Vísir - 26.04.1962, Qupperneq 8

VISIR
Fimmtudagurinn 26. apríl 1962.
.J
Otgetandi Blaðaútgatan VTSIR
Ritstjórar- Hersteinn Hðlsson Gunnar G Schram
Aðstoðarritstjón \>:e\ rhorsteinsson
Fréttastjóri- Þorsteinn O "horarensen
Ritstjórnarskrifstofur Laugavegi 178
Auglýsir.gr ip afgreiðsla .gólfsstræti 3
Áskriftnrgjald et 45 krónut "• mánuðt
f lausasclu 3 kt unt Sfmi 11660 (5 linur)
Prentsmiðia /Isis - Edd a h.t
-------------—----------------------------------t
Afmæli Verkfræðinga-
félagsins
Um þessar mundir er Verkfræðingafélag Islands
50 ára. Á félagsævi þess hefir ísland tekið stórkost-
legum stakkaskiptum. Þegar félagið var stofnað
bjuggum við enn að frumbýlingshætti. í dag höfum
við tekið tæknina meir í þjónustu okkar en fjölmarg-
ar aðrar þjóðir. Það er ekki ofmælt, að verkfræðin,
tæknin, hafi skapað hér stórum bætt lífskjör og auk-
ið velmegun landsins barna hröðum skrefum. Merk-
asta hlutverk íslenzkra verkfræðinga síðustu hálfa
öldina hefir ekki einungis verið það að stýra tækni-
byggingu til sjávar og sveita, heldur hitt, að þeir hafa
bent á möguleikana og hvatt til stórræðanna, sem
leikmenn vildu oft ekki í Ieggja. Þeir hafa verið sann-
ir framfaramenn og áræði þeirra og stórhugur hefir
byggzt á traustum fræðagrundvelli.
f dag munu vera hér álíka margir verkfræðingar
hlutfallslega og á öðrum Norðurlöndum, en þó dvelj-
ast 50 þeirra erlendis. Samt er Ijóst, að áframhald-
andi uppbygging landsins krefst aukins fjölda tækni-
menníaðra manna, og þá ekki síður tæknifræðinga
en verkfræðinga. Með því að búa tæknimönnum góð
kjör tryggjum við, að ísland mun ekki fara varhluta
af verklegri menningu nútímans. Við erum nú stadd-
ir á þröskuldi stóriðjunnar; öld hinna ónýttu tæki-
færa er liðin. Með háþróaðri verkmenningu mun okk-
ur fært að tryggja næga atvinnu í landinu og hag-
sæld þjóðarinnar á ókomnum árum.
Viðreisnin í beinhörðum tölum
Hagstofan hefir reiknað út, að aldrei hefir vöru-
skiptajöfnuðurinn verið hagstæðari en þrjá fyrstu
mánuði þessa árs. Varð hann þá hagstæður um 192
millj. króna. í fyrra var hann hagstæður, en árið þar
áður óhagstæður um 197 millj. króna.
Hér hefir orðið gífurleg breyting til batnaðar.
Þessar tölur sýna hve gjörsamlega hefir verið skipt
um stefnu í efnahagsmálum þjóðarinnar. Áður var
stýrt niður á við, út í fenið. Nú hefir skipið verið rétt
við. I stað þess að tæmast gildna gjaldeyrissjóðir
þjóðarinnar með hverjum mánuðinum. Nú á þjóðin
gjaldeyrissjóði að upphæð 704 milljónir króna, en þeg-
ar viðreisnin hófst var gjaldeyrisskuld bankanna 216
milljónir króna.
Og það er sama á hvern þátt þjóðarbúsins er
litið. Alls staðar sjást batamerkin. Sparifé lands-
manna fcefir aldrei verið eins mikið og nú, um 620
milljónir. Og skyldi það ekki sýna velmegun almenn-
ings, ef hann leggur svo mikið fyrir?
Daglega reyna framsóknarmennirnir og komm-
únistar að telja fólki trú um það, að viðreisnin hafi
mistekizt. En þeir passa sig vandlega á því að birta
engar tölur. Það er heldur engin furða. Tölurnar eru
nefnilegar allar hagstæðar viðreisninni, en óhagstæð-
ar stjórnarandstöðunni.
i i í t . 1 l i t » .1 11 1 í ‘, 4 i j j 1 i 1 i ‘ l l i I i l x t j L í l
sent
Við verðum að hægja ferð-
ina, sagði skipstjórinn. Þetta var
gamall og reyndur skipstjóri.
Hann stóð með mönnum sínum
uppi í skipstjórnarklefanum.
Þokan var skollin yfir og þeir
voru komnir inn á hafíssvæðið.
Skipstjórinn ætlaði að gefa fyr-
irskipun um að hægja ferðina.
En með skipinu var einnig
forstjóri skipafélagsins. Hann
krafðist þess að haldið væri á-
fram með fullri ferð. Hann taldi
mikið f veði, hlutabréfaverð á
verðbréfamarkaðum. — Hann
heimtaði að allt yrði gert til
þess að skipið ynni bláa bandið,
setti hraðamet í siglingu yfir
Atlantshafið.
Skipstjórinn komst í vanda,
■ þegar hann fékk fyrirmæli for-
stjórans. Loks svaraði hann:
Fyrirmælum yðar verður hlýtt,
það verður ekkert dregið Ur ferð
inni.
★
Vegna þessa gerðist fyrir 50
árum eitt ægilegasta og mesta
sjóslys sögunnar. Risafarþega-
skipið Titanic geystist með full-
um hraða gegnum þokuna um
hafið alsett borgarísjökum. Og
allt í einu gekk skipið með full-
um krafti frá vélunum, tugþús-
unda hestafla á einn borgarís-
jakann. Þannig er þjóðsögnin
um það hvers vegna hið mikla
hafskip fórst. Enginn veit þó
fyrir víst, hvort sagan er sönn.
Forstjórinn Bruce Ismay var
með skipinu og hann bjargaðist.
Hann kvaðst ekkert hafa skipt
sér af skipstjórninni, en hins
vegar er það vitað að skipafé-
lagið lagði mikla áherzlu á það
að met yrði sett. Slíkt yrði skip-
inu og félaginu til mikils álits-
auka.
★
-Svo mikið er víst, að Titanic
sigldi með 21 hnúta hraða á fs-
jakann. Þó er álit manna, að
mjög litlu hafi munað að skipið
slyppi við ísjakann. Höggið kom
utan á kinnunginn og vatn foss-
aði inn í fimm vatnsþétt hólf
skipsins. Það er álit manna, að
ef Titanic hefði siglt nokkrum
metrum lengra til hliðar hefði
það sloppið við áreksturinn.
Titanic hefði þolað sjó I tvö
hinna vatnsþéttu hólfa, en nú
fór það að sökkva.
★
Á skipinu áttu að vera 1316
farþegar og 891 manns áhöfn.
Það er engum ofsögnum sagt af
því, að mikill glaumur hafi ver-
ið um borð. Með skipinu var
hópur mestu auðjöfra frá Evr-
ópu og Ameríku og með því að
þetta var jómfrúarferðin voru
sifelld veizluhöld og glasa-
glaumur í viðhafnarsölunum. Og
rétt í þann mund sem árekstur-
inn varð um miðnætti 14. apríl
1912 stóðu dansleikir enn yfir 1
samkomusölunum og það var
skálað í kampavíni.
Það er vitað hve mörgum var
bjargað 393 konum og börnum,
119 karlmönnum úr hópi farþeg-
anna og 139 mönnum af áhöfn-
inni. En með því ekki er vitað
nákvæmlega um fjölda fólks
sem var á skipinu er tala þeirra
sem drukknuðu áætluð 1490 til
1517.
En það eitt er víst, að mikið
vantaði á að nægilega margir
björgunarbátar væru á skipinu.
Björgunartæki voru aðeins fyrir
helming fólksins. Það var barizt
um rúmið í björgunarbátunum, ?
en margir karlmenn sýndu frá- S
bært sálarþrek er þeir létu kon- i'
ur og börn ganga fyrir um björg <
unarrúm. ?
★
Titanic var búið loftskeyta-
tækjum, sem Marconi hafði S
fundið upp um aldamótin. Fleiri <*
stór hafskip voru einnig komin S
með slík tæki. Loftskeytamað- <j
urinn Phillips að nafni kom til ji
skipstjórans og spurði: „Á ég að <[
senda út neyðarkallilð CQD
(come quickly, danger). Komið <[
fljótt hætta“. En skipstjórinn ]>
svaraði: „Við skulum senda út <[
nýja neyðarkallið SOS (Save ]>
our souls) Bjargið sálum okk- <[
ar. Og þetta gerði loftskeyta- ]»
maðurinn. Kl. 0,45 var SOS <[
merkið sent út í fyrsta skipti. ]»
Það skip sem næst var „Cali- <[
fornian" heyrði ekki skeytin. ]»
En skipstjórnarmenn á því voru <[
svo nærri að þeir sáu hvítum ]»
eldflaugum skotið. — Þetta er f
undarlegt fyrirbæri sögðu þeir, >
en gerðu ekkert í málinu. Héldu t
aðeins áfram siglingunni.
Klukkan 2,20 um nóttina sökk '[
Titanic og það var ekki fyrr en 5
undir morgun sem hjálp barst.
, ★ !»
Titanic slysið er eitt ægileg-
asta sjóslys, sem nokkru sinni
hefur orðið. Það er þó ekki hið ]'
mesta, því að vorið 1945 fórust s
5220 þýzkir flóttamenn frá ]•
Austur-Prússlandi með skipinu
Goya 1 Eystrasalti. ,»
En þegar Titanic-slysið varð
hrukku menn við. Enginn einn
atburður hefur orðið jafnmikið <
til að vekja upp kröfur um auk- 5
ið öryggi á skipum. \
Titanic-slyssins er enn minnzt >
um allan heim og enn halda á- <
fram að myndast sagnir um ]>
þennan viðburð. <t
*
<
50 ár síðan Titanic fórst \
{ \ V ( ' ) "r
* V I