Alþýðublaðið - 15.05.1964, Blaðsíða 7

;f
I
l
fyillimiiiimmiiiimiiiiimiii 'i'» '
iiiii.. imiiiiiiiiiiiiiimmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiimimiiiiimmimmmiiiimiiiiiimmiimiiiiiiiiii
iifiniiiiiimHiiiiimiiiinimiiMiimiiiiiiiiiiiiiimiiiimmiimiMi.wiiiiiiiiiimMiMiiiiiiiiMiiiiiiiiiiimriiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiifmiiiiiinmiiiiniiiiiiifimi*

Stjórnarandstöðuflokkarnir
| á Indl. hafa ætíð verið áhrifa-
| litlir. Einkum á vinstri and-
| staðan erfitt uppdráttar, og sí-
| fellt versnar afstaða hennar.
= Fyrir skömmu klofnaði flokk
1 ur Praja-sósíalista’ (PSP), þar
| éð foringi hans, Ashoka Mehta,
1 féllst á að taka við embætti
| formanns áætlunarnefndar rík-
| isins og starfa þar með íyrir
| Kongressflokkinn, sem fer með
= völdin.
=■
Nu stendur inverski kommún
| istaflokkurinn (CPI) andsþænis
| verstu deilunni í allri sögu
| sinni. 32 foringjar svokallaðs
I vinstra flokksbrots voru rekn-
| ir úr flokknum til bráðabirgða
| að loknum fjögurra til fimm
1 daga stormasömum fundum í
| stjórn flokksins.
Sama máli gegndi með
| nokkra menn úr miðarminum,
| sem sakaðir voru um þátttöku
| í flokksfjandsamlegri starf-
| semi. Upphaflega var ákveðið
| að reka sjö þeirra með öllu
| úr flokknum, en þessari ákvörð
= un var síðan breytt.
| BROTTVIKNINGAR-
HÓTUN.
Jafnframt því, sem sagt var,
H að ekki væri of seint að snúa
C
§ af ,,vegi klofnings“, varaði
stjórn flokksins þá við því, að
ef þeir héldu áfram á sömu
braut neyddist stjórnin til að
láta þá sæ.ti þyngstu refsingu
flokksins — þ. e. algerri brott-
vikningu.
í ályktuninni sagði enn frem-
ur, að greinilegt væri, að stofn-
aður hefði verið flókkur til að
keppa við CPI, það. eina, sem
vantaði, væri nafnið.
Deilan hefur lengi verið áð
búa um sig, og hvarvetna á
Indlandi hefur flokkurinn raun
verulega klofnað, ;en þó ekki í
verkalýðsfélögum. Klofningur-
inn stendur í sambandi við
deilu Kínverja og Rússa og
klofning óhangenda hinna
tveggja miðstöðva kommúnism
ans um allan heim.
,,Hægri-öflin“ eða Rússa-
flokksbrotið, stjórnar miðstjórn
inni og þjóðarráðinu (æðstu
stjórn flokksins), og er formað-
urinn Dange. „Vinstri-öflin“
eða ldnverska flokksbrotið, er
í minnihluta, en berst fyrir sín-
um málstað.
Deilan komst á óvænt og al-
varlegt stig fyrir nokkrum vik-
um, þegar vinstra flokksbrotið
gaf út fjölrituð afrit af bréfi,
sem átti að vera leynilegt og
hafa verið skrifað fyrir 40 ár-
um af formanni flokksins,
Dange, til brezku stjórnarinn-
ar. Á þessum árum afplánaði
Dange langan fangelsisdóm.
Þessu lauk með því, að
„hægrisinnað“ vikublað í Bom-
bay birti bréfin, sem flokks-
brotið fullvissaði menn um, að
rannsaka mætti í ríkisskjala-
safninu — en það reyndist ekki
vera rétt.
ÁRÁS Á RÚSSA.
Frétt þessi kom ekki á óvart
í löndum, sem ekki aðhyllast
kommúnisma. En í kommún-
istaflokknum varð hún til þess
að hella olíu á bálið og var
einmitt sú afsökun, sem vinstra
flokksbrotið leitaði að, annað
hvort til að eyðileggja og losna
við hægri forystuna eða yfir-
gefa flokkinn og mynda eigin
flokk. Sjálfur neitaði Dange að
hafa nokkru sinni skrifað bréf-
in og fullyrti, að þau væru
fölsuð.
Þegar þjóðarráð flokksins
kom saman til fundar reis upp
ágreiningur um fundarsköpun
í umræðunum um bréfin. Þeir
32 foringjar vinstrisinna, sem
reknir voru úr flokknum, gengu
af fundi og lýstu yfir: „Upp
fr^ þessum degi eru það við,
sem erum fulltrúar indverska
kommúnistaflokksins". Ákvörð
unin um að reka þá um stund-
arsakir var tekin, þegar þeir
voru fjarverandi. Einn greiddi
atkvæði á móti.
Eins og „Statesman", dag-
blað, sem gefið er út í Dehli,
segir í ritstjórnargrein er bréf
ið aukaatriði í pólitísku til-
liti. Árás vinstra flokksbrots-
ins á Dange er aðeins handa-
hófskennt atvik. í raun og veru
er ráðizt á þá Suslov og Krúst-
jov.
Hægra flokksbrotið getur að-
eins verið reitt Basavapunniah
(öfgasinnuðum vinstrileiðtoga)
um stundarsakir. Gremja þeirra
beinist til frambúðar gegn Mao
og Lio Shao-chi.
ÞRIBJUNGUR
FYLGIR ÞEIM.
Erfitt er að meta raunveru-
legan styrkleika vinstra flokks-
brotsins, og hvaða áhrif það
mun hafa að það segir sig ' úr
kommúnistaflókknum. Vinstra
flokksbrotið mun kannski fá
stuðning þriðjungs hinna 180
þúsund félaga kommúnista-
flokksins. Það verður þá
stærsti hópur kommúnista í
Asíu, að indónesíska kommún-
istaflokknum undanskildum,
sem ekki er hollur valdamönn-
um í Moskvu.
Vinstri klikan fer aðeins í
einu ríki (í Vestur-Bengal) með
völdin í fvlkisráðinu og flokks-
vélinni. í Kerala og Andra,
tveim fylkjum á Suður-Ind-
landi, getur hún ef til vill feng-
ið 50% stuðning. í öðrum fylkj
um er ástandið óvissara.
Og bar sem agaráðstafanir
hafa það í för með sér, að fé-
lagar þeir, sem reknir eru, eru
sviptir öllum valdamiklum em-
bættum og fá ekki að sitja
flokksfundi, verður þ.ióðarráð-
ið að stofna nýjar flokksdeildir
alls staðar þar sem vinstra
flokksbrotið hefur yfirtökin.
Þetta mun einnig skapa óeðli
legt ástand á bióðþinginu. í
neðri deild þingsins er núver-
andi foringi flokksins, A. K.
Conalan, meðal hinna brott-
reknu. Flokkurinn hefur haft
35 fulltrúa ó þingi og verið
stærsti þingflokkur stjórnarand
stæðinga. Eftir klofnixiginn
verður hann ekki lengur sá
stærsti.
Framhald á síðu 10.
a
1
3
::
3.
Íno,„............................................................................................. .........................................................'"'W'..'...................
..<„.„„ .........................................................................................................................".„,„.„ '•."1"«"""""""".............
\ jt-
tónverkaskýnngarnar
Fimmtándu og næst seinustu
I tónleikar Sinfóníuhljómsveit-
| arinnar á þessu starfsári voru
I haldnir í Samkomusal Háskóla
| ans 7. maí sl. Stjórnandi var
| Igor Buketoff og einleikari á
| fiðlu Wanda Wilkomirska.
I Fyrsta verkefnið var forleikur-
| inn að óperunni Béatrice et
1 Bénédict eftir Berlioz og var
| meðferðin mjög áheyrileg. Það
1 er ávallt fengur í að heyra
| ftðlukonsertinn eftir Brahms;
| verk þetta býr yfir miklum
S yndisþokka og glæsileik. Með
I ferð listakonunnar var að
| mörgu leyti góð, en ekki galla
É laus. Skapi einleikarans var
| ekki nægilega í skefjum hald-
| ið og olli það ósjaldan óná-
| kvæmri tóntöku á háum tón-
| um. Samleikur hljómsveitar
| og einleikara var yfirleitt góð-
| ur, nema í fyrsta þætti; þar brá
| fyrir tveim bylgj.lengdum.Næst
= var verkið The Unanswered
| Question eftir bandaríska tón-
I skáldið Chai’les Ives (1874-
| 1954). Ives hlaut góða tónlist
| armenntun hjá föður sínum og
| síðar í Yale háskólanurn hjá
Horatio Parker, en taldi sig
þó ekki færan um að gera tón
smíði að aðalatvinnu. Það kom
líka snemma í ljós, reyndar
strax í skóla, að hann hafði
litla tilhneigingu til að fram-
leiða söluvöru. Tónverk Ives
frá fyrsta tug aldarinnar sýna
okkur, að hann hafði þá þegar
gert tilraunir með ýmsar tón
smíðaaðferðir sem síðar áttu
eftir að „fæðast" og þroskast
með stórskáldum Evrópu, má
þar nefna tólf-tónatækni Schön
bergs og notkun Stravinskis og
fleiri á rhythma og margföld-
um samsetningum af tónteg-
undum (Polytonality). Tón-
verkið The Unanswered Quest
íon er gott dæmi um þanka-
gang þessa undarlega manns.
Hin eilífa spurning um tilgang
lífsins er hér færð í sérstæð-
an búning. Trompet er spyrj-
andinn, fjögur tréblásturs-
hljóðfæri leitast við að svara,
en án árangurs. Samtal þetta
er umvafið eilífðinni sem hér
verður hlutverk strengjanna.
Verk þetta er heillandi og var
ágætlega flutt. Seinasta verk-
ið á efnisskránni var sinfónía
no. 3 eftir bandaríska tónskáld
ið Róbert Ward. Verk þetta er
traust í byggingu og er gott
dæmi um sinfóníustíl sem ver-
ið hefur svo til allsráðandi í
Bandaríkjunum seinustu 25-
30 árin.
Tónskáldin Aaron Copland
Walcer Piston og Howard Han-
son hafa öðrum fremur haft á-
hrif á yngri tónskáldin þar
vestra, og bera verk þeirra
margra auðþekkjanleg ein-
kenni lærimeistaranna. Sin-
fónían virtist allsæmilega flutt
og á Buketoff þakkir ski'dar fyr
ir að flytja þessi bandarísku
verk hingað. Við höfum fengið
mikið af evrópskri tónlist hér
í vetur sem fyrr; en það er
einnig mikið skrifað af góðri
tónlist vestra.
Nokkur orð um tónverka-
skýringar Sinfóníunnar.
Ég hef hingað til lesið tón-
verkaskýringar hljómsveitar-
innar mér til skemmtunar frem
ur en fróðleiks. En þetta er
ekkert grín lengur. Tónlistar
skýringar eiga eða ættu að
vera til skilningsauka fyrir
leikmenn sem lærða og ættu
þœr því að vera á máli sem
er aðgengilegt fyrir hvern og
einn.
Nýyrði og sjaldheyrð tón-
fræðiorð koma lesanda ekki að
miklji gagni n,cma orðalisti
fylgi! Til skýringar á því sem
að ofan er ritað mun ég vitna
í nokkrar setningar úr sein-
ustu efnisskrá.
Um Brahms og verk hans seg
ir meðal annars:
„Með handverkslegri snilli
og listrænni hugkvæmni... “
Getur snilli verið handverks-
Ieg?_
„Ástríðufuilur fís-moll tek-
Ur við af náttúrunánd aðal-
tóntegundar, F-dúr“.
Skyldi náttúrunánd (!) ávallt
vera í dúr?
Um Charles Ives segir m. a.: S
„Charles Ives (1874-1954) er [-
af.ætt tónlistarmanna. |
Faðir.hans var kapelmeistari ú
hjá norðurher Bandaríkjanna Ú
og beitti sér fyrir afnámi þræla £
sölu. Sem ungur maður hlaut jj
hann góða tónmenntun en vildi £
þó ekki hafa tónlist að lífs- £
starfi“. |i
Það :er hjákátiegt að rita um |
látna feðga þannig að annar I
lendi í nútíð en hinn í þátíð. g
Væri nokkuð á móti því að fá íl
vitneskju um það hversvegna • =
Ives vildi eða rédara sagt taldi Éi
sig ekki geta gert tónsmíði að g
lífsstarfi? Ástæðuna hefir tón ii
skáldið sjálft gefið: „I cannot g
let my family starve on my f:
dissonances". Innihald þessarar i\
setningar er, að Ives kærði ii
sig ekki um að f jölskylda hans §
þyrfti að svelta vegna hans ÍÍ
nýstárlegu tónsmiða og þeirr- ií
ar ómstríðni sem þær höfðu að jj
geyma. Um verkið hefir skýr- =
ingahöfundur þeíta að segja: |
* „The Unanswered Question íi
stafar frá árinu 1908 og er á ii
Framhald á síðu 10. ii
(IIIMIMIMIMM111IIIllllll 11111lllll1111111IIIIIIIIIIIIIIIIIIII111IIII1111111111111III11111IMIII • 11 ■ 1111 lllJllllllMIIIMMI'MIIIIIIII
IHIIMIIIMIMIIIIMIIIIIIIMIMMIIIIIIIII 'IMIillltllllllllllllllllf*MMIIIMVtllllIIIMMIII,IIIIIIVII,llllftl,tlll,IIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIflltfllllllllllllllllllllltlll(llltl IMIMIMIIIIIMIIIIMIIIMIIIIIIIIUIIl'