Alþýðublaðið - 08.12.1965, Qupperneq 9

SVIPMYNDIR ELÍNBORGAR
Einar H. Kvaran skáld var mað
ur fjölfróður og víðlesinn í skáld
menntum heimsins og manna
glöggskyggnastur á skáldleg og
bókmenntaleg verðmæti. Hann sá
strax við útkomu fyrstu bókar frú
Elínborgar Lárusdóttur, að þar
var á ferðinni efnilegur rithöfund
ur, og lét það ótvírætt í ljós.
Allur rithöfundarferill frú Elín
borgar síðan hefur sýnt og sann
að að þar skjátlaðist honum ekki,
því að hún er fyrir löngu komin
í hóp fremstu skálda og rithöfunda
íslenzkra á þessari öld.
Mikillar fjölbreytni gætir í rit
verkum frú Elínborgar, og hafa
lesendur hennar kunnað vel að
meta það sem hún hefur skrifað.
T.d. er Förumenn, 3 binda verk
sem út kom 1939—40, ófáanlegt
nú, það seldist upp á svipstundu.
Af öðrum stórum verkum er sveita
lífssaga, Símon og Steingerffur, 2
bækur, Dalsættin, 4 bindi. Enn
freníur 3 ævisögur, sem hún hefur
fengið mikið hrós fyrir. Hún hef
ur skrifað 4 bækur um miðla,
og sá um útgáfu þeirrar fimmtu
sem er nýkomin út, Leitiff og þér
munuð finna, afmæliskveðjur til
Hafsteins Björnssonar miðils. Þá
hafa komið út eftir hana 5 smá
sögusöfn, en alls eru bækurnar
26 eða 27.
Frú Elínborg er ákaflega frjó
og hugmyndarik í sínum skáld
skap, og er þar enn engin þreytu
merki að finna, þótt rithöfundar
ferill hennar sé orðinn langur.
Nýjasta bók hennar, Svipmynd
ir, er smásagnasafn, og kennir
þar margra grasa. Það mun mál
dómbærra manna, að smásöguform
ið sé mun erfiðara viðfangs en
skáldsagan. Smásagan krefst meiri
hnitmiðunar í uppbyggingu og efn
ismeðferð. í látlausri og þægilega
hlutlausri frásögn leysir Elínborg
Bókarkápa Svipmynda
léttilega þennan vanda. Virðist
henni láta hvorttveggja jafnvel,
smásagan og skáldsagan, og er það
óvenjulegt, svo ólíkar kröfur sem
verður að gera til hvors um sig.
Hér eru dulrænar sögur, t.d.
Forffastu sjóinn og Helgríman, og
vita þeir sem kunnugir eru þeim
fræðum, að slík atvik hafa oft
gerzt.
Þess ber að geta, að þess gæt
ir mjög í sögum frú Elínborgar,
hversu hugstæð henni eru örlög
þeirra, sem fara halloka í lífinu,
bíða ósigur, annaðhvort á ytra
borði lífsins eða í sinni eigin sál
-• er aigjörlega laus
•“ ■■ -mi og væmni, og
þossvegna snerta þær
■r1
Fr puf -ð, að Elínborg hefur
—'ct um í mannlífinu, og hef
ln. rovrvs'an m.a. sýnt henni að
nionn gom unnið sigra í raun og
.... v'ó lio’V virJr?cf .VtífJa ÓSÍgUr
á ytra b<v*:nti. Sést þetta í sög
• • >. SPm söguhetjan
Elínborg Lárusdóttir
vinnur siðferðilegan sigur, þó að
illmennskan virðist hrósa happi.
Af mikilli nærfærni og skilningi
er lýst minnimáttarkennd í sög-
unni, Mikill maffur, og tilraun
hans til að bæta sér hana upp
með staðlausu grobbi, og töpun
fornrar ástar er einnig vel lýst
í sögunni Fjötraffar þrár.
Bezta sagan í bókinni þykir mér
vera Afbrigffi. Þar fer Elínborg
viðkvæmum höndum um vandamál
barns, sem hafði nærri lagt það
aff velli. Helzt þykjj- mér vanta
á í sögunni Helgríman, að nægileg
grein sé gerð fyrir því, hvers
vegna Katla svipti sig lífi, þó að
vísu sé látið lauslega í það skína
Hinsvegar má kannski segja að
ætla megi lesandanum aff skálda
þar í eyðurnar.
Frú Elínborg var ein af þrem
íslenzkum smásagnahöfundum, er
fengu sögu tekna í safnið, World
Prize Stories, og er þar með eina
íslenzka konan, sem hefur hlotið
Frh. á 10. síffn.
1965, Island. Tólf merki eru í
hvorri örk og kostar hvert merki
2 ,kr. Jólamerkin eru að þessu
sinni prentuð í prentsmiðjunni
„Litmyndir” í Hafnarfirði, — en
teiknari merkisins er Sigurður
Jónsson, fyrsti flugmaðúr ís-
lands. Upplag merkjanna er ekki
gefið upp að sinni. Þetta mun
vera 52. árgangur af Thorvald-
sen-jólamerkjunum, en þó eru
ekki til nema 51. árg. — Þetta
stafar af því, að árið 1917 fórst
skip það, er flutti merkin hingað
frá Ðanmörku og tapaðist þar
með allur sá árgangur. —
Núna stendur svo á, að Thor-
valdsensfélagið er 90 ára. í til-
efni afmælisins gefur það út sér-
staka smáörk með álímdu bláu
Jólamerki í miðju. — Örkin er
í Ijósbláum lit og stendur á
henni: „Thorvaldsensfélagið 90
ára 19. nóv. 1875 — 1965.” —
Upplag þessarar minningar-arkar
er mjög lítið og er því hætt við,
að liún seljist fljótt upp. Verð
á henni er kr. 25,00.
Thorvaldsenfélagið mun vera
elzta kvenfélag hér á landi. Á 90
ára afmælinu lét það sig ekki
muna um, að gefa Reykjavíkur-
borg eina milljón kr. til viðbót-
arbyggingar við vöggustofu, sem
félagið hafði áður gefið borginni.
Einnig gaf félagið 50 þús. kr. til
líknarfélaga í Reykjavík.
Margir eru þeir, sem tekið hafa
fyrir söfnunarsvið jólamerkin ís-
lenzku. Mun því ýmsa fýsa að
heyra um hvað sé enn fáanlegt af
þeim hjá Thorvaldsenfélaginu í
Reykjavík:
Árg. 1913 mun enn til, verð
kr. 200,00.
Árg. 1914—’19, uppseld.
Árg. 1920—’40, öll fáanleg —
nema 1930 og 1938. Verð: 50,00.
1941 — ’50, fáanleg, verð kr.
25,00.
1951—’61, fáanleg, verð kr. 10.
1962 fáanleg. Verð kr. 5,00.
1962. örk með „Center" 100.00
1963, fáanleg. Verð kr. 2,00.
1964 fáanleg. Verð kr. 2,00.
Þeir, sem nánari upplýsingar
vilja fá um jólamerkin ættu að
skrifa til: Frú Guðnýjar G. Al-
bertssori, Miðtúni 4, Reykjavík.
Þá má og geta þess, að til er
íslenzkt jólamerkjaalbúm, sem
kom út 1957 og fæst í frímerkja-
verzlunum.
SIGRIÐUR THORLACIUS
SIGRÍÐUR THORLACIUS hefur rifoS fjöld<*
grefna í blöð og Hmartt og flutt1 útvarpserindi
um marghéttoð efni. Hún hefur víða forið og
kynnzt ólíkum löndum og þjóðum, þýtt morgatr J
bornabækur úr ensku og spænsku einnig út-
vorpsleikrif, sögur og greinar. Sigrtður Thorlaci-
us tekur virkan þóft í félagsmólum og hefur ui
allmörg ór verið í ritst|órn „Húsfreyjunnar'
MÁRÍÁ MARKÁN er brcufryðjandinn meðol
íslenzkra kvenna ó erlendum vettvangi. Hún
stundaði söngnóm í Berlín og vakti þar athygli
þegar ó nómsórum sínum. Marta Markan er
fyrsta tslenzka söngkonon, sem sungið hefur í
óperum og holdið tónleika í þremur heimsólf-
um og hiotið mikla frægð of. Hún starfaði við
frægustu söngleikahús, svo sem Glyndebourr&e-
óperuna t Bretlandi og Metropoiitanóperuna t
New York og fór hljómíeikaferðir um Ástraiíu
ó vegum óstralska útvarpsins. Fró þvt hún fyrst
héft hljómleika ó íslandi, hefur María Markan
skipað sérstokan sess í hugum íslendinga. —
I þessari bók segir Moría Morkan fró æskuór-
um srnurn í Laugarnesi, söngnómi og starfi við
erlend söngfeikahús, vonbrigðum sínum og sigr-
um. — Bókino prýðir fjöfdi mynda.