Alþýðublaðið - 05.06.1964, Side 8

Ragnar Jónsson í Smára mun
óþarft að'kynna. Það væri líkt og
að kynna Móse fyrir ísraelsþjóð.
Við getum því snúið okkur beint
að efninu, — sem sé liátíð listanna.
— Listahátíðin .... er hún snið-
in eftir érlendum fyrirmyndum
eða íslenzk frumsmíð?
— Hugmyndin um Listamanna-
þing var upphafíegá frá Páli ís-
ólfssyni. Þó langt sé um liðið síð-
an hér var síðast haldið slíkt þing,
er þessi hátíð í aðalatriðum fram-
hald þeirrar hugmyndar. Að til há-
tíðar er stofnað nú, er ekki frá mér
heldur stjórn Bandalags íslenzkra
listamanna eða formanni hennar,
Jóni Þórarinssyni. Ég er bara sjálf-
boðaliði að hjálpa til að koma há-
tíðinni á stað. Allar meiriháttar
ákvarðanir eru teknar af stjórnar
mönnum bandalagsins..
— Því er ástæðulaust að leyna,
að gert er ráð fyrir að útlendingar
.sæki hátíðina, að minnsta kosti í
framtíðinni, kynningarpésum hef-
ur verið dreift út erlendis af
flugfélögunum og ferðaskrifstof-
unum. — En fyrst og fremst er
þetta okkar hátíð.
— Eigið þið von á einhverjum
sérstökum erlendum gestum á há-
tíðina?
— Já, í þetta sinn aðeins tveim-
ur, sem báðir eru nátengdir land-
inu, Vladimir Ajskenazy, sem kall-
aður hefur verið tengdasonur
Reykjavíkur og ensku söngkon-
unni Ruth Little, sem stundum er^
nefnd tengdadóttir Tónlistarfé-
lagsins. Dönskum rithöfundi, Tom
Kristensen, var boðið á hátíðina,
en óvíst er hvort hann getur kom-
ið. Ef framhald verður á þessari
hugmynd, sem ég tel að ætti að
verða, helzt annað hvert ár, mun
fólk.streyma hingað, eins og ann-
að. En hingað koma hú orðið flest
ir víðkunnustu menn veraldar.
— Svo hugmyndin er að halda
fleiri slíkar hátíðar á næstunni?
— Mér er ekki kunnugt um að
teknar hafi verið neinar ákvarð-
anir um það enn. Enda veltur
allt á því hvernig þessi fyrsta
tekst.
— Er hinum ólíku listgreinum
gert jafnt undir höfði á hátíð-
inni?
— Já, nokkurnveginn held ég.
Ég hef fylgzt nokkuð með æfing-
um og iitið inn í Listasafnið, þar
sem unnið er að því að koma fyrir
myndum, en málararnir „hafa á-
kveðið að sýna aðéfns verk síðustu
fimm ára, og ætti það að geta
orðið áhrifamikil kynning, enda
varð ég fyrir sterkum áhrifum af
mörgum myndum. í Bandalagi ísl-
listamanna er nú yfirgnæfandi
meirihluti listamanna okkar, og
langflestir hinna kunnustu og því
góð aðstaða að ná til hins bezta,
sem við eigum, í öllum greinum.
— Er meirihluti þess, sem boð-
ið verður uppá, verk yngri manna?
— Já, .... þar sem málararnir
völdu að sýna eingöngu málara-
fólki, sem hefur peninga, en þekk-
ir ekki á þá. Listamenn í hinni
gömlu góðu merkingu eru andleg-
ir -leiðtogar þjóðar sinnar, ábyrg-
.ir menn, sem ,,lifa til að skrifa”
en berjást af öllum mætti gegn
því að þurfa ,,að skrifa til að
lifa”.
— En kelur ekki sálir þeirra
smám saman, ef alltaf andar
köldu?
— En það andar ekki köldu úr
öllum áttum. í sambandi við þessa
listahátíð er gaman að segja frá
því, hvað listamenn hafa fengið"
mikla uppörvun ,,að ofan“, frá
stjórnarvöldum og „máttarstólp-
um“. Alís staðar uppörvandi vin-
um að mæta. Það er ekki hægt að
neita því að velmeguninni fylgja
kostir, liún gerir ákaflega margt
fólk betra: En ábyrgir menn, en
Ræíí við Ragnar í Smára
list síðustu fimm ára, verða ungir
menn í meirihluta yfirleitt.
-— í hreinskilni sagt, .... hvern-
ig lízt þér á hina ungu menn? Er
að koma nýr Laxness eða nýr
Davíð?
— Þetta eru stór nöfn, —- en ég
hika ekki við að segja að hér sé
að spretta mjþg sterkur nýgróð-
ur, .... ekki hvað sízt í málara-
listinni. Mér finnst mjög athyglis-
vert margt það, sem ungir málar-
ar eru að gera núna. Ég held að
barnalegur oflátungsháttur og ó-
regluhneigð hátekjufólksins úr
ölluni stéttum hafi kallað á þessa
ungu menn til andófs gegn mein-
ingarleysinu og slappleikanum.
Oflátungsháttur í þjóðfélaginu,
.... látum það vera. En hvað um
yfirborðsmennsku í list?
— Jú, listamenn geta brugðizt
eins og annað fólk. Stærri hópur-
\ inn sækir á brattann, eins og heil-
brigðum manni er þörf, a®ir slá
undan, mála myndir til að selja
þar á ég ekki sizt við listamenn,
láta ekki „aurana gera sig að öp-
um”, og þeir gefast ekki upp þótt
seinlega gangi stundum um viður-
kenningu. Hún er listamönnunum
mikil uppörvun, og allir þurfa að
lifa, en því fylgir mikil ábyrgð að
gerast listamaður, stundum er það
sem þeim liggur á hjarta, svo
langt úr leið fjöldans, að löng bið
getur orðið á viðurkenningunni,
nema frá mjög fámennum hópi.
Þá eru erfiðir dagar. En skilnings-
rík stjórnarvöld geta bætt hér mik-
ið úr og í þeim efnum er hér ekki
yfir neinu að kvarta. En það er
ekki síður vandi að veita en þiggja.
Listamenn eru einstaklingshyggju-
menn, sem ekki er hægt að skipu-
leggja, nema að vissu marki, það
má aldrei reyna það aftur. Hitt er
líka hættulegt, ef „ríkið” ætlar að
fara að skapa eins og skrattinn í
þjóðsögunni og á því bólar tals-
vert í heiminum nú á dögum. Um-
svifamiklir stjórnmálamenn Qg
peningamenn, sem hafa séð hvern-
ig „verður ljós” með því að hreyfa
lítinn takka, halda að þetta geti
þeir líka gert. Þá er hætta á ferð-
um, og sú hætta er allsstaðar. Fólk
þykist ekki einu sinni þurfa leng-
ur á Guði að haída, hvolfa bara í
sig einum svartadauða til að friða
samvizkuna, ef árangurinn lætur
á sér standa. Andleg afrek verða
aldrei keypt fyrir peninga bein-
línis. Aðeins áreynsla skapar
sterkan heila og stórt hjarta. Hinn
mikli frítími fólks er að verða al-
varlegt vandamál. Fólk getur ekki
haft endalaust gaman af ferða-
lögum, ýmiskonar sporti og láta
síðan tyggja eitthvert drasl ofan í
sig. Það hlýtur að þreytast á þessu
öllu fljótlega, og þá kemur lífs-
leiðinn og síðan flaskan
Ég get ekki neitað því að mér
finnst t. d. meSferð sjónvarpsmáls
ins hér hafa orsakað beiskju hjá
mörgum listamönnum. Sjónvarp og
útvarp eru aðeins tæki, þau skapa
ekkert sjálf. Undirstaða þessarra
stofnana eru menn sem skapa,
koma fram með eitthvað nýtt og
athyglisvert. Ég er síður en svo að
kvarta t. d. yfir stjórn útvarpsins,
útvarpið okkar er að mörgu leyti
betra en í nágrannalöndunum, en
við höfum ekkert efni í svona
langa dagskrá, það ætti að skera
hana niður um 5 klst. á dag og
þar með er gefin skýring á því að
verulegu leyti, hversvegna það er
þýðingarlaust fyrir okkur að tala
um íslenzkt sjónvarp.
Hlutverkið milii þeirra fjár-
framlaga, sem lögð eru til beinnar
sköpunar og ýmiss konar fjölmiðl-'
unar er að mínu áliti alltaf að
breytast til hins verra fyrir þá
sem skapa. Þessu virðist þannig
farið allsstaðar í heiminum, og er
auðvelt að finna á því skýringu,
þótt ég ræði það ekki hér. ,Miklu
meira fé þarf að leggja fram á
næstu árum til vísinda og lista og
ég efast um að það fé náist nema
draga úr fjárframlögum til svo-
kallaðra almennra þæginda, sem
svo er nefnt.
Framhald á síðu 10.
ýWnmminiiiimninmui....
í VESTURBÆNUM sefur ung
stúlka um hábjartan dag.
Henni er vorkunn, því að í nótt
bar hún fram mat og drykk í
háloftunum á milli New York
og Reykjavíkur. Stalla henn-
ar er af.ur á móti glaðvakandi
að búast tii ferðar yfir hafið.
Þessar tvær ungu stúlkur eru
flugí'reyjur hjá Loftleiðum,
þýzkar að ætt og uppruna og
heita Arne og Barbara. — Og
Barbara er vakin af værum
blundi, því að hvort tveggja
er, að vinkona hennar, dönsk,
er komin í héimsókn, og blaða
'maður frá Alþýðublaðinu vill
fá viðtal.
Við fáum okkur kaffi, —- og
fyrr en varir eru hrókaviðræð
ur hafnar við bqrðið.'Arne er
rauðhærð og brosmild, borin
og barnfædd í Siegen í Þýzka-
landi, — vill helzt aldrei úr
einkenn.sbúningnum' fara af
því hvað hann fer vel við hár-
ið á henni, nýtur þess að liggja
í sólinni, þegar vel viðrar, ef
hún ekki fær að vera á flugi,
— en það segir hún,- áð sér
finnist allra skemmtilegast.
Arne seg.r, að draumur sinn
um að verða flugfreyja sé að
því leyti ó.íkur annarra ungra
stúlkna, — að hún hafi yndi
af því að vera í flugvél, þar
sem aðrar hugsa aftur á móti
kánrrski fyrst og fremst um
ævin.ýrin á jörðinni. Hún fór
til Luxemborgar á sunnudag-
inn og segir, að ferðin hafi ver
ið undursamleg, — þau hafi
g 5. júní 1964 — ALÞÝÐUBLAÐIÐ