Vísir - 23.10.1959, Blaðsíða 6

▼ fsift
Föstudaginn 23. október 1959-
WÍiSIII
D A G B L A Ð
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Vísir kernur út 300 daga á ári, ýmist 8 éöa 12 blaðsíður.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Hersteinn Pálsson.
Skrifstofur blaðsins eru í Ingólfsstræti 3.
RltstjÖrnarskrifstofur blaðsins eru opnar frá kl. 8,00—18,00.
Aðrar skrifstofur frá kl, 9,00—18,00.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3, opin frá kl. 9,00—19,00.
Sími: 11660 (fimm línur).
Vísir kcstar kr. 25.00 í áskrift á mánuði,
kr. 2.00 eintakið 1 lausasölu.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Rembiitgur, sem segir sex.
Menn tóku almennt eftir því,
að fyrrum forsætisráðherra,
æðsti prestur vinstri stjórn-
arinnar, Hermann Jónasson,
talaði með sérstökum remb-
ingi við útvarpsumræðurnar
á þriðjudagskvöldið. Sam-
kvæmt upptalningu hans
hafði vinstri' stjórnin verið
afkastameiri við góðverkin
og afrekin en nokkur stjórn,
sem á undan hafði verið.
Það var eins og maðurinn héldi,
að meðal hlustenda væri
ekki nokkur maður, . sem
hafði minnsta vit í kollinum.
Hann virtist vera að tala
yfir óvitum, sem annaðhvort
hefðu aldrei vitað neitt um
feril vinstri^ stjórnarinnar,
eða væru búnir að gleyma
því, að hér hefði verið slík
stjórn, og dæmalausum ferli
hennar jafnframt.
Það er einmitt þetta, sem Her-
mann Jónasson og aðrir
framsóknarmenn treysta á.
Þeir vona og treysta því, að
almenningur sé svo gleym-
inn, að hann muni ekki leng-
ur nákvæmlega, hvað vinstri
stjórnin gerði af því, sem
hún lofaði, hvað hún sveik,
og þar fram eftir götunum.
í þeirri von eru blekking-
arnar viðhafðar.
Landerunn
ASþingisanaðurinn og verk-
stjórinn.
íslendingar eru mikið á lofti. | oft á tíðum ekki fundið, hver
ASit íhaidinu að kenna!
Vafalaust hafa margir rekið
upp hlátur, þegar þeir
heyrðu þá lýsingu fyrfver-
andi forsætisráðherra, að
,,íhaldið“ hefði spennt upp
verðliækkunaröldu, til að
koma vinstri stjórninni á
kné. Hins gat hann vitan-
lega ekki, að það var stjórn
hans sjálfs, sem ákvað að
veita hverjum manni á land-
inu 5% hækkun launa eða
meira.
Það hlægilega við þetta var
nefnilega það, að vinstri
stjórnin bauð fram þessa
launahækkun um leið og
hún tilkynnti, að laun mættu
ekkert hækka!! Þannig var
vitið og þannig var sam-
ræmið í vizkunni, sem ein-
kenndi feril vinstri stjórnar-
innar allan. Þar rak sig jafn-
an eitt á annars horn, enda
ekki við neinu betra að bú-
ast.
Já, allt átti að vera íhaldinu
að kenna og fyrst og fremst sem hjá fyrirtækinu vinna,
Við erum stödd í flugvél í inn-
anlandsflugi og heyrum á tal
alþingismanns, hann talar við
sessunaut sinn: Við verðum að
losna við hann „Illeríus" verk-
stjóra í frystihúsinu hann er
alltof harður við fólkið.
Hvað skyldi það nú þýða hjá
alþingismanninum, að verk-
stjórinn sé of harður við fólkið?
Jú, það þýðir blátt áfram, að
verkstjórinn fái of mikil vinnu-
afköst hjá fólkinu, en það er
einmitt það, sem ákveðinn
manntegund vill gjarnan koma
í veg fyrir, en er aftur á móti
helgasta skylda verkstjórans,
gagnvart atvinnugreininni, sem
hann stjórnar.
í þessari mótsetningu, sem
fram kemur í tali alþingis-
mannsins og gjörðum verkstjór-
ans, speglast eitt af höfuðvanda-
málum íslenzkra atvinnuvega,
það eru afköstin, sem fólkið
selur fyrir laun sín.
Til þess nú að komast alveg
framhjá spurningunni um hvað
eigi mikil afköst að koma fyrir
ákveðna greiðslu, þá er til dæm-
is sú leið, að lofa öllum, sem
vinna við ákveðið fyrirtæki, að
gerast meðeigendur, og fá hluta
í arði, ef einhver verður, og þar
með að skapa samstöðu verka-
mannsins og verkstjórans. Til
þess að þetta fyrirkomulag nái
tilgangi sínum, þá þyrftu allir,
að
mundi frekar selja þeim vinnu-
afl sitt, en hinum, sem það ekki
hefði beinna hagsmuna að gæta
hjá. Auðvitað væri hugsanlegt
að ganga til samninga við eig-
endur gamalla atvinnutækja,
um að kaupa atvinnutækin af
þeim, en þeir gætu svo aftur
keypt hlutabréf eins og aðrir,
í hinum opnu hlutafélögum.
Vel gæti maður hugsað sér,
að eftir að skattalögunum hefði
verið breytt á næsta þingi, og
samþykkt heimild til handa
ríkisstjórnarinnar um, að selja
hin djúpu hyggindi forsjár
vinnustéttanna séu.
Taki maður dæmið fyrir
spekinni, sem fellst í röksemd- f verksmiðjur ríkisins opnum
inni fyrir synjun á samþykki hlutafélögum, að þá auglýsti
fyrir ákvæðisfyrirkomulaginu, ^ ríkið eftir kaupum á hlutabréf-
þá myndi maður freistast til -að ^ um innan ákveðins tíma, sem
kalla það hringavitleysu.
Auðvitað yrðu samningar um
ákvæðisvinnu jafn bindandi og
aðrir kaupsamningar.
Aftur á móti er ekki ósenni-
legt, að ákvæðisvinnufyrir-
komulagið mundi gera auðveld-
ara um alla kaupsamninga, þar
að með því fyrirkomulagi eru
vinnuseljanda gefnar nokkuð
frjálsar hendur um, hvað hann
ber úr býtum yfir daginn.
Gæti nokkur síldarstúlka lát-
ið sér detta í hug, að salta síld
uppá tímakaup? Er ekki ein-
mitt sózt eftir síldarsöltuninni
vegna möguleikans, á að fá að
njóta handa sinna? Svo mundi
einnig fara í öðrum greinum.
auðvitað yrði að vera mjög rúm-
ur, svo að takast mætti að skýra
fyrir fólki hverja þýðingu það
gæti haft fyrir einstaklinga að
gerast þátttakendur í svona at-
vinnurekstri.
Auðvitað þarf ekki að ein-
skorða sig við að stofna þessi
félög um gömul ríkisfyrirtæki.
Ég sé til dæmis fyrir mér
fiskveiða og fiskiðnaðar hluta-
félagið Landgrunn. Innborgað
hlutafé er hundrað milljónir
króna (eða sem því svarar í
gjaldgengri mynt). Söfnun
hlutafjárins tók eitt ár. Hluta-
bréfin eru á kr. 500, 1000 og
100000. H/f Landgrunn hefur
byggt fiskiðjuver á sjávarbakka
Sú hryggilega grunsemd, að,og hefur fengið 10
völdum þess yfir verkalýðs-
hreyfingunni. Það var við-
kvæðið, þegar komið var
fram að andláti stjórnar-
vera hluthafar að jöfnu.
Akvæðisvinnufyrirkomulagið
er atriði, sem þarfnast gaum-
gæfilegraar athugunar. Mörg
að það hafði engin áhrif a
verkalýðinn! Samræmi og
vit að tarna.
Hvaí gerði Sambandið?
Annars má geta um annað
dæmi um vitið í málflutn-
ingi Hermanns Jónassonar
eða hversu stranglega hanrí
hélt sig við sannleikann.
Hann sleppti nefnilega alveg
að geta þess, að árið 1956
gekk Samband íslenzkra
samvinnufélaga fram fyrir
skjöldu, og veitti starfs-
mönnum sínum óumbeðið
launahækkun, þvert ofan í
lög og reglur.
Síðar var sagt, að þetta hefði
verið gert til samræmingar
— samræmingar við hvað
var víst ekki tekið alltof
skýrt fram. En allt er þetta
í góðu samræmi innbyrðis,
allt samkvæmt stefnu
vinstri stjórnarinnar, sem
var eiginlega eins og brota
innar. Þegar hinsvégar var . dæmi eru þess, að á einstökum
verið að undirbúa myndun | vinnustöðvum hafi verið gerðar
hennar, þá var ekki hægt að (tilraunir með ákvæðisvinnu og
starfa með „íhaldinu“, af því bafa þá oft báðir aðilar, vinnu-
seljandi og vinnukaupandi ver-
ið harðánægðir, en þá eru að
minnsta kosti dæmi um það, að
verkalýðsfélagið kemur til
skjalanna og leggur blátt bann
við, að ákvæðisvinnufyrirkomu-
lagið verði tekið upp.
í einu slíku tilfell gaf verka-
lýðsfélagið þá skýringu á and-
stöðu sinni, að þó vinnuselj-
járn, þar sem hvergi var heil'andi væii enæ8'ður i byrjun, þá
brú í neinu — nema kann-íliði s-íálfsagt ekki á löngu, þar
til vinnukaupandi lækkaði
greiðsluna fyrir ákvæðisvinn-
una, og því vildi verkalýðsfé-
lagið ekki samþykkja þetta
fyrirkomulag.
Ha, sagði einhver röksemda-
færsla!
Það er satt að segja stundum
dálítið einkennileg framkoma
verkalýðsfélaganna. Venjuleg-
ur óbreyttur borgari getur þá
ske viðleitni kommúnista til
að gera okkur alháða járn-
tjaldsríkjunum á sviði við-
skipta.
Það er ósennilegt, að fram-
sóknarmenn vilji saka Sam-
bandið um að reka erindi
„íhaldsins“, en hinu geta þeir
aldrei neitað, að það var há-
borg samvinnustefnunnar,
sem rauf fyrsta skarðið í
vegg vinstri stjórnarinnar
gegn áframhaldandi kaup-
skrúfu.
Þúsund ára ríkið.
Einn helzti draumur mann-
kindarinnar hefir verið um
þúsund ára ríkið. Afreka-
skrá Hermanns Jónassonar í
útvarpinu á þriðudagskvöld-
ið var af því tagi, að menn
hefðu mátt ætla, að hann
væri að lýsa upphafi slíks
ríkis hér á landi. Þó fer því
fjarri, að það sé til orðið hér,
og vafalaust er enginn mað-
ur svo bjartsýnn að ætla, að
formaður Framsóknar-
flokksins verði höfundur
þess.
Líkurnar eru miklu meiri fyrir
því, að 30 mánaða ríki hans,
sem leið undir lok rétt fyrir
jólin í fyrra, verði upphaf
útskúfunar hans og annarra
slíkra um langt árabil. Þeim
fer að minnsta kosti fjölg-
andi, sem stíga á stokk og
vinna heit að því, að ef þeir
megi ráða komi hér
verkalýðsfélögin noti aðstöðu
sína í annarlegum tilgangi,
krælir oft á sér.
Það er skylda hvers manns,
að gera sér grein fyrir, hvort
fylgi hans er notað á þann hátt,
sem hann ætlast til, eða hvort
það á stundum er e.t.v. notað
á móti hagsmunum hans, til
þess að ná einhverju öðru
marki, en því, sem viðkomandi
hefur ætlast til að fylgi hans
vrði notað til.
Hugmyndin um hlutdeildar-
fyrirkomulag í atvinnurekstri,
hefur nú tekið á sig fast form.
Þegar þeir Jóhann heitinn Möll-
er og Thor Thors fyrst settu
hana fram á Alþingi, þá vissi
eiginlega enginn, hvert form á
skyldi haft, en nú er búið að slá
því föstu, að það skuli vera í
formi opinna hlutafélaga.
Til þess að koma á þessu fyr-
irkomulagi atvinnurekstrarins,
þarf frjálslyndi og hreinskilni
að sitja í fyrirrúmi.
Mjög er hætt við, að þetta
fyrirkomulag komi til með að
ganga útyfir atvinnurekendur,
sem nú þegar hafa mikið um-
hendis, hef ég þar sérstaklega
í huga, að fólkið, sem legði fram
hlutafé í hin opnu hlutafélög,
af tuttugu
sem það
50 tonna fiskibátum,
á í smíðum.
Almenningur sér roða af nýj-
um degi og strengir heit að
vinna h/f Landgrunni allt.
Með svona fjárfestingu al-
mennings væri stigið þýðingar-
mikið spor gegn verðbólgu, auk
þess verkaði það örvandi á
sparnaðar- og ráðdeildarstarf-
semi almennings, en það skortir
á slíkum dyggðum, sem er eitt
af höfuðvandamálum okkar
hrjáða lands.
Ég hef þá trú, að þegar, að
unnum stórsigri Sjálfstæðis-
flokksins í kosningunum ■ á
sunnudaginn kemur, muni allt
kapp verða lagt á að undirbúa
nauðsynlega löggjöf, til að
draumurinn um dreifingu arðs-
ins af atvinnuvegunum út á
meðal fólksins, verði að veru-
leika.
íslendingar! Tökum höndum
saman um, að koma í veg fyrir,
að kosnir verði alþingismenn á
borð við þann, sem frá segir í
upphafi þessa pistils.
Leggjumst á eitt til þess að
gróandi þjóðlíf með þverrandi
tár, megi þroskast á guðríkis^
braut.
ALDREI AFTUR
VINSTRI STJÓRN!
S. í. S. eða 6637
einstaklingar.
Hefði Sambandið lotið sömu lögum og aðrir um útsvars-
álagningu, mundi útsvar þess hafa orðið 4,5 millj. kr.
A 22,198 einstaklinga hér í bænum voru Iagðar 182
millj. kr. í útsvar. Af þeim voru 6,637 einstaklingar með
tekjur undir 50 þús. kr. og báru í útsvar 20 millj. kr. Af
þessum gjaldendum eru flestir starfsstúlkur í búðum, náms-
menn í Iðnskóla og víðar.
Hefði niðurjöfnunarnefndin haft leyfi til að leggja á
Sambandið eins og önnur fyrirtæki hér í bænum 4,5 millj.
kr., eins og áður er sagt, hefði henni verið mögulegt að
lækka útsvarið á áðurnefndum 6,637 einstaklingum um
22,5%, umfram það sem gert var, eða um 32,5% í stað
10%, sem nefndin var nauðbeygð til að binda sig við vegna
sérréttindaaðstöðu Sambandsins 1 útsvarsmálum.