Alþýðublaðið - 04.06.1964, Blaðsíða 6

í
BBBiiimiiiimiiinniTiiniiininiiiniiiiniiiiiiiKiiiHianiiiiniimifflmHinnniinmniininiiiiffliriEniifflniinnmniniiniaiiiiiim'aHuiiitiiHiiimiiiiiiiiiuuiiiuiiiiiHiiuiiiiiiiimiiuiiuiiiii
Aage Gilberg fór íil Grænlands
ásamt konu sinni árið 1938.
Það var brúðkaupsferð þeirra.
Fyrir stuttu síðan héldu þau
h.ión aftur til Grænlands, að
þessu sinni í silfurbrúðkaups-
ferð. Dr. Gilberg starfaði þar í
þrjá mánuði &ð þessu sinni og
honum var ekki allt að skapi
sem hann sá þar nú.
Hann gagnrýnir staðsetningu
bæjarins Qanak, sem er nýr og
var byggður fyrir Thuleeski-
móana þegar þeir urðu að
flytja frá upprunalegum stöðv-
um sínum vegna amerísku her-
stöðvarinnar þar.
GÓB STAKFSMANNAHÚS
„Það hefur mikil áhrif að sjá,
að mestur hluti bæjarins er
undirlagður af dýrum starfs-
mannahúsum með fjarhitun,
heitu og köldu vatni og bað-
herbergjum, en eskimóarnir
búa á litlu svæði, sem er eins
konar botnlangi út frá sjálfri
byggðinni. Þar er stutt á milli
húsanna og þau eru léleg, vatns
laus og hreinlætistækjalaus.
„Ég hef gert skýrslu um hin
gersamlega óviðunandi og stór-
hættulegu frárennslismál, held
ur læknirinn áfram. „Einnig um
önnur heilsufarsvandamál, þar
á meðal viðræður við Banda-
ríkjamennina um að bæta úr
ástandinu við öskuhauga þeirra,
til þess að þeir verði ekki leng-
ur smitbærir og einnig, að verð-
mætir hlutir úr tré og járni sem
Eskimóarnir sækjast eftir, verði
tíndir frá fyrir þá en ekki varp-
að á haugana innan um alls
kyns óþverra”.
Dr. Gilberg gagnrýnir hin
nýbyggðu hús, sem hann segir
að einkennist af flýti og skipu-
lagsleysi.
Þegar hjónin voru í Thule
árið 1938 sáu þau ekki einn
einasta drukkinn eskimóa, en
nú er það alls ekki óalgeng
sjón.
VARALITIR OG
KOKKTEILPINNAR
Hann gagnrýnir vöruvalið í
verzluninni í Qanak. Á þessum
slóðum er það mikilvægara að
hafa rétta flatjárnið í sleða-
meiðana, heldur en að geta val-
Gilberg læknir skoðar Eskimóa.

ið úr mörgum tegundum vara-
lita og kokkteilpinna, segir dr.
Gilberg.
Hann heldur áfram gagnrýn-
inni og segir, að lögmál Par-
kinsons virðist ekki síður eiga
við þar norður frá en sunnar á
jarðkúlunni. Til stjórnunar og
verzlunarþjónustu við þær fáu
hræður, sem þarna dveljast, er
nú 14 mönnum fleira en fyrir
25 árum síðan. Þessu veldur,
að 10 manna lið er til tækni-
þjónustu.
Kvikmyndaliús staðarins er
að dómi læknisins mjög misnot
að. Tvisvar í viku eru sýndar
þar gamlar amerískar myndir.
„Hvers vegna er kvikmynda-
húsið ekki notað til upplýsinga
og fræðslu? Til dæmis til.
dönskukennslu?” Skóli hefur
verið starfræktur í Thule í
mörg herrans ár, en einungis
örfáir heimskautseskimóar eru
samræðufærir á dönsku.
Dr. Gilberg þykir taugaveikl
un mjög hafa farið í vöxt og að-
lögunarhæfninni hafa farið
hrakandi. Hann horfði döprum
augum á hve lyfjanotkunin vex
hröðum skrefum.
GAGNRÝNI AF
BANDARÍSKRI HÁLFU
Dr. Giiberg vitnar í yfir-
mann bandarísku herstöðvarinn
ar í Thule, sem lætur í ljós
hryggð sína yfir, að heimskauts
eskimóarnir eru að hverfa sem
slíkir. Hann segir, að herstöð-
in beri nokkra sök, en honum
finnst einnig rangt, að danska
stjórnin meðhöndlar heim-
skautseskimóana eins og aðra
Grænlendinga í verzlunarmál-
um, skólamálum og stjórnun-
armálum. Hann telur, að skól-
inn sé fremur til tjóns en
gagns, vegna þess, að hann
lijálpi til við að draga fólkið á
brott frá eðlilegum lífsliáttum
þess.
Síðar í grein sinni segir dr.
Gilberg, að menn með margra
ára starf að baki í Grænlandi,
séu flestir sammála um, að
ekki megi senda til starfa í
Thule menn, sem séu með eða
hafi verið með alvarlega skap-
gerðarbresti, þar sé flestum öðr
um stöðum fremur þörf á
mönnum, sqm séu í fullu and-
legu jafnvægi.
i
Að lokum varpar dr. Gilberg
fram eftirfarandi spurningu:
„Eiga hinir þjóðsagnafrægu
vinir Knúts Rasmussens að
hljóta örlög öreiganna og lík-
amlegt lífsviðurværi þeirra að
verða búðarvarningur og ösku-
haugar amerískrar herstöðvar,
en hið andlega transistorlétt-
meti og myndablöð?”
íuiiiiiiniiiiiinniiiiniiyi iminimiiiMiniMiiiiiTiiiiniiiiiiiiii'iiiiiiiiiiiiiinuiiiii
ii
■
I
H
< Q ALLIR, sem muna eftir fyrra
stríðinu. muna einnig eftir hinu
t fjörlega hermannalagi „Mademoi-
selle from Armentieres”, sem sam-
’ ið var eftir harða orustu, sem
varð við þann bæ.
Nú stendur til að reisa styttu af
. nefndri mademoiselle, eins og
c Bretar gerðu sér hana í hugar-
* lund.
i
' □ SKOTI einn, sem rak sælgæt-
< isverzlun, sneri sér til ráðningar-
stpfu vegna þess, að hann vantaði
n.'ja aigreiðslustúlku.
— A hún að vera ung eða göm-
ul, var hann spurður. Á hún að
vera byrjandi eða reynd í þess
háttar störfum?
— Það gildir mig einu, svaraði
Skotinn. Hún verður aðeins að
vera haldin einhverjum sjúkdómi,
sem hefur fengið lækni hennar til
þess að harðbanna henni að
smakka sætindi. '
□ GEORG Ferdinand Duckwits,
sem var flotafulltrúi í þýzka sendi
ráðinu í Danmörku á stríðsárun-
um, er frægur fyrir það hve vel
honum tókst að leika á yfirboðara
sína á ýmsan hátt, til dæmis með
því að aðstoða við að koma dönsk-
um Gyðingum yfir til Svíþjóðar.
En að honum skyldi hafa tekizt
Duckwits
að blekkja þá eins vel og þessi
saga ber vitni, hefur fæsta grun-
að.
Duckwits er nú ambassador
Þjóðverja í Indlandi og þar fékk
hann nýlega í heimsókn einn af
ráðherrum vesturþýzku stjórnar-
innar, Walter Scheel, sem var á
ferð í Nýju Delhi. Hann bauð hon-
um upp á sígarettur af fögrum silf
urbakka, sem eftirfarandi var graf
ið:
Til félaga okkar og flokksbróð-
ur, Ferdinands Duckwits í þakk-
lætisskyni fyrir framlag hans til
NSDAP. (NSDAP var hin opin
bera skammsiöfun á þýzka naz-
istaflokknum).
□ SENNILEGA hefur M. Ar-
nau skrautgripasali við Place de
1‘ Opera í París útbúið dýrasta
bros í heimi.
Það sem um var að ræða, var
pöntun frá olíusjeiknum Abdullah
al Sawir, sem óskaöi eftir því, að
hinar 32 platínutennur hans yrðu
hver skreytt með 20.000 króna de-
manti. Reikningurinn varð ekki
ósnotur og var greicdur út í
hönd. í staðinn er það eins og
heilt Tívolí að sjá upp í sjeikinn
þegar hann brosir til þegna sjnna.
P IIÉR kemur ein af þessum ill-
I kvittnislegu frönsku. Það er at-
hugasemd um einn af ráðherrun-
um, sem var nokkuð stórvaxin, en
þótti ekki nema í meðallagi skýr.
— Hann minnir mig mest af öllu
á margra hæða íbúðarhús: Því
hærra, sem maður kemur í það,
því lélegri er húsbúnaðurinn.
£ 4. júní 1964 — ALÞYÐUBLAÐID