Vísir - 23.10.1961, Blaðsíða 4

4
V í S I R
Mánudagur 23. október 19öl
Nei, yfirstéttin á íslandi
verður okkur aldrei þránd-
ur í götu, henni munum við
vinda upp á litlafingurinn.
Sjáðu til, á Fróni látum við
íhaldsdraslið sjálft gera
skítverkin, grafa undan sér
grunninn, saga greinina,
sem það situr á. Það er flest
heldur illa upplýst, svo að
við teljum því bara trú um,
aS allt gáfað og menntað
fólk hljóti að hallast að því,
sem við höldum fram, þá
fylgir það okkur gegnum
þykkt og þunnt. Einkum
höfum við þó óbilandi
stuðning snoppufríðra smá-
borgaradætra, sem giftzthafa
nýríkum íhaldsbröskurum
eða duglegum framsóknar-
mönnum. Þær vilja umfram
allt vera nýtízkulegar
heimskonur, og þær eru
alltaf tilbúnar að selja sál
sína fyrir það eitt að sjá
nafnið sitt á prenti.
Við þurfum ekkert ann-
að fyrir að hafa en beina
þeim á rétta braut og stjórna
þeim á bak við tjöldin, þá
keppast þær við að stofna
alls konar félög, sem starfa
á okkar vegum, eins og t.d.
„Friðar- og frelsisklúbb ís-
lenzkra kvenna“, „Menn-
ingarsamtök framfarasinn-
aðra eiginkvenna á fslandi“
— og gera yfirleitt fúslega
allt, sem við getum notað
þær til. — Nú, eiginmenn-
irnir eru fegnir, meðan ljúf-
urnar hafa eitthvað annað
fyrir stafni en að halda fram
hjá, og eru þeim.þá eftirlát-
ir um undirskriftir á blöð,
sem við höfum búið út, og
önnur smávik í þágu nýja
tímans. Sjálfir hafa þeir
engar skoðanir í menning-
armálum og þekkja t.d. ekki
bókmenntir og listir nema
af heldur leiðinlegri af-
spurn. — Jæja, þú skilur
sjálfsagt, hvað ég er að fara:
Það er engin frágangssök að
skipuleggja almenningsálit-
ið með svona efnivið. Og þú
mátt treysta því, að við
kunnum að fara með hann;
við erpm ekki alveg blank-
ir í sálfræðinni, skaltu vita.
Nú, auðvitað sykrum við
svolítið fyrir íhaldið beisk-
ustu pillurnar, meðan það
er að gleypa þær, en' síðan,
karl minn, síðan herðum við
smám saman á. Það getur í
byrjun orðið svolítið taf-
samt að glíma við skelegga
baráttumenn, sem hafa þor
og þrek tii raunverulegrar
andstöðu. En þeir eru ekki
margir, og fólkið er af nátt-
úrunni á móti „brautryðj-
endum“, mönnum, sem allt-
af eru að reyna að vekja
það og vilja ekki leyfa því
að jórtra í friði. Þess vegna
búum við til formúlu, sem
gerir því kleift að móka
áfram í fullkomnu andvara-
leysi: Ofstækismaður!
Menn, sem vilja ekki
ast upp, eru fortakslaust
fullir af of^tæki; þetta er
kannske vel meint hjá þeim,
en. þá vantar.alla sveigju og
tilhliðrunarsemi, þeir sjá
ekki annað en svörtu hlið-
arnar á öllu, og skynsamt
fólk nennir alls ekki að
hlusta á þá. — Og taktu
eftir: það verðum ekki
sem segjum þetta, heldur
borgararnir sjálfir — skipu-
lagt almenningsálit, félagi
góður, og öruggt sem dauð-
inn. Eins látum við
borgarastéttirnar bera okk-
ar menn fram til frægðar og
gengis, en eyðileggja þá fáu,
sem eru svo óforsjálir að
styðja íhaldið. Við látum
borgarana japla á stöðugu
hrósi um þá menn, sem okk-
ur fylgja, en hina gerum við
á sama hátt hlægilega og
fyrirlitlega í augum alþjóð-
ar“.
Ég reyndi að hreyfa and-
mælum, því að mér blöskr-
aði ósvífnin: „Þótt ykkur
tækist að kúga og eyðileggja
alla núlifandi andans menn",
sagði ég; „þá munu forn-
bókmenntirnar og klassíkin
verða ykkur óþægur ljár í
þúfu“.
Félagi N.N. velti vöngum
og brosti, eins og menn
brosa að barni. — „Dettur
þér í hug, að við höfum ekki
séð fyrir því! Meðan við er-
um að koma upp okkar eig-
in bókmenntum, afgreiðum
við fornsögurnar á sama
hátt og andstæðinga okkar,
skopstælum þær og gerum
gys að þeim, sýnum og sönn-
um, að þær séu ekkert ann-
að en ógeðslegir reyfarar um
blóðsúthellingar og mann-
víg, sem öllum er skaðlegt
að lesa. Og vertu viss, áður
en langt um líður, mun fólk
skammast sín fyrir að eiga
þær í hillum sínum. Auð-
vitað eru menntamenn okk-
ar ekki á eitt sáttir um þetta
atriði, en við getum ekki
tekið tillit til þess; allt
verður að víkja, sem á ein-
hvern hátt stendur í vegi
fyrir nýja tímanum. Þjóð-
skáldin gömlu látum við
gleymast, nema eitt eða tvö,
sem við hefjum til skýjanna
ásamt okkar skáldum; það
er heppilegt til að slá ryki
í augu fólks — þú skilur
sjálfsagt, hvað ég á við. Jón-
as hefur þegar orðið fyrir
valinu, heyri ég; hann er
það góður, að enginn þorir
að andignast við honum, en
Framh á hls. 10.
Úr hinni nýju bók Kristmanns
Guðmundssonar — Hér kemur
niðurlagið.
HUSIÐ VERÐUR REIST FYRIR YÐUR
HVAR SEM ER I BYGGÐ