Vísir - 08.12.1961, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 7. desember 1961
V í S I R
7
tilefni þessarar árásar hafi
verið ósköp einföld tækni-
leg uppfinning. Japanir
fundu upp sérstök stýri á
tundurskeyti, sem gerði þeim
mögulegt að framkvæma
tundurskeytaárás úr lofti á
skip, sem lágu á grunnum
sjó. Þetta hafði áður því að
eins verið framkvæmanlegt
að dýpið væri meira, ella
rákust tundurskeytin í botn-
inn.
Einmitt í sama mund og
þetta tæki hafði verið full-
komnað var stjórnmála-
ástandið orðið slíkt milli
landanna, að Japanir voru
farnir að komast á þá skoðun
að þeir yrðu að fara í stríð.
Stakk Yamamoto flotafor-
ingi þá upp á árás á Pearl
Harbour. Tillagan sætti
Sokkin og brennandi orrustuskip í höfninni í Pearl Harbour,
Aðför að óvörum.
Þeir Gissur hvíti og Geir
goði riðu austur yfir ár og
austur yfir sanda til Hofs.
Þá stndu þeir orð Starkaði
undir Þríhyrningi og fund-
ust þeir þar allir, er að
Gunnari skyldu fara og réðu
hversu þeir skyldu með fara.
Mörður segir, að þeir muni
ekki geta komið á óvart
nema þeir taki bónda þar á
næsta bæ, er Þorkell hét og
færi hann einn heim að bæn-
um að taka hundinn Sám.
Þannig er upphaf lýsingar
Njálu á aðförinni að Gunnari
á Hlíðarenda. Árásarmenn-
irnir laumast að bænum áð
næturlagi til þess að geta
komið á óvart. Þeir hafa
mestar áhyggjur af hinum
dygga varðhundi Sámi og
reyna að finna leið til að
ryðja honum þegjandi og
hljóðalaust úr vegi.
Þetta er aðeins ein af ó-
teljandi frásögnum íslend-
ingasagna um skyndiárásir,
árásir að óvörum. Lang-
mest verður fjölbreytni
slíkra frásagna þó i Sturl-
ungu, þar sem þær ná há-
marki með aðförinni að
Snorra Sturlusyni og Flugu-
mýrarbrennu. Sama er að
segja t. d. í Noregskonunga-
sögum, ekki sízt i lýsingum
á hernaði Sverris prests.
Árás að óvörum var sér-
staklega þýðingarmikil og
auðvelt að koma henni við í
innanlandserjum á íslandi
til forna, vegna þess, hve
landið er dreifbýlt, auðvelt
að leynast á heiðum fyrir of-
an byggð og erfitt fyrir þá
sem ráðizt var á að kalla
saman lið frá öðrum bæjum
í sveitinni. Með skyndiárás
gat einn höfðinginn vænzt
þess að hitta andstæðing
sinn sofandi í lokrekkjunni
og þá var ekki lengi verið að
gera út um málið. Þó gat að-
förin misheppnazt eins og á
Sauðafelli forðum.
Leifturstríð.
Árás að óvörum hefur
ætíð veriS eitt allra þýðing-
armesta hugtak í hernaði.
Allar ^götur aftur til forn
Egypta og Hellena úir og grú
ir af frásögnum um það,
hvernig hún hefur ráðið úr-
slitum, Hún er frumatriði
herkænskunnar. Hún gefur
árásaraðiljanum að jafnaði
sterkari aðstöðu ef hann
kann að notfæra sér með
bragðvísi andvaraleysi and-
stæðinganna.
Aldrei hefur þetta hugtak
þó náð annarri eins full-
komnun eins og í síðustu
styrjöld. Þar var- ekki nóg
með það, að þýzku nazist-
arnir gerðu árásir á óvart á
eina borg eða einn hernaðar-.
lega mikilvægan stað, heldur
á heil lönd. Þessu var gefið
nafnið „Leifturstríð".
Skyndiárás þeirra á Dan-
mörk og Noreg, sem þeir
skipulögðu á laun í þrjá
mánuði var meistaraverk í
þessum flokki og sama leik-
inn endurtóku þeir við Hol-
land, Belgíu, Júgóslavíu,
Grikkland og Rússland.
í mörgum tilfellum lögðu
þýzku nazistarnir í mikla á-
hættu, en það sem fyrst og
fremst færði þeim oftast
skjótunninn sigur var ótrú-
legt og algert andvaraleysi
fórnardýra þeirra. Hugsið
ykkur bara það atriði, að
þýzk vöruflutningaskip
hlaðin herliði og vopnum
skyldu geta legið viðbúin í
norskum höfnum fyrir árás-
ina.
Mikið af þessu andvara-
leysi, sem varð þessum þjóð-
um svo dýrkeypt stafaði af
hinni fáránlegu hlutleysis-
stefnu og óraunhæfum frið-
arhreyfingum, sem lömuðu
viðnámsþrótt lýðræðisþjóð-
anna. Það lætur í dag hlálega
í eyrum að friðarpostul,ar á
Vesturlöndum 'skyldu
halda áfram að prédika vopn
leysi og varnarleysi eigin
þjóða á sama tíma og Hitler
var kominn í stríðshaminn.
Árásin á
Pearl Harbour.
í gær voru liðin 20 ár frá
því Japanir gerðu hina
frægu árás á bandarísku
flotabækistöðina Pearl Har-
bour á Hawai-eyjum. Árás-
ar þessarar verður ætíð
minnzt sem lang skýrasta og
fullkomnasta dæmis sem til
er um árás að óvörum.
Hún éin var ekki eins víð-
tæk og skyndiárásir Þjóð-
verja, — hér var aðeins að
verki ein stór flotadeild og
árás á einn stað. En með
henni tókst að gera slíkan
usla í flota Bandaríkjanna,
að Japanir urðu allt í einu
allsráðandi á Kyrrahafinu.
Hinir japönsku ráðamenn
sem vissu um hugmyndina
voru sjálfir margir hverjir
vantrúaðir á að slík skyndi-
árás væri framkvæmanleg.
Það má segja, að beinasta
strax mikilli mótspyrnu.
Menn sögðu að hún
væri ekki framkvæmanleg,
áhættan alltof mikil. Helztu
mótbárurnar voru að ekki
myndi hægt að halda árás-
arfyriræltunum leyndum
og að veðrið á þeim árstíma
sem áætlað var, í desember
væri svo slæmt, að ekki væri
tryggt að herskipin gætu
tekið olíu á leiðinni.
Flotinn siglir.
En Yamamoto hafði sitt
fram með fortölum. Þann 17.
nóvember 1941 sigldi flot-
inn út frá Hitokappu-flóa í
Kuril-eyjum nyrzt í Japan. í
honum voru 6 af 10 flugmóð-
urskipum Japana, 2 orustu-
skip, 3 beitiskip, 9 tundur-
spillar, 8 línuskip og 3 kafbát
ar. Á flugmóðurskipunum
voru samtals 425 flugvélar.
Japanir töldu sig leggja í
mikla áhættu með því að
senda þennan flota af stað.
Bandaríski flotinn við Haw-
ai var margfallt öflugri og
ef til sjóorustu kæmi gat svo
farið að hinn japanski floti
yrði þurrkaður út. Og jafn-
vel þó ekki kæmi til þess
mátti búast við að aðförin
yrði árangurslaus, þó ekki
kæmi annað til, en að banda-
rískur kafbátur eða könnun-
arflugvél kæmi auga á
þennan mikla flota.
Hvað um það, Japanir
vildu leggja í áhættu og
Yamamoto sjálfur reiknaði
jafnvel með því að missa
þriðjung af flotanum og meir
en helming af flugvélunum.
En japanski flotinn varð
aldrei fyrir neinni árás og
þeir misstu aðeins 1 kafbát
og um 30 flugvélar.
Pearl Harbour árásin verð-
ur fullkomnasta dæmið um
árás að óvörum fyrir hið al-
gera og barnalega andvara-
leysi Bandaríkjamanna. Þeir
höfðu ekki ímyndað sér að
Jap,anir gætu gert slíka árás
og allra sízt á þessum tíma,
þegar veður voru válynd.
Ennfremur var það mjög
þægilegt fyrir Japani, að
siglingum bandaríska flotans
var hagað þannig, að þeir
gátu reiknað fastlega með
því að hann kæmi í höfn á
laugardag til þess að sjólið-
arnir gætu skemmt sér og
verið í landi yfir „weekend".
Á sunnudagsmorgun eftir
skemmtanir og þjór nætur-
innar mátti búast við
minnstri mótspyrnu.
Það var líka snemma á
sunnudagsmorgun kl. hálf
átta, sem japönsku flugvél-
arnar steyptu sér yfir Pearl
Harbour í tveimur bylgjum.
Þeir komu svo algerlega á ó-
vart að bandarísku sjólið-
arnir vildu alls ekki trúa
sínum eigin augum. Þetta
hlaut að vera draumur.
Og margir spurðu alveg
gáttaðir: — Hvaðan koma
þessar flugvélar? — eða —
hvaða flugher hefur rauðan
kringlóttan depil fyrir flug-
merki?!
Kyrrahafsflotí
þurrkaður út.
Á 10 mínútum höfðu Jap-
anir sökkt 19 herskipum, nær
öllum Kyrrahafsflota Banda-
ríkjanna, þar á meðal 8
voldugum orrustuskipum.
Þeir höfðu eyðilagt 200
amerískar herflugvélar á
jörðu niðri og 2400 Banda-
ríkjamenn höfðu látið lífið,
margir drukknað í sokknum
skipum en 1400 særzt.
Árangurinn yfirgekk villt-
ustu vonir Japana. Flota-
deild þeirra sneri heim og
það var haldin sigurhátíð í
Tokyo.
Hægt væri að segja marg-
ar sögur um hið fullkomna
andvaraleysi Bandaríkja-
manna. Til dæmis er stað-
fest opinberlega, að Radar-
stöðin við Pearl Harbour var
alltaf lokuð yfir helgina. Þó
höfðu tveir ungir radíóvirkj-
ar fengið að fara snemma
þennan sunnudagsmorgun í
Radar-stöðina til að æfa sig.
Framh. á 3. síðu.
Fösiudagsgreinin