Vísir - 29.05.1961, Side 11

Mánudaginn 29. maí 1961
VÍSIR
U
/ / *
Á.ttrmður i dag:
Magnús Gíslason skáld
Magnús Gíslason er fæddur
að Helgadal í Mosfellssveit 29.
maí 1881, og er því áttræður í
dag. Voru foreldrar hans búandi
hjón þar um tveggja áratuga
skeið, eða rúmlega það. Árið
sem Magnús fæddist er kennt
við frostaveturinn mikla, og
vorið 1882 féll búpeningur um
land allt og var því almennt
nefnt fellivorið, öðru nafni
mislingasumarið. Harðindi voru
þá óslitið til og með 1888. Mik-
ill landflótti var þá til Kanada,
en það er önnur saga.
Leið Magnúsar lá til Reykja-
víkur, þar sem hann lagði fyrir
sig ljósmyndasmíði, sem hann
svo stundaði nær áratug. Árið
1910 þegar blaðið Vísir hóf
göngu sína varð Magnús starfs-
maður þess, hann er því fyrsti
blaðamaður Vísis og minnist
hann þess skemmtilega í af-
mælisblaði Vísis sem út kom í
desember sl. og skal ekkert af
því endurtekið hér.
En það sem Magnús er þekkt-
astur fyrir er þó hvorki ljós-
myndasmíði né blaðamennska,
heldur skáldskapur hans sem
hér verður þó l,tillega minnzt á.
þar sem þessi grein er skrifuð
í flýti, og við óhæg skilyrði.
Fyrsta rit Magnúsar kom út
árið 1906, nefnist það: Morg-
unþjarmi; það er saga. Magnús
lagði þó sagnagerð á hilluna og
sneri sér að kvæðagerð, sem
honum lét óefað betur. Árið
1910 gaf hann út lítinn pésa
(undir dulnefni), og næstu 30
ár gaf hann út átta ljóðarit,
flest að vísu smá, og í litlum
upplögum, og eru sum þeirra
nj orðin harla torgæt, en slíkt
varðar að vísu fáa.
Síðasta ljóðabók Magnúsar
kom út fyrir 20 árum, og minnt-
ist undirritaður hennar hér í
blaðinu á sínum tíma. í þeirri
bók eru beztu kvæði hans, eins
og „Nótt“ þ. e. „Nú ríkir kyrrð
í djúpum dal“, kunnasta Ijóð
hans, við lag eftir Árna Thor-
s'teinsson.
Kvæði Magnúsar eru ekki
mikil að vöxtum, en sum þeirra
eru haglega gerð og vitna um
ríka ljóðgáfu og næman feg-
urðarsmekk. Önnur miður, eins
og gengur. Það bezta úr þeim
ætti að gefa út í litlu en snotru
kveri, og helzt meðan höfund-
Sjálfs er
höndin...
Tilkynnt hefur verið í
Moskvu, að Iæknir einn
rússneskur, sem starfandi er
við afskekkta rannsóknastöð
á Suðurskautslandinu, hafi
framkvæmt skurðaðgerð, er
hvergi eigi sinn líka. Að-
staða skurðlæknisins var
nefnilega svo erfið, að hann
varð að nota spegil til að
sjá almennilega til, þegar
hann beitt hnífnum. Hann
tók botnlangann úr sjálfum
sér, að sögn Moskvuútvarps-
ins!
Kynnisferð kaupmanna
til meginlandsins.
Kaupmannasamtök íslands
efna til kynniferðar til Norður-
landa og Þýzkalands hinn 10.
júní. Ferðaskrifstofan SUNNA
annast um þessa ferð fyrir sám-
tökin, en fararstjóri verður Jón
Helgason ritstjóri Verzlunartíð-
ina. Ferðin er miðuð við það að
hún geti orðið þátttakendum
bæði til fróðleiks og skemmt-
unar.
Flogið verður héðan til Oslo
og dvalið þar í nokkra daga.
Ferðast meðal annars inn á
Þelamörk, þar sem landslag er
undurfagurt. Frá Noregi er
haldið til Gautaborgar. Þaðan
til Kauppiannahafnar og svo
loks til Hamborgar. Að lokinni
16 daga dvöl á þessum stöðum
er snúið heim á leið með við-
komu í Kaupmannahöfn, þar
sem ferðafólkið getur orðið eftir
á eigin vegum.
Það skal tekið fram, að þó að
þessi ferð sé sérstaklega ætluð
kaupmönnum og þeirra fólki er
ekkert því til fyrirstöðu að aðr-
ir geti komist með í ferðina, þó
að ferðin sé að nokkru miðuð
við það að þeir, sem vinna að
verzlunarstörfum, geti um leið
hafi sérstök hagnýt not af
ferðalaginu. Hafa verið gerðar
ráðstafanir til þess að menn
geti kynnt sér búðir og verzl-
unarhætti sérstaklega í öllum
þeim fjórum löndum, sem gist
er í ferðinni.
Nánari upplýsingar um ferð-
ina veita Ferðaskrifstofan
SUNNA og skrifstofa Kaup-
mannasamtaka fslands.
Aðalfundur húsasmiða
stjórnarkosning
Hafa samið nýjan uppmælingataxta
arins nýtur við, hann er að
vísu nær blindur en andlega
heill og viðræðugóður.
Ég innist þess að á árunum
1936—1939 hafði Magnús litla
eínkaprentsmiðju og þrentaði í
henni smárit eftir sig, m. a.
bókarpésa um „K. N.“ og kveð-
skap hans sem nú mun vera í
fárra höndum.
Ég var unglingur þá, en gam-
an hafði ég af að ltía inn í
smiðju Magnúsar, bæði til að
huga að ritum og rabba við
hann mér til fróðleiks og á-
nægju. Hann á þá innri glóð
sem nokkurs er verð, og má
með sanni kallast „Nestor“ ís-
lenzkra ljóðskálda.
Nú, er Magnús stendur á átt-
ræðu, óska ég að ævikvöldið
verði honum fagurt.
„Eins og lítill lækur
ljúki sínu hjali
þar se lygn í leyni
liggur marinn svali.“
(Matth. Jochumsson).
Rvík, 29. maí 1961.
Stefán, Rafn.
Fabiola með
barni
LundúnablötSin birta nú frétt-
ir um, að Fabiola drottning i
Belgíu sé barnshafandi og eigi
von á sér í október.
Ekkert hefur verið tilkynnt
um þetta opinberlega í Briissel.
Baldvin konungur og drottning
hans eru væntanleg í opinbera
heimsókn til Bretlands í júlí.
Sama blað birti þessa frétt
undir eindálka fyrirsögn, birti
fréttina um að Margrét prins-
essa væri barnshafandi með 7
dálka fyrirsögn með stóru letri
á forsíðu.
Meistarafélag húsasmiða hélt
aðalfund sinn þann 28. apríl
síðastliðinn.
í skýrslu formanns kom
fram m.a. eftirfarandi:
Á starfsárinu tók til starfa
verkleg kennsla við Iðnskólann
í Reykjavík í faginu, og er þar
með gömlu baráttumáli félags-
ins komið í höfn.
Lokið var við að umsemja
uppmælingartaxta í húsasmíði
í samstarfo við Trésmiðafélag
Reykjavíkur.
Vélataxti fyrir verkstæði var
saminn og lagt til grundvallar
í samstarfi við Trésmíðafélag
„praxis“.
Sótt var um athafnasvæði til
bæjarins fyrir húsasmíðameist-
ara til afnota.
Megn óánægja ríkis meðal
félagsmanna yfir því að fá ekki
að hækka álagningarprósentu
þá á vinnu, sem nú er í gildi.
Það er eitt af baráttumálun-
um, að komið verði á fót hið
fyrsta meístaraskóla við Iðn-
skólann í Reykjavík, með hag-
nýtri kennslu í tæknilegum
fræðum og öðrum þeim grein-
um, sem að gagni koma í at-
vinnugreininni.
Kosning stjórnar fór þannig:
Ingólfur Finnbogason, for
maður. Gissur Sigurðsson, vara
formaður, Anton Sigurðsson,
gjaldkeri, Össur Sigurvinsson,
ritari, Gissur Símonarson, með-
stjórnandi.
Varamenn: Daníel Einarsson,
Leó Guðlaugsson, Indriði Ni-
elsson.
Endurskoðendur: Þórður Jas-
onarson, Ólafur Jóhannesson.
Tómas Vigfússon, sem áður
var í stjórninni, baðst undan
endurkosningu.
Skrifstofa félagsins er nú á
Laufásvegi 8, og er opin alla
virka daga á venjulegum skrif
stofutíma.
3 sýningar ©nn
Ein var framlengd
Þeim málverkasýningum, er
staðið hafa yfir að undanfömu,
fer fækkandi, einni lauk í gær-
kvöldi, önnur var framlengd,
tvær verða út mánuðinn.
Sýningu Jóhanns Briem í
Bogasalnum lauk í gærkvöldi
eftir góða aðsókn og dóma og
seldust margar myndir. í Hafn
arfirði hefur Sveinn Björnsson
sýnt vatnslitamyndir í Iðn-
skólanum, og átti henni að
ljúka í gærkvöldi, en verður
framlengd vegna mikillar að-
sóknar í gær. Þá höfðu 500
gestir komið, sem er góð aðsókn
í Firðinum, og 12 myndir höfðu
selzt. í Iðnskólanum í Reykja-
vík sýnir Eggert Guðmundsson
og verður sú sýning til mið-
vikudagskvölds. Hann hefur
selt 42 myndir, en yfir 1200
gestir hafa komið. Loks er svo
sýning Finns Jónssonar í Lista-
mannaskálanum, hún stendur
til mánaðamóta. Aðsókn hefur
verið ágæt og fjölmargar mynd
ir seldar. Þessar þrjár sýningar
eru opnar frá kl. 14 til 22.
Þeir sem búa á austurströnd
Bandaríkjanna norðan til og í
Kanada segja, að veturinn 1961
sé sá harðasti, sem þar hafi
komið í manna minnum. Þorp
og bæir voru einangruð dög-
um saman í hörðum frostbylj-
um. Vatnsleiðslur frusu og ís
hrúgaðist upp í höfnum. Skip
frusu inni og mannvirki
skemmdust í ísreki, stormur,
frostum eða flóðum. Sjómenn-
irnir fóru ekki varhlutar af
erfiðleikunum, sem tímaritið
Fish Boat segir frá. Þeir voru
vanir volkinu í Boston, Glou-
cester og hinum fjölmörgu út-
gerðarbæjum á austurströnd-
inni, en þeim ber saman um það,
að þetta sé sá langversti vetur
á sjónum sem þeir muna. Land-
legur voru tíðar og oft þegar
farið var út var það aðeins til
að tapa mestu af veiðarfærun-
um og halda í landi í öskuroki
og hamast við að berja ísingu
af reiða og yfirbyggingu svo
ekki hvolfdi undir þeim. Fisk-
verðið hélzt lágt þrátt fyrir lít-
ið framboð á nýjum fiski. Þeir
hafa sín vandræði þar ekki síð-
ur en við hér og afkoma hefir
verið slæm þetta ár.
Aflakóngar.
Bátabylgjan náði sambandi
um daginn við kunningja, sem
hafði sitthvað að segja um þessi
skrif blaðanna um aflakóngana.
Það sem hér fer á eftir eru hans
óbreytt orð: f fyrsta lagi eru
aflasölur, sem blöðin gefa upp,
alls ekki réttar. Þetta eru oft á
tíðum slumptölur. Sumir bátar
koma alltaf með óslægðan fisk,
aðrir eru með sumt slægt. Svo
er öllú slengt saman eins og um
óslægðan fisk væri að ræða.
Fiskveiðar eru ekki kappleikur,
sem háður er eftir ákveðnum
reglum, sem allir hlýða á einn
veg. Menn fara ekki á sjó í
þeim tilgangi að fiska meira en
hinn næsti, eins og um sport
væri að ræða. Tilgangurinn er
að útgerð og menn beri sem
mest úr býtum í hreinum ágóða.
En því miður hendir það oft, að
þetta sjónarmið stjórnar ekki
gerðum manna. Kappsamur
formaður, sem. tekur engan þátt
í útgerðarkostnaði, hugsar ekki
alltaf sem skyldi um veiðarfær-
in. Hann á eitt sjónarmið og það
er að fiska sem mest hvað sem
það kostar. Svo eru aðrir, sem
líta á kostnaðarhliðina og gætu
ef til vill aflað meira, ef þeir
bruðluðu meira með veiðarfæri.
Það hefir aldrei verið gerð at-
hugun á því hvaða skipstjóri
flytur ódýrastan fisk að landi
þegar allt er tekið með í reikn-
inginn. Og það er áreiðanlegí
eftir því sem maður hefir séð
og heyrt, að ekki myndu þar
aflakóngar í þeim flokki. Það
er áreiðanlega dýrt hvert kíló
í afla sumra þeirra. Mér finnst
blöðin ættu að fara gætilega í
sakirnar með þessa aflakónga-
dellu, sagð ikunningi vor.
\ i