Vísir - 28.05.1962, Qupperneq 10

w
ro
Mánudagur 28. maí 1962.
ViSlK
Frestun dómsákvæðis
V Það er nú löngu liðin tíð, að
■I dómarar í refsimálum eigi Iítið
!■ annað að gera en að sakfella
j! menn og dæma til þyngstu refs-
>J inga. Á þessari öld gætir þess æ
[■ meir, að dómurum ber að
V kynna sér sem ýtarlegast allar
I* aðstæður hjá brotamanni og
|! reyna að varast þær slæmu af-
■J ieiðingar sem refsingin getur
!■ haft og gildir það þá sérstak-
lega um óharðnaða unglinga
:■ sem e. t. v. hafa framið brot
í fyrsta skipti og getur það þá
/ munað miklu, að í stað refsing-
:■ ar sé þeim gerð aðvörun með
•: ýmsum hætti.
:■ Stærsta skrefið i þessa átt
;I kom snemma á þessari öld, þeg
ar skilorðsbundnir dómar voru
;■ færðir í lög, en siðan hafa ýms-
■; ar aðrar leiðir verið reyndar.
í
;. Fyrir nokkrum árum var það
/ t.d. tekið í lög, að þegar sér-
;• staklega stæði á mætti dómari
■; fresta því skilorðsbundið að
;* kveða upp dóm. Var það álit
V manna, að dómurinn sjálfur þó
skilorðsbundinn væri kynni að
:• hafa slæm áhrif. Litið væri á
% menn sem „dæmda menn“ jafn
;■ vel þó refsing kæmi ekki til
% framkvæmda.
.; Þessu ákvæði hefur þó ekki
'• verið beitt mikið. En fyrir
nokkru gerðist það þó í saka-
I; dómi Reykjavíkur, að frestað
;. var dómsuppkvaðningu gegn
.; tveimur sextán ára piltum. Þeir
;. höfðu framið all alvarlegt brot,
■; ráðizt að næturlagi inn í hús,
;■ sem stendur afvikið hér í bæn-
v;í um og ráðizt að einbýliskonu
.; rúmlega sextugri og nauðgað
:• henni eða gert tilraun til að
■; nauðga henni. Sjá allir að það
;■ er mjög alvarlegt brot og nauð-
;! synlegt að þjóðfélagið tryggi
■; mjög öryggi fólks gegn slíku
atferli, því að margir búa einir
.■
■V.V.’.V.V.’.V.V.V.V.V.V.V.
í afviknum húsum i jöðrum bæj
arins.
Þó taldi dómarinn að þær að-
stæður hinna ungu pilta væru
slíkar að rétt væri að fresta í
þrjú ár ákvörðun um refsingu
þeirra og felli refsing þá niður
ef þeir héldu það skilorð að
gerast ekki brotlegir á þessu
tímabili. Sem forsendur þessa
telur dómarinn ungan aldur
hinna ákærðu, vanrækt uppeldi
og andlegt ástand.
★
Við skulum nú líta nokkru
nánar, hvernig uppeldi og and-
legt ástand þessara tveggja
ungu brotamanna var og gefur
það nokkra hugmynd um það
við hvaða vandamál er að
stríða í löggæzlunni.
Annar sakborninganna hefur
frá fæðingu verið alinn upp hjá
ömmu sinni, sem komin er á
áttræðisaidur. 1 heimilinu eru
og tvö hálfsystkini hans sam-
mæðra. Faðir hans var í ame-
ríska hernum hér, en móðirin
búsett á Keflavíkurflugvelli.
Fjárhagur heimilisins hefur ver
ið þröngur og þó kveðst piltur-
inn ætíð hafa fengið nóg að
borða í uppvextinum. Samkomu
lag taldi hann hafa verið gott
á heimilinu, en mjög lítið eftir-
lit verið með honum haft.
Hann kvaðst hafa neytt áfeng
is frá 14 ára aldri, sú neyzla
ágerzt smám saman, þar til svo
fór að hann drakk sig ölvaðan,
hvenær sem hann gat því við
komið. Eftir að hann varð laus
úr barnaskóla en þar gekk hon
um námið mjög illa, stundaði
hann almenna verkamanna-
vinnu, en vinnan hafði verið
stopul og sáralítið af vinnuarð
inum runnið til heimilisins.
Sálfræðingur sem rannsakaði
þennan 16 ára pilt telur greind-
araldur hans 9,6 ára, hann
stami, orðaforði hans sé fátæk-
legur, þekkingarforði sömuleið-
is, tæplega læs en ályktunar-
hæfni sé all-sæmileg. í skap-
gerð hans komi ekki fram ein-
kenni er benda til sérstakrar
afbrotahneigðar. Megi ætla að
það muni mjög fara eftir þvi
umhverfi sem hann verður í,
hvernig hegðun hans verður
framvegis, þar eð hann sé ó-
sjálfstæður og hafi litla dóm-
greind. Komist hann í góðra
manna hendur sé sennilegt að
honum megi kenna einföld störf
og gera hann að sæmilega nýt-
um manni.
★
Hinn sakborningurinn var al-
inn upp hjá foreldrum sínum
til 12 ára aldurs, en var eftir
það á hrakhólum. Hann átti
erfiða æsku, systkinin voru
mörg, ósamlyndi og fátækt ríkti
á heimilinu og lítið eftirlit ver-
ið með honum. Honum gekk
námið i barnaskóla illa, faðir
hans vildi bara láta hann
vinna, ekki fara í skólann
Greindaraldur er talinn 11,00.
Hann er illa farinn vegna lé-
legs uppeldis, háett við að verði
hann látin eiga sigr,geti hann
orðið harðsvíraður lögþrjótur
með tímanum. Til þess hefur
hann margt að bera, litla dóm-
greind, kæruleysi, ósannsögli.
þrjózku og grunnt á árásar-
hneigð (aggressivu atferli).
Hinsvegar var eitt og annað
sem gaf til kynna að hann
myndi ekki með öllu ómóttæki-
legur fyrir enduruppeldi, sé
það ekki látið dragast úr hömlu
og sé skynsamlega farið að.
Þannig er smá innsýn i eitt
dómsmál. Munu margir skilja
afstöðu dómarans, að til lítils
sé í slíku tilfelli að dæma refsi-
dóm, að honum afplánuðum sé
hætt við að sækti í sama farið.
Bylting í sjóvorútvegi —
Framh. af 4. siðu.
væri yðar af byggingafram-
kvæmdum. Eruð þér með nokkr
ar nýjungar á þvl sviði?
— Ég er víst fyrsti maðurinn
hér á landi sem byrjaði með
svokallaðar steinsteyptar bygg-
ingaeiningar. Ég steypi húsvegg
ina i verkstæði, nota einkum
vetrartímann til þeirra hluta, en
flyt þá síðan á byggingarstað-
inn á bifreiðum og reisi húsið
á skömmum tíma, jafnvel á 3 —
4 dögum. Þetta eru vegghellur,
yfirleitt ekki stærri en það, að
þær eru mjög meðfærilegar án
hjálpar dýrra tækja, og það hef-
ur reynzt auðvelt fyrir 3 — 4
menn að koma þeim upp og
skeyta saman. Hellurnar eru
boltaðar saman með járnfjöðr-
um, sem loka samskeytum
ásamt plastkvoðu, sem höfð er
til þéttingar. Þannig er útilokað
að þau geti lekið eða vatn kom
izt með samskeytum. Hellurn-
ar eru úr járnbentri steypu og
hafa tilskilið burðarþol og styrk
leika.
— Hafið þér marga menn í
vinnu?
— Nei, aðeins tvo. Það nægir
eins og stendur. En þeir þurfa
talsverða æfingu til að ná full-
um afköstum.
— Er langt síðan að þér byrj
uðuð á þessari nýung?
— Þa~ var skömmu eftir
1930, en á þeim árum kom mér
ýmislegt til hugar. Fyrstu til-
raunir mínar sendi ég Búnaðar-
félagi íslands til umsagnar, en
undirtektirnar eru ekki örvandi.
Seinna fékk ég fyrir tilstilli
húsameistara ríkisins að byggja
nokkra oifreiðaskúra úi hellu-
einingum á Vífilsstöðum. En
einkum síðustu árin hefur færst
verulegur vöxtur i þessa bygg-
ingaaðferð. Það hafa verið
byggð mörg hús hér syðra, en
ég hef líka byggt fyrir bændur
víðs vegar um land, bæði pen-
ingshús og íbúðarhús. Bændum
þykir það hagkvæmt í alla staði
að fá húsin flutt tilbúin til sín
á bílum og spara þannig stór-
lega vinnukostnað og hvers
konar fyrirhöfn.
— Þér eruð með eitthvað í
smíðum núna?
— Mörg hús meira að segja.
Garðahreppur úthlutaði mér
nokkrum ágætum lóðum í vor
við Vífilsstaðaveginn í Silfur-
túni. Á þei: ætla ég að byggja
einbýlishús í sumar og sel þau
jafnharðan og ég byggi þau. Ég
hefi þessa dagana verið að
koma upp einu þeirra, það er
með áföstum bílskúr 138 fer-
metrar að stærð. Það er þegar
selt, enda stendur ekki á eftir-
spurninni.
— Það e ekki svo lítið sem
þér hafið fengizt við um dag-
ana. Er nokkuð fleira á döfinni?
— Er þetta ekki nóg! Ég tel
mig hafa lagt hönd á plóginn í
landbúnaðarmálum með súg-
þurrkunartækinu, í sjávarútveg
inum með gervibeitunni og beit-
ingarvélinni og loks í bygging-
ariðnaðinum með hellueiningun-
um. Þetta eru þrjár stærstu at-
vinnugreinar okkar íslendinga.
Hvað vilja menn meir!
Þ. J.
♦ Ellefu börn og sex fullorðnir
biðu bana í eldsvoða á Formósu um
siðusti helgi. " Tk petta var allt
statt á efri hæð tvílyftrar bygging-
ar, er eldur kom upp á neðri hæð-
inni. Ekki »'ar hægt að forða sér út
um gl ggana, þar sem rimlar voru
fyrir þeim, til þess að innbrots-
þjófar kæmust jkki inn.
Breti semur
d351m42517ro7
Bretar eru nú loksins farnii
að athuga í alvöru, hvort þeir
eigi ekki að varpa pundakerf-
inu fyrir róða og taka upp
Desimalkerfi i mynt sinni.
Jafnframt koma góðir borg-’
arar með alls konar tillögur um
að gera ýmsa hluti einfaldari,
og um daginn skrifaði einn
grein í Guardian, þar sem hann
Ieggur til að tekið verði upp
nýtt stafróf, sem hann kallar
„D351M4TLON".
Til að byrja með yrðu sex
stafir felldir niður, C, Q, W, X,
Y og Z, en í staðinn yrðu not-
uð þau hljóð, sem fyrir eru í
K, S og U. Þá yrðu tölustafir
settir í stað helmings þeirra
stafa, sem þá voru eftir. A
verður 4, B 8, E 3, F 7, G 6,
I 1, O 0, P 9 og S 5. Þetta nýja
stafróf mundi þess vegna líta
svona út:
4, 8, D, 3, 7, 6, H, 1, J, K, 2,
M, N, O, 9, R, 5, T, U og V.
Árangurinn er þess vegna, að
stafrófið verður tíu bókstafir og
tíu tölustafir, sem koma sér
vel á ritvélum, sem ætlaðar eru
fyrir tíu fingur, og ekki þyrfti
svo sem að breyta núverandi
ritvélum eða setningarvélum
vegna þessa. Hér kemur stutt
dæmi um setningu, sem rituð
er með hinu nýja stafrófi:
4R1D, 53M N1J4 5T47R071D
KOM TI2 506UNN4R M4RKD1
M1K12 7R4M74R4T1M4M0T 1
8R3T24ND1.
Ef lesandanum er ekki alveg
Ijós merking þessarar setning-
ar, þá er hér hárnákvæm þýð-
ing: Árið, sem nýja stafrófið
kom til sögunnar, markaði
mikil framfaratímamót í Bret-
landi.
Harold Jackson (H4R02L
J4K50N), hugvitsmaðurinn, sem
fann stafróf þetta upp, segir
einnig, að það muni hafa mikil
áhrif í þá átt að draga úr
spennu og ófriðarhættu í heim-
inum. Auk þess, bætir hann
við, „mun það leggja algebruna
alveg að velli, og um leið eðlis-
fræðivísindi að verulegu leyti.“
Og auk þess gerir þa mönnum
erfiðara fyrir að skrifa foreldr
um, ættingjum eða vinum
sláttubréf!
Ný útgáfa á lögfræðingatali
I vændum er ný og mikið auk-
in útgáfa á lögfræðingatali Agnars
K.emenz Jónssonar ráðuneytis-
stjóra, en frumútgáfan kom út á
vegum Sögufélagsins 1950.
I frumútgáfunni eru taldir sem
næst 500 lögfræðingar, sem ýmist
hafa útskrifast hér heima eða er-
lendis. í nýja lögfræðingatalinu
bætast 'um 160 manns í hópinn,
sem lokið hafa embættisprófi í lög
um frá 1950. Auk þess eru geysi-
miklir viðaukar við æviatriði þeirra
lögfræðinga sem á lífi /oru, er
Lögfræðingatalið kom út. Það var
þess vegna orðið tímabært mjög
að gefa lögfræðingatalið út að
nýju til að það geti komið þeim
að fullu gagni, sem til þess þurfa
að leita.
í hinu nýja Lögfræðingatali
verður sömu reglum fylgt um upp-
lýsingaöflun og niðurröðun efnis
eins og í Lögfræðingatalinu frá
1950. En þær eru í aðalatriðum
þessar: Fullt nafn lögfræðingsins,
fæðingardagar, ár og staður, fullt
nafn foreldra hans, ásamt fæðing-
ardegi og dánardegi — ef látin
eru. Ennfrcmur upplýsingar um
stöðu og heimilisfang föður, svo
og nafna, stöðu og heimilisfangs
föður- og móðurafa. Hvar og hve-
nær lögfræðingurinn hefur verið
útskrifaður úr menntaskóla, með
upplýsingum um aðaleinkunn og
stigafjölda. Hv^r og hvenær hann
hafi tekið próf í lögfræði með upp-
lýsingum um aðaleinkunn og stiga-
fjölda. Helztu stöður og störf, þ.
e. opinber störf, embætti, nefnda-
störf, einkaatvinna o. s. frv. sem
lögfræðingurinn hefur haft eða
gegnt um ævina, ennfremur hve-
nær hann hafi tekið við eða látið
af þeim störfum og stöðum sem
hann hafði á hendi. Upplýsingar
um vfsindalegan frama og annan
heiður, t. d heiðursmerki. Helztu
bækur eða ritgerðir — aðrar en
blaðagreinar með upplýsingum um
hvar og hvenær þær hafi verið
birtar. Þá hjónaband lögfræðings-
ins, þ. e. fullt nafn eiginkonu og
foreldra hennar, ásamt stöðu og
heimili föður, hvenær hjónaband-
ið var stofnað, fæðingardagur og
ár eiginkonu, svo og dánardagur og
hún er látin. Fullt nafn allra
barna, ásamt fæðingardegi, ári og
stað, svo og upplýsingar um dán-
ardag ef látin eru. Að lokum aðr-
ar upplýsingar sem viðkomandi
sjálfur telur máli skipta.
í Lögfræðingatalinu frá 1950
var efninu skipt í eftirfarandi
kafla: Formálá, Inngang, Candidati
juris, Examinati juris, Viðbætir,
Skrá yfir lögfræðinga í tímaröð
miðað við prófdaga, Heimildaskrá
og loks skrá yfir helztu skamm-
stafanir. Það rit var mikið að vöxt-
um, rúml. 470 bls. í Skírnisbroti,
vandvirknislega unnið og hið á-
gætasta heimildarrit í hvívetna.
Nýja útgáfan verður mun stærri
enda veitir hún miklu fyllri upp-
lýsingar um núlifandi lögfræðinga
og eins þá sem látist hafa eftir
1950.
Federspiel endurkjörinn
Ráðgjafaþing Evrópuráðsins kom
saman til funda f Strasbourg 15. —
18. maí. Var þetta fyrsti hluti 14.
þingsins.
Á fyrsta fundinum fór fram kjör
forseta ráðgjafarþingsins. Danski
stjórnmálamaðurinn 2er Federspiel
var endurkosinn forseti. Hlaut
hann 75 atkvæði, en Austurríkis-
maðurinn Toncic 40 atkvæði.
Ráðgjafaþingið fjallaði að þessu
sinni um mörg nál, en einkum um
ýmis atriði varðandi þróunina á
sviði samstarfs Evrópuríkja síð-
ustu mánuði. Var mælt með þvi,
að samningaviðræðum um tengsl
ýmissa ríkja við Efnahagsbanda-
lagið væri hraðað, en jafnframt
hafðir í huga hagsmunir annarra
E rópuríkja.
Þá var rætt um nýtingu offram-
leiðslu á matvælum. um að stoð á
sviði félagsmála við vanþróuð
lönd, um vernd erlends einkafkjár-
magns og um samvinnu Evrópu-
ríkja við geimkönnun og stjarn-
fræðirannsóknir.
Ráðgjafarþingið fó) félagsmála-
nefnd sinni að gera skýrslu um
þær rannsóknii sem gerðar hafa
verið og unnið er að i ýmsum
Evrópuríkjum á sambandi tóbaks-
reykinga og lungnakrabba. (Frétt
frá upplýsingadeild Evrópuráðs.)