Tölvumál - 01.06.1993, Síða 18

Júní 1993
eru til breytingar á lögum um
fjarskipti, nr. 73/1984. Það frum-
varp er nú orðið að lögum (1.
apríl 1993). Með lögunum er
einkaréttur íslenska ríkisins á
annarri fjarskiptaþjónustu en tal-
símaþjónustu annars vegar og
stofnun og rekstri almenns fjar-
skiptanets hins vegar afnuminn.
Önnur meginbreyting felst í stofn-
un Fjarskiptaeftirlits ríkisins sem
miðar að því að aðskilja eftirlit
og rekstur.
Lagabreytingin felur engan veg-
inn í sér framtíðarlausn varðandi
löggjöf um fjarskipti, heldur er
hún viðbrögð við aðstæðum
og gerð með það í huga að
samningurinn um EES tæki gildi
um síðustu áramót, en nú hefur
sú gildistaka frestast. Framundan
er víðtækari og gagngerari endur-
skoðun laganna og er að því
stefnt að hægt verði að kynna
frumvarp þess efnis fyrir lok
ársins.
Hve langt á að
ganga?
Nú er auðvitað spurning hversu
langt eigi að ganga í því að aflétta
ríkiseinokun og veita heimildir
fyrir starfsemi fleiri en eins aðila.
Um þetta eru skiptar skoðanir og
meðal annars endurspeglast þær
í mismunandi afstöðu til hinna
nýgerðu lagabreytinga. Ríkis-
stjórnin hefur lýst almennum
markmiðum sínum. í stefnu og
starfsáætlun ríkisstjórnarinnar
segirsvo umfjarskiptamál: "Mikil
og ör þróun hefur orðið á sviði
fjarskipta og fjarskiptatækni á
liðnum árum og æ meiri hags-
munir eru í húfi þegar skipulag og
forræði er ákveðið á þeim svið-
um. Islenska löggjöfin er vanbúin
til að takast á við hina nýju tækni
og möguleika hennar, enda að
stofni til samin áður en þessi
þróun varð ljós. Löggjöfin verður
því endurskoðuð með því mark-
miði að skilyrði skapist til að
nýta sem best þá öru tækniþróun
sem á sér stað til aukinnar og
bættrar þjónustu við almenning
og fyrirtæki. í því skyni verður
m.a. aflétt ríkiseinokun á fjar-
skiptaþjónustu með sambærileg-
urn hætti og áformað er innan
Evrópubandalagsins. Takmark-
anir skulu ráðast af öryggis-
kröfum og öðrum almannahags-
munum sem í húfi eru." Þessi
almennu markmið, sem og mark-
mið EB í grænbókinni, eru auð-
vitað ekki annað en heilbrigð
skynsemi, svo langt sem þau ná,
í ljósi þeirra tækniþróunar sem
orðið hefur undanfarin ár og
fyrirsjáanleg er.
Eins og vikið var að í stefnu og
starfsáætlun ríkisstjórnarinnar
hefur orðið afar hröð þróun á
sviðifjarskiptatækni áundanföm-
um árum. Það er ekki síst þessi
tækniþróun sem hefur valdið því
að einkaréttur ríkisstofnana hefur
verið að víkja og fleiri fyrirtækj-
um hefur verið leyft að starfa á
hinum ýmsu sviðum fjarskipta-
þjónustu í Evrópu undanfarin ár.
Ekki sér fyrir endann á þessari
þróun, nefna má að í Bretlandi er
um þessar mundir rætt um hvort
veita eigi fleiri aðilum en breska
símafyrirtækinu, British Tele-
com., leyfi til að starfrækja tal-
símaþjónustu og Framkvæmda-
stjórn Evrópubandalagsins hefur
nú þegar lagt fram tillögur sínar í
þessum efnum. Nokkur ríki hafa
þegar opnað fyrir samkeppni í
starfrækslu hins stafræna farsíma,
GSM. Ymsar leiðir hafa verið
famar við veitingu leyfa, til að
mynda leitaði grfska ríkisstjórnin
tilboða í leyfi til reksturs tveggja
farsímakerfa. Hæstbjóðendur
voru ítalska ríkissímafyrirtækið
STET og sameignarfyrirtæki
undir forystu France Telecom og
breska símafyrirtækisins Voda-
fone. Fyrir leyfin greiða fyrir-
tækin um 18 milljarða króna.
Þetta kemur fram í fréttatímaritinu
The Economist, 8.-14. ágúst 1992
og er þessari athugasemd hnýtt
við fréttina, í lauslegri þýðingu:
"Hið háa verð sem greitt er ætti
að fá stjórnvöld annarra ríkja til
að hugsa sig tvisvar um áður en
þau láta frá sér leyfin."
Ennfremur má nefna að í Banda-
ríkjunum fer nú fram mikil og
víðtæk umræða urn framtíð fjar-
skipta þar í landi. Búast má við
að Ijósleiðaravæðingu verði að
mestu lokið á innanlandskerfi
þeirra, langlínu- og staðbundnum
kerfum, á árunum 2015-2030.
Umræðan þar í landi fer ekki
einungis fram urn kerfin sem slík,
heldur ekki síður um þá stöðu
sem skapast eftir að þau eru komin
til sögunnar. Sú staða er, sé notuð
einfölduð heildarmynd, þannig:
Engin leið er að greina hvaða
boð fara um kerfin, hvort fluttur
er lævirkjasöngur, talað mál,
gögn (data) eða bíómyndir.
Þaðan af síður hvort bíómynd-
irnar eru meinlausar fjölskyldu-
myndir eða sóðalegar ofbeldis-
myndir. Skilin á milli síma og
sjónvarps, síma og tölvu, sjón-
vaips og tölvu hverfa með öllu.
Augljóst er, að við slíkar að-
stæður dugir ekki löggjöf eins og
við höfurn á íslandi og reyndar
gildir í meginatriðum í flestum
löndum og miðar við að greina
á milli mismunandi boða sem
fara um fjarskiptanetið og veitir
einkaleyfi á sumum boðum en
ekki öðrum.
Þar sem ljóst er, að breytingar
standa fyrir dyrum og ör þróun á
sér stað þessa mánuði og misseri,
var talið eðlilegt að skipta endur-
skoðun hinnar íslensku löggjafar
um fjarskipti í tvo áfanga. Annars
vegar þær breytingar sem nú eru
18 - Tölvumál