Vísir - 29.08.1961, Síða 9

Þriðjudagur 29. ágúst 1961
Ví SIR
9
Þeir vinna að 5 ára
framkvæmdaártluninni
Viðtal við norsku efnahagssérfræðingana, sem
dvelja hér á vegum ríkisstjórnarinnar.
Hér á landi hafa um
nokkurt skeið dvalið
norskir efnahagssér-
fræðingar, svo sem áð-
ur hefur verið skýrt frá.
Þeir dvelja hér á vegum
ríkisstjórnarinnar við
undirbúning að efna-
hagsáætlun til nokkurra
næstu ára. Fréttamaður
Vísis hitti nýlega þá
þrjá, Per Tveite, Olaf
Sætersdal og Rolf
Thodesen, og ræddi við
þá um dvöl þeirra hér,
aðdraganda hennar, og
nokkra þætti starfs
þeirra, svo og gagnsemi
slíkra áætlana. Þeir sér-
fræðingar sem hér um
ræðir, eru allir norskir
stjómarstarfsmenn, og
hafa að undanförnu
unnið að slíkum á-
ætlunum í heimalandi
sínu, Noregi.
Hér hefur einnig dval-
izt fjórði Norðmaðurinn,
Atle Elsás, sérfræðingur
í skýrslum um peninga-
mál og bankastarfsemi,
en hann er nú nýfarinn.
Hér fer á eftir, það sem
þeir félagar höfðu að segja
um dvöl sína og starf hér:
„Slíkar áætlanir sem hér
um ræðir, eru almennt ný-
tilkomnar í þeim löndum
þar sem þeim er beitt. Á
Vesturlöndum var ekki
um slíkt að ræða fyrr en
eftir síðustu styrjöld, en frá
þeim tíma hafa fleiri og
fleiri lönd 1 V.-Evrópu tekið
upp slíkar starfsaðferðir. Af
þeim löndum, sem hófu gerð
framkvæmdaáætlana fyrir
árið 1950, má nefna Holland,
Frakkland, Ítalíu, Svíþjóð
og Noreg. Fleiri hafa síðan
bætzt í hópinn, s.s. Finn-
land, Belgía og íriand.
f Noregi hefur sá háttur
verið hafður á, að láta áætl-
anirnar ná til 4 ára í senn,
en hér mun ætlunin að nú-
verandi áætlun verði til 5
ára.
Nokkur mismunur er á
því, frá landi til lands.
hverjir sjá um áætlanagerð-
ina. í Svíþjóð er það t.d
sérfræðinganefnd, en í sum-
um öðrum löndum er um að
ræða opinberar stofnanir,
sem leggja þær fram, og sjá
síðan um framkvæmd þeirra,
þótt ekki sé þetta alls staðar
enn komið í fast form,
Þótt hér sé um að ræða
nýtilkomið fyrirbrigði í efna
hagslífi þessara þjóða, þá
hefur það þegar fengið góð-
an hljómgrunn, og óhætt að
segja, að fleiri og fleiri hafa
sýnt áhuga fyrir þessum til-
raunum.
Megintilgangurinn er að
fá rétta mynd af hverjum
þætti efnahagslífsins fyrir
sig, þróun hans og öðrum
aðstæðum, og síðan er reynt
að byggja upp fasta heildar-
mynd, sem sýnir afstöðuna
milli þeirra, og hver áhrif
hver um sig hefur á hina.
Flestir þeir, sem fengið hafa
einhverja reynslu í þessum
efnum, ef ekki allir, eru á
einu máli um, að slíkar á-
ætlanir hafi verið mjög
gagnlegar.
Eins og áður er sagt, hef-
ur Frakkland haft þennan
hátt á síðan nokkru eftir
stríð, og er óhætt að segja
að þar hafi áætlanirnar gef-
ið góða raun. Frökkum hef-
ur tekizt að fá góða mynd
af sínu efnahagskerfi, og
hefur það sjálfsagt orðið
mjög að liði við hina efna-
hagslegu uppbyggingu, sem
hefur gengið vel, þrátt fyrir
all miklar róstur í stjórn-
málum á þessu tímabili.
' Sem Njæmi um það, að
hverju starfsemin stefnir,
má t.d. nefna rannsóknir á
fólksfjölda, en það var ein-
mitt eitt það fyrsta sem við
snerum okkur að er við
komum. Hagstofan íslenzka
hefur mjög fullkomnar upp-
lýsingar um fólksfjöldann í
landinu, og standast þær sam
anburð við það sem bezt
gerist erlendis. Úr þeim
skýrslum sem við fengum.
komumst við m.a. aðraunum
það, að reikna má með því,
að íslendingar verði orðnir
alls 214.000 árið 1970.
Um leið og fólksfjölgunin
eykst, breytast hlutföllin
milli aldursflokka, og aukn-
ingin verður ekki hin sama í
hverjum aldursflokki fyrir
sig. Þannig lítur úr fyrir að
fjölgunin verði tiltölulega
minnst fram til 14 ára,
eða 180%. Fjölgunin á
eðlilegum sarfsaldri, eða frá
15 ára aldri til 69 ára ald-
urs verður nokkru meiri,
eða um 21%, hin sama og
heildarfjölgunin. Hins vegar
Einkavibtal
Vísis.
verður mest fjölgunin í elzta
flokknum, þ. e. hjá þeim
sem þá verða yfir 70 ára að
aldri, eða um 40%.
Þetta gefur aftur nokkra
hugmynd um það, hverjai
hinnar breyttu kröfur þjóð-
arinnar verða, og hvaða ráð-
stafanir verður að gera til
þess að mæta þeim. Það er
til dæmis ljóst, að ef mæta
skal þörfum hinna elztu
verður að svara þeim fyrst
og fremst á sviði almanna-
trygginga, m. ö. o. þarf að
gera ráðstafanir til þess að
sjá þessu fólki, sem þá verð-
ur komið úr hópi hinna
vinnandi, að mestu leyti
fyrir eðlilegum ellilífeyri, o.
s. frv. Fjölgunin í yngsta
flokknum mundi hins vegar
koma fram sem breyttar
þarfir á sviði skóla og
menntamála.
Sú tala sem aftur á móti
segði til um það, hversu
mikils vinnuafls væri að
vænta á umræddum tíma til
að mæta hinum ýmsum þörf-
um athafnalífsins, er sú sem
sýnir fjölgunina hjá því
fólki sem er á aldrinum 15—
69 ára ára, þ. e. hinum raun-
verulega starfsaldri manns-
ins.
Rannsóknirnar eru hlið-
stæðar á öðrum sviðum efna-
hagslífsins. Þær gefa til
kynna, hvers vænta má á
grundvelli fenginna upplýs-
inga, og þar sem hver þátt-
ur verkar að meira eða
minna leyti á annan, þá
skýrir þetta afstöðuna, og
gerir allar efnahagslegar
i'áðstafanir auðveldari.
Eins og við höfum áður
vikið að, þá eru hagskýrslur
þær um mannfjölda, sem við
höfum fengið mjög full-
komnar. Auk þess höfum við
fengið til meðferðar skýrsl-
ur um framleiðslu og af-
komu sjávarútvegs og land-
búnaðar, sem eru mjög til
fyrirmyndar, og eru þær
sennilega betri en hliðstæð
gögn í okkar landi, Noregi.
Þá höfum við fengið marg-
vísleg gögn önnur frá Hag-
stofunni og Framkvæmda-
bankanum, sem hefur gert
sérstakar rannsóknir fyrir
okkur. Nú sem stendur er
verið að safna upplýsingum
um iðnaðarfyrirtæki, en þar
sem iðnaður er þýðingarmik-
ill þáttur í efnahagslífinu,
varðar miklu að réttar upp-
lýsingar fáist um hann.
Hagstofan er nú að safna
þessum gögnum fyrir okkur,
og leitar í því skyni með sér-
stökum spurningalistum til
einstakra fyrirtækja og
sveitarfélaga.
Árangurinn af starfi okkar
er að miklu leyti kominn
undir því, að sem nákvæm-
astar og réttastar upplýsing-
ar fáist, en m. a. er leitað
eftir því hve mikil fram-
leiðslan er hjá einstökum að-
ilum, og stefnt að því að fá
sem nánasta innsýn í rekstur
fyrirtækjanna. Fram til þessa
höfum við hvarvetna fengið
mjög góðar viðtökur, en við
getum ekki lagt nógu mikla
áherzlu á þýðingu þess, að
þeir aðilar sem nú er leitað
til gefi sem réttasta og sann-
asta mynd af atvinnurekstri
sínum.
Við fórum nýlega í ferða-
lag norður í land og hittum
þar og á Austurlandi, þá sem
hlut eiga að máli í hinum
ýmsu framleiðslugreinum,
og var hvarvetnaleystgreiðl.
úr vanda okkar og vel tekið
á móti okkur. Tilgangurinn
með förinni var einmitt að
kynnast af eigin raun ein-
stökum dæmum hjá kaup-
stöðum og sveitarfélögum,
en almenn söfnun slíkra
upplýsinga stendur nú yfir.
Áætlun til langs tíma,
sem á að ná til allra greina
efnahaslífsins byggir á hag-
nýtingu þjóðhagsreikninga.
Framkvæmdabankinn hefur
á síðari árum unnið allmik-
ið að þeim málum, en þó
þarf enn að vinna nokkurt
starf til þess að þeir verði
að góðu hjálpargagni. ís-
land á ágæta sérfræðinga á
þessu sviði, en hér, eins og
víðar, er skortur á sérfróð-
um mönnum til þessara
starfa. Þetta er eitt af vanda
málum lítilla landa sem við
þekkjum vel í Noregi.“
Það var ríkisstjórnin ís-
lenzka, sem upphaflega fór
þess á leit við norsku ríkis-
stjórnina, að hún lánaði
þessa starfsmenn sína hing-
að til lands. Norðmenn veittu
greið og góð svör, en það er
EPA sem ber kostnaðinn af
dvöl þeirra hér.
Á. I.