Óðinn - 01.07.1923, Blaðsíða 8

56
ÓÐINN
Ebeneser Guömundsson
gullsmiður.
Hann var fæddur á Minna-Hofi á Rangárvöllum
31. júlí 1844. Foreldrar hans voru Guðmundur bóndi
og bókbindari Pjetursson, er lengi bjó á Minna-Hofi,
og fyrri kona hans Guðrún Sæmundsdóttir prests Frið-
rikssonar á Borg á Mýrum. — Þá er Ebeneser var
ársgamall, dó móðir hans frá 7 börnum; kom faðir
hans konum þá til fósturs að Stóra-Hofi, og þar ólst
Ebeneser upp hjá Arna hreppstjóra jónssyni og fjekk
þar hið besta uppeldi. Snemma hneigðist hugur Ebe-
nesers til smíða, og rjeðst hann því um tvítugsaldur
til Ólafs Þorsteinssonar í Tungu í Grafningi, og nam
hjá honum silfur- og gullsmíði; að því námi loknu
fór hann til föður síns að Minna-Hofi, og stundaði
þar iðn sína, þar til að hann kvæntist 1876 ungfrú
Sesselju Ólafsdóttur frá Geldingaholti í Gnúpverja-
hreppi. Reistu þau bú í Hreiðurborg, sem var ein af
Kaldaðarness umboðsjörðum. Bjuggu þau þár laglegu
búi í 2 ár. Þá var það, að nokkrir framtakssamir
menn komu því til Ieiðar, að bygt var á Kolviðar-
hóli nýtt steinhús til afnota fyrir ferðamenn, auk hins
gamla kofa, er þar hafði lengi verið. Skyldi svo fá
mann til að setjast þar að, sem gæti liðsint ferða-
mönnum og selt þeim nauðsynlegan beina. Var þetta
hin mesta nauðsyn, því oft höfðu menn orðið fyrir
hrakningum og líftjóni á hinum langa fjallvegi, sem
að Kolviðarhóli liggur á báðar síður. Guðmundur
Thorgrímssen, sem þá var verslunarstjóri á Eyrar-
bakka, mun hafa verið einn helsti framkvæmdamaður
þessa fyrirtækis. Fór hann nú þess á leit við Ebe-
neser, að hann settist að á Kolviðarhóli, hefði þar
veitingar og stundaði meðfram handverk sitt. Gaf
honum enda von um styrk af opinberu fje. Nú var
það bæði að Ebeneser ljet ekki vel sveitabúskapur, og
hins vegar hugði hann gott aðstöðu hvað handverkið
snerti á jafnfjölförnum stað og Kolviðarhóll var.
Húsnæði ókeypis og líklegur arður af veitingum. Alt
þetta varð til þess, ásamt áeggjunum G. Thorgrím-
sens, að Ebeneser sótti um veitingaleyfi á Kolviðar-
hóli. Var honum veitt það með leyfisbrjefi, útgefnu af
Bergi Thorberg amtmanni, hinn 22. janúar 1878. Er
það enn til og hljóðar þannig:
»Bergur Thorberg, amtmaður yfir suðurumdæmi og
vesturumdæmi Islands, riddari dannebrogsorðunnar og
dannebrogsmaður, kunngerir: Eftir að nefnd sú,
sem staðið hefur fyrir byggingu hins nýja sælu-
húss á Kolviðarhóli, hefur eftir samkomulagi
við mig heimilað gullsmið Ebeneser Guðmunds-
syni íbúð í tjeðu húsi, þá er honum hjer með,
samkvæmt beiðni hans og eftir þeirri heimild,
sem til þess er í tilsk. 13. júní 1787, kap. II,
2. gr., sbr. tilsk. 17. nóvember 1786, 10. gr.,
veitt leyfi til að hafa um hönd gestaveitingar á
greindum stað, þannig að hann, auk þess að
láta mönnum í tje mat og kaffi m. m., einnig
má veita áfenga drykki, alt mót ákveðinni borg-
un, sem amtinu áskilst rjettur til nákvæmar að
ákveða, ef umkvartanir koma fram yfir því, að
hún sje ósanngjarnlega há; þó er rjetturinn til að
veita áfenga drykki bundinn því skilyrði, að hann
ávalt einnig hafi til kaffi handa ferðamönnum og mat
eftir því sem framast eru föng á. Svo ber honum og
að hýsa menn borgunarlaust uppi á loftinu, í þeim
hluta loftsins, sem ekki er ætlaður honum til sjer-
stakra afnota, en borgun má hann taka fyrir gistingu
í stofunum niðri.
Hann skal hirða vandlega húsið og halda því þrifa-
legu og hreinu innan, og gæta þess, að það eigi
skemmist fyrir vanhirðu sakir. Hann skal á vetrar-
kvöldum, þegar dimt er, hafa ljós uppi á loftinu við
gluggana á göflum hússins, ferðamönnum til leiðbein-
ingar. Hann skal einnig hirða um hið gamla sæluhús
á Kolviðarhóli og leyfa mönnum afnot af því, til að
hafa í því hesta sína og farangur, án sjerstakrar
borgunar. Loks skal hann vera háður þeim nákvæm-
ari ákvörðunum, sem amtið eða hlutaðeigandi lög-
reglustjóri kynni álíta nauðsynlegt að setja um veit-
ingar hans, og ætíð gæta hófsemi við veitingu áfengra
drykkja, svo að engin óregla þar af hljótist. Þegar
hann vill flytja burt úr húsinu, skal hann tilkynna það