Alþýðublaðið - 15.08.1965, Qupperneq 5

TITO I VANDA
Eða hefur Harriman sjálfum tek-
izt að fá Tito til að skipta um
skoðun?
Það eru þessar spurningar, sem
búa á bak við samningaviðræðurn-
ar í Belgrad. Enn sem komið er,
er ekki vitað um svörin við þeim.
En þegar þau liggja fyrir munu
þau hafa úrslitaáhrif, bæði a af-
stöðu Júgóslavíu til Bandaríkj-
anna og stöðu landsins meðal hlut
lausu þjóðanna.
BELGRAD er fræg fyrir það, að
erlendir diplómatar venja oft
komur sínar þangað, en heimsókn
ir erlendra stjórnmálamanna hafa
verið með meira móti að undan-
förnu.
Averell Harriman, farandsendi-
herra Bandaríkjanna, kom nýlega
til Belgrad eftir heimsóknir til
Moskvu, Brússel, Bonn og Rómar.
Opinberlega var sagt, að hann
kæmi í einkaheimsókn. Skömmu
eftir komu hans kom forsætisráð-
herra Indlands, Lal Bahadur Sha-
etri í boði ríkisstjórnarinnar.
því, hvort þetta er í raun og veru
rétt en allar þær miklu bollalegg-
ingar, sem átt hafa sér stað.
Tilgangurinn með heimsókn
Harwmans var fyrst og fremst sá
að greiða úr flækjunum I sambúð
Júgóslavíu og Bandaríkjanna. —
Þetta er ekki í fyrsta sinn síðan
átökin hófust í Vietnam og loft-
árásir voru hafnar á Norður-Viet-
nam að reynt er að greiða úr þess
um flækjum. Júgóslavar hafa flúið
á náðir róttækra vígorða til að
halda forystuhlutverki sínu meðal
BTarrimann ræddi við Tito um samskipti Júgóslavíu og Banda-
ríkjanna.
Á undanförnum mánuðum hafa
Júgóslavar nær eingöngu hugsað
um stefnu sína gagnvart nágrönn-
um sínum í austri svo að þetta
beina samband, sem þeir kom-
ust í við fulltrúa vest-
ræns ríkis og hlutlausrar þjóð-
ar, hlýtur að hafa verið þægi-
leg tilbreyting. Þessar heim-
góknir draga að minnsta kosti á
yfirborðinu úr þeim grunsemdum,
að Júgóslavar séu í þann veginn
að lóta af þeirri stefnu sinni að
etunda jafnvægislist milli austurs-
og vesturs og séu í þess stað í
þann veginn að styðja Rússa án
Uokkurra skilyrða.
'A Gegn Bandaríkjunum
Niðurstöðurnar af heimsóknum
þeirra Harrimans og Shastris
tnunu gefa greinilegra svar við
SHASTRI
( fórsætisráðherra Indlands.
hlutlausu þjóðanna og til þess að
geta svarað ögrunarorðum Indó-
nesa og Kínverja.
Slík einhliða and-bandarísk af-
staða var hugkerfilega séð í sam-
ræmi við það, sem meirihluti
júgóslavneskra kommúnista álítur.
Síðan hefur nokkuð dregið úr
hinni hörðu gagnrýni Júgóslav-
neskra blaða í garð Bandaríkja-
manna. Stjórnin í Belgrad var ein
þeirra ríkisstjórna, er áttu frum-
kvæðið að því að 17 hlutlaus ríki
skoruðu á deiluaðila í Vietnam-
deilunni að setjast að samninga-
borði. Júgóslavar sátu ekki við
orðin tóm og reyndu að gefa
uninni raunverulegt pólitískt glldi,
en Indverjar komu í veg fyrir það.
Nú gafst Harwman og Shastri
færi til að ræða Vietnamdeiluna
og allar hliðar hennar við Tito.
★ Ósamkomulag
Svo gat virzt sem nýjar forsend-
ur hefðu skapazt fyrir því að brúa
ágreining Júgóslavíu og Banda-
ríkjanna eftir' athyglisverða ræðu,
sem Fulbright öldungadeildar-
maður, formaður utanríkismála-
nefndar öldungadeildarinnar, hélt
nýlega um sambúð landanna. Ful-
bright taldi, að Bandaríkjamenn
ættu að koma meira til móts við
Júgóslava, en Johnson forseti og
Dean Rusk utanríkisráðherra virð
ast ekki vera algerlega á sama
En þeir virðast vera sam-
Fulbright um, að þjóðþing-
inu beri ekki að skipta sér af þvL
forsetinn ráðstafar of-
framleiðslubirgðum bandaríska
landbúnaðarins. Ef þjóðþinginu
hefði tekizt að fá vilja sínum
framgengt hefðu Júgóslavar
neyðzt til þess að greiða fyrir inn-
flutning bandarísks hveitis og
annarra landbúnaðarafurða með
dollurum, en utanríkisráðuneytið
fellst á það að greitt skuli í júgó-
slavneskum dínörum.
Viðræður þær, sem fram hafa
farið um bandaríska aðstoð við
umbætur í efnahagsmálum Júgó-
slava — en þeim er enn ekki lok-
ið — sýna, að ekki er auðvelt að
ná samkomulagi: Stjórnin í Was-
hington setti það skilyrði fyrir
stuðningi sínum við efnahagsum-
bæturnar, að Júgóslavar tækju
ekki einhliða and-bandaríska af-
stöðu í Vietnammálinu.
★ Próf steinn
Harriman gerði júgóslavnesku
samningamönnunum ljóst, að af-
staðan til Vietnam væri og héldi
áfram að verða einn mikil-
vægasti prófsteinn varðandi á-
kvarðanir Bandaríkjanna í mál-
úm eins og efnahagslegri
aðstoð. — Harriman hafði gert
Shastri grein fyrir þessu líka,
svo að þetta atriði fékk. óvenju-
lega mikla þýðingu í samninga-
viðræðum Júgóslava og Indverja.
Niðurstöður þessara viðræðna
munu nefnilega gefa til kynna,
hvaða afstöðu Indverjar og Júgó-
slavar, tvær helztu hlutlausu þjóð
irnar í heiminum, munu taka í
Vietnammálinu í framtíðinni. Er
það hugsanlegt, að Shastri, sem er
nokkuð vinveittur Bandaríkjun-
um m. a. vegna aðstoðar Banda-
ríkjamanna, hafi getað hamlað
gegn and-bandarískri afstöðu Tit-
os, sem Rússar hafa haft áhrif á?
VINNUAFLSSKORTUR
EINNIG Á GRÆNLANDI
ÞAÐ vandamál, er einna mest
kveður að á Grænlandi um
þessar mundir, er hinn síaukni
skortur vinnuafls. „Það eru
megnustu vandræði með að fá
birgðáskipin losuð“, skrifaði
Hans C. Christiansen, forstjóri
Konunglega Grænlandsverzlun
arinnar í fréttabréf félags síns
nú fyrir skömmu. „Jafnvel á-
útkjálkastöðum er auðsæ þró-
un í þessa átt”.
„Þó að kol heyri nauðsynjun
til, eru í norðlægari veiðimanna
héruðunum staðir, þar sem al-
deilis ómögulegt er að hóa sam
an nægilegum mannafla til að
losa þau. Skipin verða sjálf að
' sigla með verkamenn frá bæj-
unum eða þeim stöðum öðrum,
þar sem verkamenn er að fá, ef
losa á kol eða aðrar nauðsynja-
vörur. En þetta er slíkum erfið
leikum háð, að innan skamms
hlýtur að því að koma, að skip-
in neyðist til að sigla með kol-
in um hæl, ef uppskipunarstað
irnir geta ekki sjálfir lagt sér
til verkamenn”, heldur for-
stjórinn áfram.
Það, sem af er árinu 1965,
hefur Konunglega Grænlands-
verzlunin átt við mikla örðug-
“ léika að stríða um útv.egun
vinnuafls sem þörfin fyrir
vinnuafl varð í vetur leið 274,
— 89 karlmenn og 185 konur.
Um miðjan maí hafði einungis
reynzt unnt að samningsbinda
49 karlmenn og 42 konur, —
eða alls 91.
Hans C. Christiansen telur
margt benda til að vinnuaflið
sé til staðar en það gefi sig
ekki fram, vegna þess að í ár
sé ekki eins mikil þörf aukinn
ar tekjuöflunar og áður.
Vinnuskorturinn byggist á
þremur staðreyndum: 1) fyrst
þeirri, að hinir árstíðarbundnu
verkamenn frá veiðihéruðun-
um eru löglega afsakaðir, —
2) í öðru lagi þeirri, að hækk-
andi launagreiðslur í bæjun-
um bægja mönnum frá smærri
stöðum, og 3) í þriðja lagi á sér
stað nokkui- flutningur vinnu-
afls innan ríkisins.
Þetta slæma ástand hefur
einnig haft óheillavænlegar af-
leiðingar í verksmiðjurekstri á
Grænlandi að því er Hans C.
Christiansen upplýsir, og veld
ur því m. a. að fyrirsjáanlegur
er mikill hallarekstur á verk-
smiðjuiðnaði Christiansháb.
Einnig í Egedesminde og Jak-
obshavn er fyrirsjáanlegur
mikill hallarekstur á verk-
smiðjum, sem væntanlega mun
nema hundruðum þúsunda
danskra króna árið 1965.
Það eru ýmsir aðrir erfiðleikar á Grænlandi en erfiðleikar Grænlandsverzlunarinnar. Hér sést Carl P.
Jerisen, Grænlandsmálaráðherra, vera að skoða sig um í Grænlandi fyrir skömmu, þar sem hann var~
að kynna sér ýmislegt af því, sem gera þarf, svo sem bygging alls konar húsa til félagsmálastarf-
semi og skólahalds, flugmál og ótal margt annað.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 15. ágúst 1965 £