Alþýðublaðið - 29.05.1964, Qupperneq 7

SJÖTÍU OG FIMM ÁRA í DAG
m ór Þórarinsson
EYÞÓR ÞÓRARiNSSON fyrr-
um verkstjóri hjá vitamálastjórn-
inni, starfsmaður Alþýðuflokks-
ins, er sjötíu og fimm ára í dag.
Hann er Mýrdælingur að ætt, elzta
barn hjónanna Elínar Jónsdóttur
bónda á Grímsstöðum og Klas-
barða í Landeyjum og Þórarins
Árnasonar frá Fossi. Eyþór fædd-
ist að Neðra-Fossi í Mýrdal og
þar var hann öll sín bernsku og
aeskuár, eða þangað til hann fór að
heiman til þess að vinna fyrir sér.
Þau Elín og Þórarinn voru fátæk
alla tíð, en það er ekki tiltöku-
mál, því að þeir voru fáir, sem
gátu með hægu móti haldið skort-
ínum frá dyrum sínum á þeirri
öld. Elín var þó ráðdeildarsöm,
nýtin og vinnusöm, og Þórarinn
iðinn við að afla fanga handa
heimilinu. En börnin voru átta og
ómegðin því mikil.
Þórarinn Árnason, faðir Eyþórs
var óvenjulegur maður á ýmsa
lund. Hann bjó yfir ríku lista-
mannseðli og hafði unun af tón-
list. Hann keypti sér fyrstur
manna orgel, kassaorgel svokallað,
sótti það til Reykjavíkur og reiddi
á klakk alla leið austur í Mýrdal.
Þetta þóttu Mýrdælingum þá mik-
il undur og býsn, enda voru orgel
aðeins að byrja að ryðja sér til
rúms. Samferðamenn hans austur
ömuðust við farangri Þórarins og
þegar þeir lentu í vonzkuveðri
austur á fjalli, svo að þeir áttu
fullt í fangi með að halda á hest-
unum, — og bað hann þá um að-
stoð til að geta haldið orgelinu,
sögðu þeir, að hann skyldi sjálfur
sjá um andskota sinn. Þórarinn
var orgelleikari í kirkjum eystra,
stjórnaði söng og kenndi organleik
og þó liafði hann ekki notrð til-
sagnar í þessu.
Eyþór fór alfarinn að heimán,
þegar hann hafði verið fermdur
og réðst liann til Þorsteins Jóns-
sonar hreppstjóra í Norður-Vík,
en það var fjölmehnt myndar-
heimili og mikil og margvísleg
umsvif. Þar telur Eyþór að hann
hafi tekið þroskánn, sem enzt hef-
ur honum svo vel og spunnizt þeir
þræðir í skapgerð hans, sem hann
hefur síðan átt heila. Hann vann
margvísleg störf á heimilinu, svo
sem við fjárgæzlu, heyskap og
uppskipun af sandinum, en eins
og kunnugt er, er kauptúnið Vík
í Mýrdal upphaflega úr Víkur-
jörðunum báðum. Þegar Eyþór
varð átján ára, kom Þorsteinn hús-
bóndi hans að máli við hann og
tjáði honum, að í ráði væri að
senda hann. nú í ver til Vest-1
mannaeyja. Eyþór var snemma1
haldinn heitri sjálfstæðisþrá, og
hann hafði hugsað um það, að .
hann myndi ekki þola vinnumanns |
helsið til lengdar. Hann notaði
nú tækifærið, sagði Þorsteini, að
hann mundi að sjálfsögðu fara til
Eyja, en ólíklegt væri, að hann
kæmi aftur að Norður-Vik. Þor-
steinn tók því furðuvel og kom
Eyþóri það dálítið á óvart. Svo
fór hann til Reykjavíkur og það-
an til Vestmanhaeyja. Svo varð
líka, að hann fór ekki aftur á
hreppstjóraheimilið. Hann hætti
1 að vera vinnumaður og gerðist
EYÞÓR ÞÓRARINSSON, verkstjóri, er 75 ára í dag. Ég kynritist
honum fyrst sem verkstjóra vitamálaskrifstofunnar við hafnargerðir
fyrir nærri 30 árum. Um verkstiórn hans er í stuttu máli bað að
segja, að hún var með ágætum og eins og bezt varð á kosið. Kom
það glöggt í ljós í því að honum voru oft falin vandasömustu verk-
efnin, og er þetta bó ekki sagt öðrum verkstjórum vitamálaskríf-
stofunnar til hnjóðs, því að þar hafa verið að starfi margir ágætis
menn, sem kunnu vel til verka.
Verkstjórn Eyþórs einkenndist í fyrsta lagi af hagsýni. Hann
gerði sér fyrirfram glögga grein fyrir því, hvernig vinnubrögðum
skyldi hagað og fylfidi því rækilega eftir. Hann iét sér mjög annt
um verkafólkið, að það færi sér hvergi að voða, né stofnaði sér á
neinn hátt í Iiættu. Hann var sámvizkusamur og húsbóndahollur
hvaða sveitarfélag sem í hlut átti og einnig gætti hann hagsmuna
ríkissjóðsins dyggilega. Hann var í einu orði sagt fyrsta flokks
verkstjóri. Eftir að aldur færðist yfir hann, tók hann við umsjón
og yfirverkstjórn í vitagagnabúrinu í Kópavogi og hélt því starfi
svo lengi, sem lögin um hámarksaldur opinberra starfsmanna leyfðu.
Einnig þar nutu sin vel hinir ágætu verkstjórahæfileikar hans. Ey-
þór var stundum fjóthuga og gat verið eftirgangssamur, um að allir
legðu sig fram eftir þvi sem þeir máttu, en allt var það í þeirri
veru að geta skilað verkinu sem bezt unnu og á hinn ódýrasta hátt.
Hann kunni vel að meta það, sem vel var gert, en gat stundum
verið óþolinmóður yfir liinu gagnstæða. Vitamálaskrifstofan átti einn
sinn bezta starfsmann þar sem Eyþór var. Eyþór var jafnan hrein-
skiptinn og sagði meiningu sína umbúðalaust, blandaði sér lítið í
annarra hagi, en var trölltryggur þar Sem harin tók því.
' Síðustu árin hefur hann starfað á skrifstofu Alþýðuflokksins,
Og þar hafá einnig notið sín hinir góðu hæfileikar hans og auk
þess komið til viðbótar brennandi áhugi hans fyrir vexti og við-
gangi flokksins.
Ég þakka Eyþóri fyrir samstarfið, fyrir áratuga samstarf fyrir
vitamálaskrifstófuna, og nú, og ekki síður, fyrir starfið fyrir Al-
þýðuflokkinn. Ég sendi honum hugheilar árnaðaróskir á þessu merk-
isafmæli hans og vona að þrátt fyrir þennan allháa aldur megi
honum enn endast heilsa og kraftar til að vinna að sínum hugðar-
efnum.
EMIL JÓNSSON
sjálfs sín herra. Hann stunda'ði
ýmis störf í Eyjum, en fór á
vorvertíðum til Austurlands og
vann þar vor og sumar eins og
títt var um Sunnlendinga á þeim
árum.
Um þetta leýti var mikill vor-
hugur í þjóðinni eins og kunn-
ugt er, og Eyþór var næmur fyrir
öllum slíkum hræringum. Hann
hafði kynnzt Valdimar Long, síð-
ar kaupmanni í Hafnarfirði með-
án hann dvaldi á Austfjörðum og
þegar nú stofnað var til Kenn-
araskólans, 1908, ákváðu þeir fé-
lagar að hefja nám þar. Að vísu
hafði Eyþór engin efni til þess að
kosta sig á skólann, en hann þráði
að mannast og honum hafði allt
af gengið mjög vel í glímunni
við bækurnar. Hann settist því í
þriðja bekk Kennaraskólans á
fyrsta skólaári hans, haustið 1908.
Og hann tók til óspilltra málanna
og las af kaþpi, en þá syrti að. [
Hann veiktist liástarlega og varð
að hætta áður en lokið var og
upp frá því settist hann ekki á
skólabekk. Hann hefur alltaf séð
eftir því. Honum batnaði þó að
mestu, en hefur í raun og veru
aldrei náð sér til fulls síðan.
Árið 1912 kvæntist Eyþór
stúlku, sem hann hafði kynnzt á
Seyðisfirði, Hildi Vilhjálmdóttur
og settu þau bú saman i Vest-
mannaeyjum. Hann réðst til Gunn-
ars Ólafssonar og gegndi þar ýms-
um trúnaðarstörfum fyrir Gunnar.
Gúnnar var að vísu strangur og
stórbrotinn húsbóndi, en tröll-
tryggur var‘hann og ef eitthvað j
bjátaði á, kom hann til hjálpar, [
veitti hana með dálitlum hryss-
ingi, sem virtist vera nokkurs
konar skjólflfk hans. Eyþór gerð-
ist verkstjóri hjá honum og með-
al starfa lians var að vitja skipa,
sem báðu um aðstoð vegna slysa
eða veikinda um borð. Fór hann
óteljandi sHkar ferðir, með lækna
um borð í skip í öllum veðrum,
og flutti þá oft á land veika menn
og slasaða — og þá, sem látizt
höfðu. Eyþór hefur sagt mér marg-
ar sögur af þessum ferðum, en
hér er því miður ekki rúm fyrir
þær. Þá tók Eyþór og þátt í land-
helgisvörnum í Eyjum. Það bar j
jafnvel við, að Vestmannaeyingar
mönnuðu báta og réðust um borð
í landhelgisbrjóta og varð einu j
sinni út úr þessu raunveruleg
styrjöld, sem lauk með þvi, að
Vestmannaeyingar tóku togarann
eftir harðan bardaga — og varð
■af þessu milliríkjamál milli Dána
og Þjóðverja.
Á árinu '1921 réðst Eyþór sem
verkstjóri til Monbergs verkfræð-
ings, sem hafði tekið að sér hafn-
arframkvæmdir í Vestmannaeyj-
um og segja má, að upp frá því
og til ársins 1959, hafi hann unn-
•ið á einn eða annan hátt að háfn-
arframkvæmdum. Hann réðst siðar
til vita- og hafnarmálastjórnarinn-
ar og var ætíð verkstjóri. Árum
saman ferðaðist hann um landið
og vann að hafnarframkvæmdum.
Hann var frábær dugnaðarmaður,
samvizkusamur og kappsfullur svo
að til var tekið. Hugurinn var
jafnvel svo míkill, að hann átti
það til að stökkva út í sjóinn eins
og hann stóð, til þess að taka
til höndunum, ef ,honum þótti
ekki ganga nógu vel, og sagt er
EYÞOR ÞORARINSSON.
mér, að í því efni hafi hann sann-
arlega verið kröfuharður.
Er aldurinn fór að færast yfir
hann gerðist hann verkstjóri við
birgðagey mslu vitamálast j órnar-
innar í Fossvogi og gegndi hann
því starfi til ársins 1959.
Á árinu 1936 missti Eyþór Hildi
konu sína. Þau höfðu eignazt 5
böx-n, en þrjú dóu ung. Tveir syn-
ir lifa: Baldur prentsmiðjustjóri
og Vilhjálmur skrifstofumaður. —
1940 kvæntist Eyþór Rósu Ed-
valdsdóttur frá Siglufirði. Þau
eiga tvö börn: Erlu og Öi-lyg. Um
líkt leyti og Eyþór kvæntist aftur
keypti hann Kársnesbraut 51. Þar
hefur hann átt heima síðan.
Eyþór Þórarinsson hefur starfað
í skrifstofu Alþýðufloltksins síðan
í ársbyrjun 1960. Hann tengir
saman kynslóðirnar í starfi flokks-
ins. Hann tók þátt í baráttunni frá
upphafi. Þórarinn faðir hans varð
meðal fyrstu brautryðjenda verka-
lýðshreyfingarinar og flokksins í
Vestmannaeyjum og formaður
verkamannafélagsins þar um skeið.
Eyþór tók mjög snemma eindregna
afstöðu með alþýðunni og eitt
sinn varð hann bæjarfulltrúi
flokksins í Eyjum — og vissi ekki
um að hann var í kjöri fyrr e»
kosningum var lokið.
Ef maður ræðir við Eyþór un>
flokksmál og verkalýðsmál verður
maður þreifanlega var við óþolin-
mæði hans. Hann skilur ekki fram
talcsleysi yngri manna. Ilann ei"
aldrei ánægður með árangurinn af
starfinu. Hann segir alltaf: ,,Já,
en hugsaðu þér, hvað okkur hefð»
tekizt, hefði verið betur unnið."’
Hann er skapstór — og hann er
verkstjóri. En hann hefur aldreí
verið þannig lagaður verkstjóri, a£k
hugsa eingöngu um að aðrir væru-'
að vinna. Hann hefur alla tííá
gengið fremstur, farið fyrir liðimi
og aldrei slegið af i neinu.
Eg hef þekkt Eyþór Þórarins-
son síðan upp úr 1923. Eg þakkæ
honum öll árin síðan. Þrátt fyrii'
sín sjötíu og fimm ár, er hann.
enn í andanum yngri en fjölmarg-
ir þeirra sem enn hafa ekki einw
sinni helming þessa tímatals 5
herðunum.
Eg hef verið beðinn að get»-
þess, að i dag dvelur Eyþór »
heimili Baldurs, sonar sins, og-
Sigríðar konu hans, að Sigtúni 41»
vsv.
HINN 1. júní, ganga í gildi sér- 1. R.vik-Akureyri R.vik kr. 1145
stök sumarfargjöld á þeim flug- 2. R.vík-Egilsstaðir-R.vík kr 161">
leiðunx Flugfélags íslapdsk þar 3. Ak.eyri Egilss.-Ak.eyri kr. 106&
sem að staffaidri er hægt að koma
við stórum og afkastamiklum flug Til þess að geta hagnýtt sér sum
vélum en það er á leiðunum nxiHi arfargjöld félagsins, þarf að kaup.x.
Reykjavíkur, Akureyrar og Egils- tvímiða og nota hann báðar leið—
staða. ir. Gildistími farseðilsins: er eina
Sumarfargjöldin verða um 20%mánuður fi'á því lagt er af stað.
lægri en venjuleg fargjöld á Sumarfargjöldin gilda á flugleið"
framangreindum leiðum og verða um milli ofangreindra staða aft
scm hér segir: tiliits til þess 'hvar ferð er hafin.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ — 29. maí 1964 J