Vísir - 14.08.1962, Blaðsíða 6

VISIR
Þriðjudagur 14. ágúst 1962.
Frá þeirrí stundu vurð hunn unnur muður
J baredarískum fangels-
um stftja nú um 250
manns sem hafa verið
dæmdir til dauða. Á
hverri viku er einn mað-
ur að meðaltali tekinn
af lífi fyrir margskonar
grófa glæpi, ýmist
hengduc, settur í raf-
magnsstól eða gasklefa.
Menn skyldu ætla að þar sem
dauðadómur og aftökur eru svo
algengar vfcmi sterk hreyfing
uppi fyrir afnámi dauðarefs-
ingar. Að vísu er starfandi í
Bandaríkjunnm slíkur félags-
skapur eins og í mörgum öðr-
um löndum. En honum verður
lítið ágengt, e.t.v. fyrst og
fremst vegnas þess, hve hinir
dauðadæmdu eru margir.
Bandarísku blöðin segja frá
því í tilfinningalausum skýrslu-
tón, að hinn eða þessi glæpa-
maðurinn hafi verið tekinn áf
lífi og við hliðina birtist frétt
um það að 400 eða 500 manns
hafi farizt í bílslysum í Bánda-
ríkjunum yfir eina góðviðris-
helgi.
JþJÓÐFÉLAGSVIÐHORFIN í
Bandaríkjunum eru þannig
að almenningur hefur enga
samúð með hinum dauða-
dæmdu glæpannönnum. Glæpir
þeirra, sem hljóta dauðadóm,
eru oftast mjög grófir og ó-
geðslegir, morð á saklausum
borgurum, líkamsárásir og
nauðganir. Og menn segja, að
glæpamaðurinn sé óforbetran-
legt villidýr, það sé nauðsyn-
legt fyrir þjóðfélagið að losna
við sb'k óargadýr, engri átt nái
að safna hundruðum eða þús-
undum slíkra trylltra glæpa-
manna saman í fangelsi.
Félagsskapurinrt fyrir afnámi
dauðarefsingar á því í vök að
verjast. Einstaka sinnum nær
hann þó árangri í einstökum
málum og tekst að fá almenn-
ingsálitið á sitt band.
Frægasta dæmi þess var mál
fangans Caryls Chessmans, sem
var sakaður um niauðganir, en
hélt stöðugt fram sakleysi sínu.
Honum tókst að fá aftöku sinni
frestað tuttugu sirmum og mál
sitt upp tekið mörgum sinnum
af dómstólunum. Þá skrifaði
hann bækur I fangelsinu, þar
sem hann lýsti sálarástandi
sínu, þegar dauðinn beið hans
næsta morgun. Þessar bækur
hans urðu metsölubækur í
Bandarlkjunum og vöktu upp
gríðarmikla samúð almennings
með Chessman.
Þegar kom loks að skulda-
dögunum og hann var tekinn af
lífi í gasklefanum í Kaliforníu,
risu upp háværar mótmælaradd
ir og efldist félagsskapurinn
fyrir afnámi dauðarefsingar
mjög.
TVTÚ hefur annað mál komið
' upp, sem hefur verið á
margan hátt likt máli Chess-
mans. Þar var það þrítugur
svertingi að nafni Paul Or-
ville Crump, sem var dæmdur
til dauða í Chicago fyrir morð
á varðmanni. Hann hefur nú
setið í fangelsi í níu ár meðan
mál hans hefur verið f rann-
sókn hjá lögreglu og dómstól-
um. Hann var dæmdur til
dauða, en lögfræðingar hans
hafa stöðugt fengið frestað af-
Paul Crump við ritvélina í fangelsinu, þar sem hann skrifaði metsölubók sína. Hann hefur
menntað sig í fangelsinu og lesið biblíuna og Sókrates-ritið.
tökunni. Crump hefur eins og
Chessman átt mörg stefnumót
við dauðann. Fjórtán sinnum
var búið að ákveða líflátsstund
hans og nú síðast var aftakan
ákveðin í fimmtánda sinn þann
3. ágúst.
En þar lýkur samlíkingunni
við Chessman, því að kvöldið
áður ákvað ríkisstjóri Illinois-
fylkis að náða Crump og
breytti hann refsingu hans i
ævilangt fangelsi.
í fangavistinni skrifaði
Crump bók eins og Chessman
um líf sitt og dvöl í fangelsinu
í návist dauðans. Hún kallast
„Brennið, Myrðið, Brennið" og
hefur orðið metsölubók eins og
bækur Chessmans.
Sterkust varð hreyfingin fyr-
ir að bjarga lífi hans eftir að
hann hafði komið fram í sjón-
varpi í Chicago. Var sjónvarp-
inu hagað þannig, að sjónvarps-
stöðin skipaði nefnd hinna fær-
ustu manna á sviði réfsilög-
gjafar, guðfræði, félagsfræði og
sálfræði og ræddu þeir persónu
lega við Crump f sjónvarps-
útsendingunni. Þá ræddi nefnd-
in einnig við fangaverði um
hegðun fangans. Framkoma
svertingjans var til slíkrar fyr-
irmyndar, kurteisleg, góðlátleg
og mannleg, að hann ávann sér
samúð allra sjónvarpsáhorf-
enda. Þá drógu ummæli fanga-
varðanna ekki úr áhrifuhum, en
þeir sögðu að Crump væri orð-
inn gersamlega umbreyttur
maður, fullur af mannúð og
góðvilja.
T TPPHAF glæpaferils Paul
^ Crumps líktist villustigum
ýmissa annarra ungra afbrota-
manna.
Hann er fæddur og uppalinn
í Morgan Park, svertingjahverfi
Chicago-borgar. Faðir hans var
mótmælendaprestur í hverfinu,
hverfinu sem tákn bardagans
við djöfulinn. En sá vondi er
alls staðar. Crump féll fyrir
freistingunni, þegar hann var
tíu ára og stal þá fyrsta reið-
hjólinu.
Síðar hætti hann að ganga í
skóla, lét sér vaxa skegg, festi
Paul Crump vur nóðoður
vegnu hugurfarsbreyflngur
í fungelsinu
en stundaði jafnframt kolasölu.
Börnin voru þrettán. Þegar Paul
litli var sjö ára gerðist sá
óskiljanlegi atburður, að faðir
hans hvarf skyndilega einn dag
og yfirgaf fjölskyldu sina. Það
má geta nærri hvílík áhrif
hvarf heimilisföðurins hafði á
fjölskylduna. Móðirin Leonide
Crump fór nú að vinna af veik-
um burðum fyrir fjölskyldunni,
fyrst með því að taka að sér
þvotta og síðar með því að
taka kostgangara, leigja þeim
herbergi, þó að nógu þröngt
væri í húsinu, selja þeim mat
og sjá um þvottana fyrir þá.
Morgan Park er fátækra-
hverfi svertingja með þröng
um götum, billjarðstofum,
skemmtistöðum og dansstöð-
um. Margar litlar kirkjur eru i
eyrnalokk I annað eyrað og
setti litaðan klút á höfuð sér.
Þannig leit hann æði vígalega
út og hugðist nú gerast sjó-
ræningi á þurru landi.
JpEGA.v hann var sextán ára
stal hann bíl og framdi
ásamt tveimur félögum sínum
allmarga þjófnaði og rán. Fyrir
það lenti hann í ríkisfangelsinu
i Pontiac. Fangelsið varð eins
og fullkomnasti háskóli fyrir
hann, ekki í neinum æðri
menntum, heldur í glæpum. Þar
kenndu forhertir fangar þessum
unga pilti reglurnar úr frum-
skógi malbiksins. Hann hafði
vegna æsku sinnar aðeins verið
dæmdur í þriggja ára fangelsi.
Þegar hann kom aftur út úr
fangelsinu flæktist hann víða,
fékk sér atvinnu og stundaði
þjófnaði þess á milli.
Loks fékk hann vinnu hjá
matvælafyrirtækinu Libby. Það
var vinna við kornmölun og
pökkun á mjöli. Launin voru
góð en vinnan mikil. Starfi
hans þar lauk með atburði, sem
Ieiddi til þess að hann var
skömmu síðar færður i fang-
elsi og dæmdur til dauða.
AÐ morgni dags þann 20.
marz 1953 var rauðri Olds-
mobile bifreið ekið upp að
verksmiðju Libbys. Út úr henni
stigu þrír menn í svörtum
frökkum með rauða gúmmí-
hanzka. Þetta var svo snemma
að enginn var kominn í verk-
smiðjuna.
En þetta var útborgunardag-
ur og nokkru síðar kom bryn-
varinn flutningabíll upp að
byggingunni, sem bankar nota
til að flytja peninga. Starfs-
menn bankans og fyrirtækisins
báru útborgunarpeningana í
leðurtöskum og kössum að and-
dyri verksmiðjunnar. En allt í
einu hlupu þremenningarnir úr
Oldsmobile-bifreiðinni fram,
drógu upp skammbyssur, af-
vopnuðu verðina og tóku pen-
ingahylkin frá -þeim með valdi.
Síðan stukku ræningjarnir
burt upp í bíl sinn. Á flótt-
anum skutu þeir nokkrum skot-
um upp í loftið. En þá vildi
svo til, að varðmaður fyrir-
tækisins, Theodor Kukowski,
kom fyrir hornið á húsinu. Hóf-
ust átök milli hans eins ræn-
ingjans, sem lauk með þvi að
varðmaðurinn fékk skamm-
byssuskot í sig og féll dauður
niður.
Innan tveggja sólarhringa
hafði lögreglan fundið rauða
Oldsmobílinn og nokkru síðar
komst hún í greni ræningjanna.
Eigandi . bílsins, svertinginn
Hudson Tillman var handtekinn
og sömuleiðis fylgifiskar hans.
Tillman játaði á sig brotið og
tilnefndi Crump sem morðingj-
ann.
TVTÚ var Crump handtekinn og
fluttur á lögreglustöðina.
Þar misþyrmpu lögreglumenn
honum, börðu hann, hýddu með
leðurólum og létu hann hanga
í lausu lofti, þangað til hann
gafst upp og játaði að hafa
skotið varðmanninn.
Mál hans varð all frægt þetta
sumar í Chicago. Þegar kom
fyrir dómstólinn, neitaði Crump
ákveðið að vera hinn seki.
Hann sagði að játning sín væri
einskis virði, þar sem lögreglan
hefði neytt hann með misþyrm-
ingum til að játa. Hann sagðist
hafa verið úti að skemmta sér
þetta kvöld með ákveðinni
stúlku, en hún var þó aldrei
kölluð fyrir rétt til að bera
vitni.
TTÓMUR var kveðinn upp og
Tillman fékk tiltölulega
vægan dóm, 17 ára fangelsi,
þar sem hann hefði komið upp
um Crump. Aðrir meðsekir
fengu ævilangt fangelsi. En
Crump var dæmdur til dauða.
Lögfræðingur hans áfrýjaði
dóminum til Hæstaréttar Banda
ríkjanna. Hæstiréttur sá ýmsa
vankanta á málsmeðferð, svo
sem að Crump hefði verið
þvingaður til að gera játningu
og enn fremur að Tillman, sem
hafði kært hann, hefði verið
eiturlyfjaneytandi, svo að ekki
væri mikið upp úr vitnisburði
Framhald á bls. 13.