Vísir - 11.02.1960, Page 4

s
Tekjuskattsnefnd endurskoðar alla
framkvæmd og skipan skatta málanna.
mun reynt að afla nokkurs láns-
fjár til byggingarinnar, til að
hægt sé að halda þessari nauð-
synjabyggingu áfram með full-
um hraða. í þessu sambandi vil
ég minnast á nýmæli í 22. gr.
frv., þar sem ríkisstj. er heimil-
að að hefja byggingu æfinga-
og tilraunaskóla fyrir Kennara-
skóla íslands. í 1. um menntun
kennara er gért ráð fyrir þess-
um skóla. Þessi skóli getur orð-
ið um leið barnaskóli fyrir það
hverfi í Reykjavíkurbæ, þar
sem hann verður byggður.
Vegna þess, að hann verður
bæði barnaskóli fyrir Reykja-
víkurbæ, en um leið nauðsyn-
legur liður í kennaraskólanum,
sem er rekinn að öllu leyti og
reistur á kostnað ríkisins, þá
hefur orðið að samkomulagi að
ríkissj. leggi fram 3/s stofn-
kostnaðar og Reykjavíkurbær
%, en eins og kunnugt er gildir
sú regla um venjulega barna-
skóla að hvor aðili greiðir helm
ing. Eins og þessu máli er farið,
þykir báðum aðilum þessi skipt-
ing sanngjörn. í rauninni má
segja að fyrir skóla- og uppeld-
ismál þjóðarinnar nú, sé bygg-
ing hins nýja kennaraskólahúss
og æfinga- og tilraunaskólans
mál málanna.
I\lýr jarðbor verði starf-
andi norðanlands.
en hann lækkar í áætlun um 5
millj. kr. á fjárlögum 1959, og
er þá miðað við innflutningsá-
ætlun, sem gerð hefur verið fyr-
ir 1960. En sérstaklega eru það
þrír tekjustofnar ríkissj., sem
Tekjuskattur og út-
svör orðin of há.
í sjöunda lagi er nýr liður, 300
þús. kr., til endurbyggingar
prestseturs á Borg á Mýrum.
Prestsetrið brann þar nýlega
<c>g þykir ekki vansalaust á slík-
um sögustað að láta brunarúst-
ir einar blasa þar við. í áttunda
lagi 300 þús. kr. vegna kaupa á
biskupsbústað. í níunda lagi
aukning landhelgisgæzlu um
1.8 millj. kr., sem er vegna
kaupa á gæzluflugvél. í tíunda
iagi framlög til flugvallargerð-
ar hækkuðu um 2.2 millj. frá
síðustu fjárl. í ellefta lagi í
f járl. fyrir ’59 var í 22. gr. heim-
ild fyrir ríkisstj. um að kaupa í
samráði við jarðhitadeild Raf-
orkumálaskrifstofunnar jarð-
bor, sem notaður verði til jarð-
hitarannsókna á Norðurlandi.
Hins vegar var þá ekki veitt fé
til þess , sérstaklega. Það sem
hér er um að ræða, er mesta
nauðsynjamál: að kanna sem
fyrst jarðhita á Norðurlandi,
Þykir rétt að taka um 1 millj.
kr. í þessu skyni til kaupa á
jarðbornum en 2 millj. eru áætl
aðar til rekstursins, Sá hinn
mikli gufubor, sem er sameign
ríkisins og Reykjavíkurbæjar
hefur ærið verkefni á næstunni
við að bora á hinum miklu
hverasvæðum á Suðurlands-
undirlendi, Hveragerði, Krýsu-
vik og landi Reykjavíkur og
annars staðar, þar sem jarðhita
er von. Þykir vera of dýrt að
flytja hann milli svo fjarlægra
byggðarlaga og hefur því verið
að ráði fróðra manna talið rétt
að ráðin sé kaup á öðrum bor,
sem notaður verði fyrir Norð-
urland. Ef þetta verður samþ.
ætti hinn nýi bor að geta komið
til landsins og tekið til starfa
upp úr miðju sumri. Verð hans
mun væntanlega verða um 7
millj. kr. og standa vonir til
þess að unnt sé að fá greiðslu-
frest á verulegum hluta hins
erlenda andvirðis og ættu kaup
in að mega takast með þessari
fjárveitingu. En gera verður
ráð fyrir að í fjárl. næsta og ef
til vill næstu ára verði að gera
ráð fyrir einhverjum fjárveit-
ingum til viðbótar til þessara
kaupa. Miðað við þá ótrúlegu
möguleika, sem íslendingar
eiga í hinum ónotaða jarðhita,
þá er ekkert áhorfsmál að verja
til þess nokkru fé að kanna
þessar auðlindir til hiítar.
Skattar og tollar eru
áætlaðir 120! mill|<, kr.
; Eg mun nú snúa mér að tekiu
lílið frv. í 2. gr. er áætlað hverj
ir skattar og tollar nemi, þeir
éru áætlaðir 1201 millj. kr.
Stærsti tekjuliðurinn þar er
ýerðtollur, sem er áætlaður 355
millj. kr., þá er innflutnings-
gjald, sem flyzt frá útflutnings-
Sjóði til ríkissjóðs og lækkar
ýerulega að prósenttölu, 119
millj., og loks má í þessu sam-
bandi nefna söluskattinn af inn-
fluttum vörum, sem er áætlað-
ur 154 milij. Þessir þrír tekju-
stofnar eru injög sama eðlis oe
þessi aðflutningsgjöld hækka
að sjálfsögðu verulega í krónn-
tölu við gengisbreytinguna mið-
að við svipað maen innfUitn-
íngs, en þess ber að gæta að inn-
flutningur hlýtur nú óhjá-
kvæmilega að minnka nokkuð
frá því, sem verið hefur, enda
er það öllum ljóst, að ein af á-
stæðum erfiðleika okkar,
kannski ein meginástæða, er of
mikill innflutningur á undan-
förnum árum. Þetta hvort
tveggja þurfti að hafa í huga
við áætlun um aðflutnihgs-
gjaldið.
í sambandi við tollamálin er j
rétt að geta þess, að toilakerfi
okkar allt þarf endurskoðunar
við, fyrst og fremst með það
fyrir augum að gera það allt
einfaldara í sniðumhelduren nú
er. Þess vegna er unnið að þvi
af nokkrurri kunnugustu emb-
ættismönnum ríkisin.s að end-
urskoða tolla- og aðflutriings-
gjaldamálin í heild, en sú end-
ursk.oðun mun væntanlega.taka
eitt til tvö ár. * >
Af öðrurii tekjustofnúm má
nefna innflutningsgjald á benz-
íni, sem nú er áætlað 57.5 millj.
og vörumagnstollur 31 millj.,
Beinu skattarnir á íslandi,
tekjuskattur og útsvör,eru orðn
ir með öllu óhafandi, eins og
þeir eru ákveðnir og álagðir og
koma þar margar ástæður til.
Þessir skattar eru tiltölulega
mjög háir hér, þeir komast upp
í 70% af tekjum manna, og
þótt þeir séu yfirleitt lágir á
allra lægstu tekjum, þá eru það
ekki aðeins hátekjumenn, held-
ur hinn almenni borgari, venju-
legur launamaður, sem stynur
þungan undan þessum sköttum.
Sannleikurinn er einnig sá, að
þessir skattar til samans eru nú
orðnir hér á landi miklu tilfinn-
anlegri vegna verðbólgunnar,
af því að báðir eru þeir stig-
hækkandi, og þessir skattar eru
nú orðnir svo háir hér á landi,
að almenningur telur gengið
langtum framar en sæmilegt er
um skattheimtu af hálfu hins
opinbera. Af þessu m. a. leiðir
þá spillingu, sem birtist í því,
hve framtölum manna á íslandi
er stórkostlega áfátt. Miklar
fjárhæðir eru ekki taldar fram
til skatts, og það sem verra er,
að sú skoðun er orðin mjög út-
breidd meðal landsmanna, að
það sé eðlilegt og jafnvel sjálf-
sagður hlutur að draga undan
framtali það sem menn geta.
Niðurstaðan af öllu þessu
verður sú, að þessir skattar
bitna mjög þungt á fastlauna-
mönnum hjá hinu opinbera, þar
sem hver eyrir tekna þeirra er
framtalinn. Þess vegna skapast
það ranglæti í þjóðfélaginu,
að opinber starfsmaður, sem
tíundar allt og telui- allt
fram og fær tekjuskatt og út-
svör í samræmi við það, verður
að horfa upp á það að nágranni
hans, sem hann veit að hefur
hærri tekjur og betri afkomu,
borgar miklu lægri skatta. Til-
raunir skattayfirvalda til að
ráða bót á þessu virðast ekki ná
neinum vertílegum árangri, það
skattakerfi, sem leiðir af sér og
þolir slíkt ranglæti, fær ekki
staðist.
Núv. ríkisstj, tók því upp í
málefnasamning sínn ákvæði
um að afnuminn skyldi tekju-
skattur af almennum lauriatekj-
um, og meðal fyrstu verka rik-
isstj. var að hefja gagngera end-
urskoðun á öllum' tekju- og
eignaskattslögunum frá grunni
og skipan og frarnkv. skatta-
mála, og ennfremur allsherjar-
athugun á tekjustofnum sveit-
arfélaga, þ. á m. á útsvarslög-
unum.
Tekjuskattsnefndin hefur
mikið verk fram undan og mun
ekki unnt að leggja heildartill.
hennar fyrir Alþ. fyrr en næsta
haust. Hún þarf m. a. að endur-
skoða alla framkvæmd og skip-
an skattamála, eins og ég minnt-
sem geta komið til framkv.
á þessu ári. Aðalatriði þeirra
tillagna, þau sem ríkisstj. hefur
þegar f-llizt á og ákveðið að
leggja fyrir Alþ. eru þessi:
Tekjur einstaklinga allt að
50 þús. kr. eru skattfrjálsar með
öllu. Tekjur hióna allt að 70
þús. eru skattfrjálsar, siðan eru
skattfrjálsar 10 þús.. kr. hjá
hverjum skattgreiðanda fyrir
hvert barn. innan 16 ára, sem
hann hefur á framfæri. Þetta
þýðir að hjón mrð brjú börn fá
skattfrjálsar 100 þús. kr. Þessi
tekiuupphæð. sem ég nú nefni
verður skáttfrjáís hjá öllum
mönnum. Þeir sem hafa hærri
tekjur en þetta greiða skatt af
því. sem umfram verður. og
verður sá skattur stighækk-
andi, en um skattstigann að
öðru levti er ekki hægt að full-
yrða í dae, en frv. um þetta
breytingar á skattalögunum, Verður lagt fvrir Alþ. bráðlega.
ég vildi gera hér að umtalsefni.
Það er tekjuskatturinn, það er
núv. 9% söluskattur af iðnaði
og þjónustu innanlands, og al-
mennur nýr fyrirhugaður sölu-
skattur.
ist á hér áður, en nú
þegar hefur tekjuskattsnefndin
skilað tillögum um bráðabirgða-
Tekjustofnar sveitar-
félaga.
Það hefur verið reiknað út að sveitarfélaganna hefur unnið
miðað við fjárlög 1959 missir
ríkissjóður við þessar ráðstaf-
anir um 75 millj. kr. í tekjur,
einnig af kappi að endurskoðun
þessara mála. í fyrstu till. hénri-
ar, sem bráðlega verða lágðár
en sé hins vegar miðað við það,! fyrir Alþingi, má gera ráð fyrir
hver tekjuskatturinn hefði þeirri grundvallarbr., að hætt
væntanlega orðið í ár, að ó-
breyttum skattalögum, þá miss-
ir ríkissjóður um 110 millj. kr.
TaHð er, að skatturinn mundi
hafa orðið 180 milljón króna,
en muni verða alls og þá með-
verði að jafna niður útsvörum
eftir efnum og ástæðum eins og
hér hefur verið í lögum,
en í stað þess verði
lögbundnir útsvarsstigar. Það
mun ekki henta sami útsvars-
talið skattgjald félaga, sem ekki stigi fyrir kaupstaði og sveitir,
er ætlað að breyta að sinni, um ‘ og verða því væntanlega tveir
70 millj. kr. Tekjuskátturinn er J útsvarsstigar lögfestir, annar
annar þáttur beinu skattana, j fyrir kaupstaði og kauptún og
útsvörin hinn. Það er ekki full-; hinn fyrir sveitahreppa. Er nú
nægjandi að fella niður og ^ unnið að því að semja slíka út-
lækka tekjuskatt, heldur þurfa svarsstiga, og varðandi útsvör
útsvörin gagngerðar endurskoð fyrir sveitirnar hafa verið
unar við. Fyrsta ráðstöfun í því kvaddir til þess fimm oddvitar
efni er að útvega bæjar- og úr sveitahreppum að gera till.
sveitarfélögunum annan tekju- um hann.
stoín tH þess að/gera þeim ! Það má því vænta að lögfest-
mögulegt að færa niður, lækka i ir verði tveir útsvarsstigar, ann-
útsvörin. Það hefur rikisstjóm- j ar fyrir kaupstaði og' kauptún,
in gert með tillögu sinni í þessu ! hinn iyrri- sveitir, en nokkurt
fjárlagafrv., um að ætla firiunt-
ung söluskattsins, hins væntan-;
lega almenna söluskatts. eða |
56 miHj. kr. til jöfnunarsjóðs |
frjálsræði innan vissra marka
verða bæjarstjórnir og hrepps-
.nefndir að hafa til hækkunar
eða lækkunar á þessum lög-
sveitarfélaganna. sem þnðan j boðnu stigum, vegna mismun-
verði svo eftir vissum reglum í andi tekjuþarfar. Með þessu
skipt milli sveitarféiaganna til : hvoru tveggja að lögfesta út-
þess að gera þeim útsvarslækk- j
unina kleifa. Tékjustofnanefnd * Framh. á 9. síðu.
Dr. Mahmoud Fawzi, utanríkisráoherra Egypta, hefur nýlega
heimsótt Danmörku og var hann m.a. spurður urn ms. Inge Toft,
sem verið hefur í hu’di í Egyptalandi frá því i siimar. Nú er
svo komið, að skipiö er ai) \ erða laust.
5 M 41 f ■ M: ■ 41' M \ 1»' m M M: f£S ‘ M m i í
sm mm mm . mm
wm «aa "vm -m>