, báðir með handa-
uppréttingum og án mótframbjóð-
enda. Á sérstökum fundi í sam-
bandsráðinu, mikilvægustu deild
nýja þingsins, en þær em fimm
talsins, var Petar Stambolich, fyrr
um þingforseti, skipaður forsætis-
ráðherra að tillögu Titos.
Þar með hafa menn þeir, sem
til þessa hafa verið taldir valda-
mestu menn stjórnarinnar, skipt
með sér mikilvægustu embættun-
um í ríkinu. En hins vegar hefur
verkaskiptingin ekki gefið ömggt
svar við því, hvernig „krónprins-
vandamálið” verður leyst þegar
þar að kemur.
Hin nýja stjórnaríkrá, sem er
sniðin eftir markmiðum Titos for-
seta, heimilar ekki endurkosn-
ingu varaforseta, þingforseta eða
stjómarforseta (forsætisráðherra).
Þetta merkir, að eftir fjögur ár
verða nýir menn að taka við þess-
um störfum eða að menn þeir, sem
nú gegna þeim, skipti um störf.
Telja má Rankvich annan valda
mesta manninn í Júgóslavíu nú.
En þó er ekki unnt að segja með
vissu hvaða völd varaforsetinn
hefur, þar eð þetta starf var ekki
sett inn í stjórnarskrána fyrr en
nú fyrir skemmstu, og ekki var
skýrt tekið fram, hvað það fæli í
sér.
1 Aftur á móti eru fréttamenn í
Belgrad á einu máli um það, að
hið nýstofnaða embætti stjómar-
forseta hafi minni pólitíska þýð-
ingu en embætti þingforseta. Tito
Frarnh. á 14. síðu
TITO
ALÞÝÐUBLAÐID — 14. júlí 1963 j| J