Umferð - 01.11.1959, Blaðsíða 3

/Q'feftgi og umferbarörgggi
Margir áfengisneytendur halda því
fram í fyllstu alvöru, að því er virðist, að
vínið hressi, gleðji, örfi og skerpi þann,
er þess neytir.
Bindindismenn hins vegar halda fram
hinu gagnstæða. Þeir benda réttilega á,
hvernig áfengið deyfir, sljóvgar og
slappar þann, er þess neytir.
Það ættu að vera æði sterk rök varðandi
skoðanamun þennan, að bannað skuli
með lögum, að maður undir áfengis-
áhrifum stjórni farartækjum eins og bif-
reiðum og flugvélum.
Það væri útilokað, að slíkt væri gert,
ef áfengi yki skerpu þess, er þess neytti.
Nei, það er þvert á móti flestum ljóst, að
áfengisneyzla er hinn mesti óvinur ör-
uggrar umferðar. En þótt svo sé, þá er
langt í frá, að nægilegar athuganir hafi
verið gerðar á því, hve stóran þátt áfeng-
isneyzla á í aukinni slysahættu í umferð-
inni. Bindindisfélag ökumanna vill því
gjarnan koma á framfæri við lesendur
sína niðurstöðum athugana, er á þessu
sviði hafa verið gerðar, en frá þeim
greindi dr. med. Milan Vámosi í fyrir-
lestri, er hann hélt á þingi norrænna
samtaka bindindisfélaga ökumanna (NU
AT) í Stockhólmi 29. maí s.l. En dr.
med. Vámosi hefur haft með höndum
rannsóknir í Bratislava í Tékkóslóvakíu,
er leiða skyldu í ljós, hve mikil brögð
eru að því, að ökumenn séu undir áhrif-
um áfengis og að hve miklu Ieyti slysa-
hættan eykst við það i umferðinni.
I Motorföreren, júlí/ágúst í ár, en það
er rit Bindindisfélags ökumanna í Nor-
egi, er útdráttur úr nefndum fyrirlestri
dr. med. Milan Vámosi og segir þar með-
al annars:
Þegar bornar eru saman tölufræðileg-
ar niðurstöður, sem lagðar eru fram á
alþjóðafundum varðandi áfengi og um-
ferðaröryggi, kemur í ljós svo mikill
munur á þeim, að hjá mönnum skapast
efi um réttmæti þeirra, og hefur þetta
vakið „krítískar“ umræður hjá ýmsum.
Það er augljóst, að með skakkri notkun
tölufræðilegra athugana, hljóta ályktan-
irnar að verða rangar.
Til þess að fá réttar niðurstöður, er
nauðsynlegt að hafa eins framkvæmdar
athuganir til úrvinnslu og samkynja skil-
greiningar og aðferðir við úrvinnsluna.
Þessara forsenda sakna ýmsir til óhlut-
drægra dóma á áhrifum áfengis á um-
ferðaröryggið.
Við samanburð skýrslna yfir dauðsföll
í umferðinni frá nokkrum réttarlæknis-
fræðistofnunum ber þeim ágætlega sam-
an. Skýrslur sýndu, að í Póllandi voru
42% þeirra, er biðu bana í umferðar-
slysum, undir áhrifum áfengis. í Brati-
slava var þetta 41% síðustu 5 árin, og
skýrslur frá Berlín sýna töluna 47%.
Við stofnun dr. med. Vámosi voru
áður fyrr ekki framkvæmdar kerfis-
bundnar blóðrannsóknir og talið var að
aðeins 12% þeirra, er biðu bana í um-
ferðinni hefði verið undir áfengisáhrif-
um.
En síðan 1952 hafa farið fram kerfis-
bundnar athuganir á áfengismagni slíkra
í blóði og þvagi.
Fyrsta árið sýndu þessar athuganir, að
21,4% höfðu verið undir áhrifum áfeng-
is, annað árið 35% og 1954 fundust á-
fengisáhrif hjá 42% þeirra, er létust í
umferðarslysum.
I Bratislava taldi hagstofan, að áfengi
væri orsök í 10% umferðarslysa. Sams
konar athuganir og áður greinir voru
gerðar í Evanston og Toronto. Hin fyrsta
var gerð á umferðinni eftir aðalgötu
milli Bratislava og úthverfis hennar, þar
sem er fjöldi kaffihúsa og skemmtistaða.
Athugunum þessum var haldið leyndum,
svo að þær gæfu sem hlutlausastar upp-
lýsingar um fjölda þeirra bifreiðastjóra,
er ækju undir áhrifum áfengis.
Bifreiðarnar voru stöðvaðar, og öku-
menn þeirra urðu að ganga undir lækn-
isskoðun eftir ákveðnum reglum, og
teknar voru blóðprufur. Allt þetta var
gert í nánu samstarfi við lækna og lög-
reglu. Tími sá, er til þessa var valinn,
var laugardags- og sunnudagsnætur. Síð-
ar voru sams konar athuganir fram-
kvæmdar í miðri viku! Alls voru athug-
aðir 113 bifreiðastjórar. 56 eða 49,5%
voru undir áhrifum áfengis. Af þeim
höfðu 35 milli 0,5 og 1 prómill, 12 höfðu
frá 1 til 1,5 prómill, og voru sýnilega
ölvaðir. Þeir, sem höfðu meira en 1,5
prómill, voru mjög áberandi ölvaðir.
Niðurstaða athugananna var mjög eft-
irtektarverð, og óhlutdræg sönnun fyrir
því, að ölvaðir bifreiðastjórar eru raun-
hæf staðreynd er eykur á slysahættuna í
umferðinni. Skilgreining, er síðar átti
sér stað á athugunum þessuin, leiddi í
ljós, að á svæði því, sem þær höfðu farið
fram á, voru brot á ökureglum og mis-
ferli í akstri tíðari en á öðrum götum í
Bratislava.
Til þess að fá betra yfirlit yfir, hve al-
mennt bifreiðastjórar í Bratislava og ná-
greinni, keyrðu undir áhrifum áfengis,
þá voru gerðar sex athuganir yfir dag-
inn frá kl. 6 til kl. 20, og voru rannsak-
aðir 348 bifreiðastjórar, 40 þeirra eða
11% voru undir áhrifum áfengis og
reyndist áfengismagnið vera frá 0,6 upp
i 2,2 prómill.
Á grundvelli þessara athugana hefur
einnig verið gert yfirlit um slysahættuna.
UMFERÐ
3