Skólablaðið - 01.06.1921, Blaðsíða 7

Júni 1921
SKÓLABLAÐIÐ
67
mikil tilfinningasemi í lestri getur orð-
ið eyðileggjandi. Lesaranum er eins
mikil nauðsyn á að hafa vald yfir lil-
finningum sínum, eins og að hafa tök
á að láta þær í ljósi. Hæg og hljóðlát
ræða er oft áhrifaríkust einmitt í þeim
kringumstæðum, sem mest æsa tilfinn-
ingarnar. Allar áherslur, hvort sem
þær eru gerðar með rödd eða hi-eyfing-
um, ættu að vera ávöxtur af áhuga eða
geðshræringum lesandans, öll uppgerð
er eyðileggjandi fyrir lesturinn.
Flestum er svo háttað, að þeir eru
latir við að framkvæma störf, sem ekki
eru knúin fram af brýnni þörf. Flest-
um verður fyrir að velja auðveldustu
leiðina. í undirbúningi undir lestur er
auðveldasta leiðin að stæla einhvern
góðan lesara. þessi aðferð er þó í raun
og veru andlegt sjálfsmorð, þar sem
það lamar eigin kraft og sjálfstraust.
Lesturinn getur ekki orðið sannur og
ófalsaður nema hann sje ávöxtur af
sjereðli og hugarástandi lesarans sjálfs
og taki litblæ af hvorutveggju. Lesar-
inn ætti ekki að skammast sín fyrir
geðshræringar sínar, heldur æfa sig í
að láta þær kröftulega í ljósi með ein-
lægni og á frjálsmannlegan hátt.
Stgr. A.
----o-----
Iþróttir og uppeldi.
Franskur málaflutningsmaður hefir sagt,
að 99 af hverjum 100, sem stælu, gerðu það
af kjarkleysi; á hinum væri það sjúkdómur.
það ætti þá að vera af hugleysi að ungling-
ar og aumingja örengir leiðast út í óráð-
vendni. Auk þess getur spilt og sljó tilfinn-
ing fyiir rjettu og röngu orkað talsverðu.
Og þvi miður lield jeg að sjúkdómur sá hafi
vaxið á síðustu árum heima. það mun t. d.
orðið mjög títt, að bæði börn og fullorðnir
fái lánað smávegis, nokkrar krónur eða
aura, beinlínis mcð það í huga undir niðri
að skila því aldrei, án þess þó að gera sjer
fulla grein fyrir því, eða hvað þetta er. það
sem skólarnir þurfa að gera til að útrýma
þessari spillingu er að reyna af öllum mætti
að skerpa rjettlætistilfinningu barnanna,
jafnframt því að innræta þeim dáð og dug,
gera þau að mönnum, sem þora að horfast
í augu við örðugleika lífsins án þess að
gugna eða bjargast með óheiðarlegu athæfi.
það er sagt að Forn-Persar hafi látið kenna
börnum sinum íþróttir og að segja sann-
1 e i k a n n, og það var eina mentunin sem
þau fengu.
það þætti sjálfsagt kynlegt, ef gera ætti
sannsögli að sjerstakri námsgrein í skólun-
um, og þess þarf heldur ekki; það er hægt
að koma henni að við allar námsgreinar,
alstaðar hægt að benda börnum á rjett og
rangt til samanburðar. En þetta mun ekki
vera gert sem skyldi, nema þá lítilsháttar
í kristnum fræðum. Sögukennarinn, sem
stendur flestum betur að vígi, þarf venju-
loga að flýta sjer svo mikið að komast yfir
lexiuna, að hann hefir ekki tíma til að
benda á það, sem fyrir kann að koma af
lærdómsrikum andstæðum. Og svona er
það: allir kennarar reyna að standa, sem
best i stöðu sinni, keppast við að láta börn-
in kunna sem mest, án þess að gæta að
hvort það sem lært er þroskar þau nokkuð
eða ekki. Meðalið er þannig orðið að tak-
marki.
Vafalaust verða skiftar skoðanir um það,
hvaða námsgreinar sjeu þroskavænlcgastar
fyrir liiirn. Sje takmark uppeldisins að gera
menn hrausta, andlega og líkamlega, hreina
og beina, ótrauða í hverri raun, sem lífið
leggur þeim á herðar, þá er jeg ekki í
nokkrum vafa um, að íþróttir liafa mest
gildi. það iðkar enginn íþróttir án þess að
verða drengur að betri.
þetta vissu Fom-Grikkir. Og þetta hafa
merkir uppeldisfræðingar allra tima vitað,
þó aldrei liafi ágæti íþróttanna verið eins al-
ment viðurkent og nú.
O r k u, þ o 1 og hugrekki öðlast þeir,
er íþróttir stunda af viti, og má óhætt full-
yrða, að sá sem á þetta þrent í ríkum mæli,
goti öruggur lagt á öræfi lífsins.
þetta ágæta uppeldismcðal, íþróttirnar,