Vísir - 05.08.1959, Side 6

Miðvikudaginn 5. ágúst 1959®
B
WÍSER
f' í> A i? b L A fc
Útgefantíi: BLAÐ||(DTGÁFAN VlSIE HJ
yjslr zssJur út 300 daga é ári, ýmist 8 e8& 12 blaSsíCux,
Bititjórí og ábyrgðarmaður. Hersteinn Pálsscc
y Skrífstofur blaðsins eru 1 Ingólfsstræti S,
Bltetjórnarskrifstofur blaðsins eru opnar frá kl. 8,00—18,00,,
AÓrar skrifstofur frá kl. 9,00—18,00
Afífreíðsla: Ingólfsstræti 3, opin frá ki. C,0ö—18,00.
Sími: (11660 (fiinm linur)
Vísír kostaí kr, 25.00 í áskrift á mánuði,
kr. 2.00 eintakið í lausasölu,
Féla gsprentsmiðian h.f.
Hugsjónin fagra.
í síðustu viku, eða nánar til-
tekið fimmtudaginn 30 júlí,
birti Tíminn grein eftir
Guðmund Sveinsson, skóla-
stjóra Samvinnuskólans, og
hét hún ,,Sjálfstæðisflokk-
urinn gegn samvinnufélög-
unum?“ Ritsmíð þessi er um
margt hin furðulegasta, og
mun marga, sem vita deili á
höfundi hennar, hafa rekið í
[ rogastanz við lesturinn. Hún
er gott dæmi um það, hvað
vel viti bornir og gegnir
menn geta leiðzt út í að
segja og skrifa, þegar þeir
verða slegnir pólitískri
blindu.
Hann byrjar mál sitt á því, að
andstæðingarsamvínnuhreyf
ingarinnar, sem að hans
dómi eru aðallega Sjálfstæð-
ismenn „sjái enga viðleitni
til gcðra verka, drengskap-
ar eða dáða“ og „verði myrkt
fyrir augum, þegar þeir
virði fyrir sér verk sam-
vinnumanna og fái ekki
bundizt illra orða“. En
þessu sé nú eitthvað cðru-
ísi farið um samvinnumenn.
Þeirra líf og starf mótist
ekki af haturshug. ,,Þeir séu
fúsir til að viðurkenna hæfi-
leika og árangur og telja sér
heiður að því, að þreyta
samkeppni við góða drengi.“
Og svo fögur er hugsjón
samvinnunnar og breytni, að
þessum fyrrverandi presti
finnst ekki hæfa lakari sam-
líking en líf og hugsjón
sjálfs Krists. Einhvern tíma
hefði þetta nú verið talið
nálgast guðlast, en vafalaust
hafa nýjar guðfræðirann-
sóknir leitt skyldleikann svo
ótvírætt í ljós, að samlíking-
in fái staðizt.
VEGIR
oe
VEGLEYSIJIt
EFTIR
Víðförla
Verzlunarmannahelgin er af-
staðin og sem betur fer virð-
ist að ekki hafi orðið nein alvar
leg slys. í þetta sinn munu
fleiri hafa lagt leið sína inn á
öræfi landsins en nokkru sinni
áður og þá fyrst og fremst á
Þórsmörk. Á laagardag voru all
r ár í flugvexti og þá ekki sízt
jökulár. Þórsmerkurfarar munu
því hafa telft á tæpasta vaðið
með að komast þangað inn eft-
ir en, sem betur fer hafa 'þeir
flutningar gengið slysalítið. —
Þeir aðilar, sem gangast fyrir
ferðum inn á háiendi íslands,
og staði er ekki standa í beinu
vegasambandi, þurfa að átta
sig á því að það er bezt að fara
að öllu með forsjá. íslenzk jök-
ulvötn eru ekkert lamb að leika
sér við og því bezt að tefla ekki
um of á tvær hættur.
Þessi helgi er að verða vand-
ræðafyrirbrigði og það verður
að finna einhverja lausn á því.
J Öll ferðalög beinast að henni og
þá hafa ferðaskrifstofur, hótel
og veitingahús svo mikið að
J gera að enginn sér fx-am úr því.
Útkoman er því sú, að þessir
aðilar verða að ráða til sín auka
^tarfslið, aðeins fyrir þessa einu
helgi, og þannig gera að engu
eris samvmnymenn r
; Nú væri fróðegt að athuga,
hverjir það eru, sem guðs-
maðurinn kallar samvinnu-
menn. Allir vita, að í sam-
vinnufélögunum eru menn
úr öllum stjórnmálaflokk-
; um og Sjálfstæðismenn eru
þar fjölmennir. Það er því
harla undarleg sko&un, að
Sjálfstæðisflokkurinn bei'j-
ist gegn samvinnuhreyfing-
unni sem slíkri.
En það sem hinuin inæta klerki
ver'ðurþarna á í messuiini er,
að hann ruglar saman sam-
vinnuhreyfingunni og Fram-
sóknarflokkntim. Og það er
raunar eklci í fyrsta sinn,
sem Framsóknarmenn gera
það. Það sem Sjálfstæðis-
flokkurinn fordæmir er, að
Framsóknarflokkurinn hefir
fyrr og síðar misnotað sam-
vinnuhrcyfinguna sér til
framdráttar. Og það mun
framvegis fordæmt verða.
Framsóknarflokkurinn hefir
fyrir löngu sölsað undir sig
öll yfirráð í samvinnuhreyf-
ingunni og stjórn hans þar
er ekki fyrst og fremst mið-
uð við það, sem hreyfingunni
er fyrir beztu, nema svo
standi á, að þáð sé líka
flokknum hagkvæmt. Ófyrir
leitni Framsóknarmanna í
stöðuveitinguin innan sam-
vinnuhreyfingarinnar er
fræg um land allt, og eink-
anlega úti í dreifbýlinu. Þar
fylgir jafnan sú krafa, ef
maður fær stöðu við kaup-
félag, að hann gerist jafn-
framt atkvæðasmali fyrir
Framsóknarflokkinn. Og vei
þeim, sem undan því skor-
ast!
Umhyggjan fyrir Kron.
Þá virðist það leggjast þungt
á sál skólastjórans, hve
bæjarstjórnarmeirihlutinn í
Reykjavík geri kaupfélaginu
Kron erfitt fyrir um verzl-
unarrekstur í höfuðstaðnum,
og hann talar um „vald-
níðslu“ í því sambandi. Rétt
þykir að benda þcssum post-
ula sannleikans á þá stað-
reynd, að í Símaskrá
Reykjavíkur eru 19 Kron-
verzlanir, og geta menn svo
dæmt eftir því um sannleik-
ann í þcim ummælum
guðsmanncins, að m i i hlu i
bæia^stí
-"5
Kron að fæi’a út rekstur
að „valdníðslan í garð Kron
hafi leitt til þess, að S.Í.S.
hafi reynt að rétta hlut
samvinnuverzlunar í Reykja
vík með eigin átaki“. Og
hann talar í því sambandi
um harða baráttu ,,við óvin-
veittan bæjarstjórnarmeiri-
hluta“. Allir, sem hafa aug-
un opin geta séð, að S.Í.S
hefir tekizt að koma ár
sinni sæmilega fyi'ir borð í
Reykjavík. Um það vitna
verzlanir þess, húseignir og
lcðir á beztu stöðurn bæjar-
ins. Það þarf mikla óskamm-
fcilni til þess að setja saman
svona áróður, og þótt hann
sé vafalaust fyrst og frerhs:
ætlaður því fólki, sem á
heima utan Reykjavíkur, þá
kemur þó margt af því í
höfuðstaðinn og getur sjálft
séð, að klerkurinn hefir vik-
ið nokkuð frá vegi sannleik-
ans í grein sinni.
En hvernig er umhyggja Fram-
sóknar-valdsins í S.Í.S. fyrir
fjölmennasta samvinnufélagi
landsins, Kron? Með laga-
breytingu, sem mjög orkar
tvímælis að leyfileg hafi
verið, var komið í veg fyrir
það, að Kron gæti nokkru
ráðið á aðalfundum S.Í.S.
Samkvæmt þeirri breytingu
hefði Kron átt að hafa 14
fulltrúa á síðasta aðalfundi í
stað 273. En þetta var ekki
nóg. Þegar Kron fór að vaxa
fiskur um hi-ygg var enn
gerð sú breyting, að full-
trúatalan skyldi „jafnramt
fara eftir heildar-vöruvið-
skiptum félaganna við Sam-
bandið“. Að þessari breyt-
ingu fenginni var ósköp auð-
velt að halda eðlilegum við-
skiptum frá þessu sam-
vinnufélagi, 0g með því
móti var hægt að koma full-
trúatölu þess niður í 5! Þetta
er Framsóknai-réttlæti.
Auk þess hefir svo S.Í.S. sett
upp hverja smásöluverzlun-
ina á fætur annarri á áhrifa-
svæði Kron og ekkert sparað
til að gera samkeppnina
sem hai'ðasta. Allir, sem til
þekkja vita mæta vel, að
heitasta ósk S.f.S.-herranna
hefir verið sú, að Kron færi
á hausinn. Það er ekki að
furða þótt klerkui'inn þyrfti |
að seilast hátt til samlíking-
ar við Framsóknar-hug- j
sjónina!
þann hagnað, sem af góðri helgi
getur fengizt. Þannig tökum við
frá þessum aðþrengdu aðilum
þann hagnað, sem þeir eru svo
mjög þui’fandi fyrir, því okkar
sumar er stutt og auk þess háð
duttlungum óstöðugrar veðr-
áttu.
! Eg gerði það að tillögu minni
í þessum dálkum, að við tækj-
um upp þann sið að gefa einn
1 auka frídag á sumarmánuðum
og með því móti dreyfa því á-
1 lagi sem beinist að þessari einu
^helgi. Eg ætla nú að reyna að
1 koma þessai'i hugmynd minni á
framfæri foi'ystumanna fei'ða-
!mála og mun greina nánar frá
því í næstu viku.
Mýrdalssandur og jökulflaum
urinn þar hefur verið mikið
umræðuefni í fréttum undan-
fai'ið. Þar hafa jöklarnir gerzt
það mikilvirkir að forsjón vega-
mála hefur oi’ðið að láta í minni
pokann. Eg var á þessum slóð-
um um síðustu helgi og dæmi
því ekki með annarra auguiu.
Áður var ég búinn að heyra
umsagnir Skaftfellinga, er hafa
búið við hrellingar þessara jök-
ulvatna, svo maður ekki gleymi
Kötlu. Á þeim var að heyra að
þessir menn vissu betur en þeir,
sem hafa búið við jökulvötn og
duttlunga þeirra allan sinn ald-
ur og auk þess þegið af reynslu
undangenginna kynslóða.
Vegurinn er nú sundurtætt-
ur á þremur stöðum og auk þess
eru nú allar aðstæður orðnar
mun erfiðari en áður, fyrst og
fremst vegna þess að skrifstofu-
þekking sat í fyrirrúmi. Vega-
málastjórnin setti þarna þver-
girðingar til að vernda veginn
yfir sandinn, en jökulflaumur-
inn reyndist henni afkastameii'i
og hlóð upp framburði örar en
hún gat annað. Nú stendur hún
afhjúpuð sem forsjón er reynd-1
ist ekki starfi sínu vaxin og auk
Framh. á 11. síðu.
Rannsdkn á
skýjafari.
Fyrir skömmu var frá því ^
skýrt í London, að farið væri ^
að nota nýtt tæki sem mælir
skýjafarið, víðáttu, þykkt og
lögun skýjanna og mundi þetta
koma að miklu gagni fyrir veð-
urfræðinga.
Þetta er rafeindatæki og flutt
með flugvélum. Eru „sýnis-
horn“ af skýjunum, sem flug-
vélin flýgur í gegnum og raka-
stig þeirra mæld og rakinn efna
greindur.
Aðalhluti tsekis þessa er mjög
næmur ljósmælir, sem nemur
Ijósið sem endurkastast af raka-
dropunum um leið og það fer í
gegnum geislasafnarann í tæk-
inu. Þá telur tækið dropana og
mælir stærð þeirra. Tækið vinn-
ur svo hratt að uppgufun, þétt-
ing eða samruni rakaeindanna
getur ekki haft áhrif á starf-
semi þess.
Það er enn í fersku minni, er
ungur maður varð fyrir því slysi
að skaðbi’ennast undir bifreið,
sem hann var að gera við á bif-
reiðaverkstæði fyrir nokkrum
dögum. Sem betur fer var hér
| ekki um eins alvai'leg meiðsl að
ræða, eins og búizt var við i
fyrstu, því viðstaddir voru yfii'-
leitt á þeirri skoðun ag lif manns-
ins léki á þræði. Samkvæmt síð-
ustu fregnum, mun hann hafa
sloppið furðuvel úr þessari raun,
og aðeins vera um bruna á hönd-
um að ræða, og íull ástæða til að
■ ætla að hann nái sér til fulls aft-
ur.
Þrátt fyrir það er full ástæða
til að athuga dálítið hvernig
þetta slys bar að höndum, og
hvort ekki megi læra eitthvað á
því.
Fregnir herma, að maðurinn
hafi verið að vinna í gryfju und-
ir bifreiðinni, og haft þar vinnu-
ljós hjá sér. Peran i ljósinu brotn
aði, og við það kviknaði í benzíni,
| sem rann yfir manninn frá bíln-
um. Reynt var að slökkva eldinn
með handslökkvitækjum, sem til
voru á staðnum, en tókst ekki.
I
Eg fullyrði,
að á næstum hverjum einasta
slíkum vinnustað hér í bæ, og
1 svo til hvern einasta dag, séu
i settar öryggisreglur brotnar - og
i þverbrotnar — öllum til skaða
og vansæmdar, jafnt eigendum,
sem starfsmönnum og ekki sízt
þeim eftirlitsmönnum, sem eiga
að hafa umsjón með því að regl-
ur þessar séu haldnar.
I fyrsta lagi eru það reglur
varðandi brunavarnir..
| Á hverjum stað hlýtur að
vei’a nauðsynlegt að til séu nægj
anlega mörg handslökkvitæki, til
1 þess að slökkva megi eld á byrj-
unarstigi. Til eru margar teg-
undir slökkvitækja, og ekki eru
þau öll ætluð til að slökkva sams
konar eld. En það hefur komið
( þráfaldlega í ljós að rangar teg-
undir. tækja eru á hverjum stað,
auk þess hve allt of fá þau eru
yfirleitt.
Sama gildir um byggingar-
háttu, útganga, milliveggi, bygg-
ingarefni og margt fleira, sem of
langt yi’ði upp að' telja.
Reglan um rafmagn.
Ekki heyra öll þessi mál und-
ir einn og sama aðila heldur
eiga þar fleiri hlut að máli.
Mér er tjáð til dæmis að ekki
megi nota vinnuljós á bifreiða-
verkstæðum, nema þau séu 32
Volt. eða minna. Nú spyr ég: Á
hvaða verkstæði í Reykjavík er
farið eftir þessu ákvæði? Hér er
það rafmagseftirlitið, eða örygg-
iseftii’litið, sem hlut á að máli —•
og auðvitað eigendur verkstæð-
anna jafnfi’amt.
Bannað að reykja.
Þá er hegðun starfsmanna
sjálfra á vinnustað mjög ábóta-
vant, og þar er eigendum, verk-
stæðisformönnum og auðvitað
sjálfum starfsmönnum um að
kenna. Það er t. d. algjörlega
bannað að reykja á slíkum verk-
stæðum, eða fara með' logandi
Ijós á þann hátt, sem gert er.
Rafsuða og logsuða nær undan-
tekningarlaust framkvæmd á —
vægast sagt — mjög vai’huga-
verðan hátt. Olíublautum tusk-
um og ýmsu eldhættu rusli hent
hingað og þangað, og svo mætti
lengi telja.
Vanræksla.
Þess verður að krefjast, að
grundvallavergur um öryggi
starfsmanna á vinnustöðum séu