Tölvumál - 01.01.1988, Blaðsíða 16

aukaafurðin, sem fjölmiðlar básúna nú út, og hún á athygli almenn-
ings óskerta.
í útgáfu bókarinnar 1976 sá ég alls ekki fyrir, hve mikill og einróma
fögnuður almennings - a.m.k. í Bandaríkjunum - yrði, er tölvan varð
hluti af daglegu lífi fólks. Buddur og veski manna gerast æ þrútnari
af plastkortum með segulrákum til hvers kyns nota; þau duga
eigandanum til ferðar með almenningsfarartækjum, til að taka út
peninga í tölvubönkum, í stað þess að reka slík erindi við annað fólk
eins og áður. Flestir Bandaríkjamenn eiga nú tölvu af einhverri
gerð. Örtölvur leynast í ljósmyndavélum og þvottavélum, bílvélum og
úrum, ritvélum og símum. Og yfirleitt tökum við ekki eftir þeim.
Fullbúnar heimilistölvur eru þó enn ekki orðnar jafnalgengar á
heimilum og t.a.m. símtæki.
Tölvuleikir
Þær tölvur, sem almenningur hér veit einkum af, eru leikjatölvurnar,
sem nú er krökkt af í leiksölum hvarvetna. Og tölvuleikir voru
vissulega til 1976, þegar ég skrifaði bókina. Þegar ég lít um öxl nú,
er mér engan veginn ljóst, hvers vegna ég áttaði mig ekki á því þá,
hverju máli þeir skipta.
Ég efa það ekki nú, að tölvuleikirnir, eins og þeir eru nú stundaðir í
Bandaríkjunum, staðfesta að fullu þá svartsýni mína á framtíð
heimsmenningarinnar, sem ég setti fram í bókinni. Menn hljóta
vitaskuld að örvænta, ef þeir hugleiða, hvernig sjónvarpið er notað í
bandarísku samfélagi. En svartsýnin hlýtur að margfaldast, þegar
komið er inn í tölvusalina, þar sem ungmennin standa dáleidd við
tölvuskjái. Ég óttast, að það sem ungu fólki er nú gert, jafnt í
tölvusölum sem sumum skólastofum landsins, sýni sem skýrast hina
sönnu ásjónu samtíma okkar. Ónotaleg saga er það og dapurleg.
Til að kynna sér efni þessara tölvuleikja þarf ekki annað en kynna
sér dagskrá sjónvarpsins (a.m.k. þess bandaríska). Þrennt er í boði;
það sem Þjóðverjar kalla Unsinn, Blödsinn og Wahnsinn, þ.e. della,
hálfvitaháttur og sturlun. Þar skiptast á efnislausir skemmtiþættir og
hugsunarlausar ofbeldismyndir. Sama efni er á boðstólum laugardags-
og sunnudagsmorgna, og þá í formi teiknimynda, svo að boðskapurinn
verði börnunum aðgengilegri. Og það eru einmitt hlutir af þessu tagi,
aðlagaðir nýjum miðli, sem við finnum í tölvuleikjunum. Sjónvarps-
áhorfandi tekur ekki þátt í því, sem fram fer á skjánum. Við
tölvuleiki gerast menn hins vegar virkir þátttakendur. Við sjónvarpið
láta menn sér t.d. nægja að horfa á kafbáta skjóta tundurskeytum
16 -