Vísir - 14.09.1962, Blaðsíða 9

Föstudagur 14. september 1962.-
VISIR
9
Eftir Þorstein Thorarensen

J]nn er Efnahagsbanda-
lag Evrpóu efst á
baugi. I síðustu viku,
meðan prentaraverkfall
stóð hér heima, fór de
Gaulle Frakklandsfor-
seti í opinbera heimsókn
til Þýzkalands og hefur
aldrei neinum erlendum
gesti verið fagnað eins
mikið og honum. Sýna
þau fagnaðarlæti betur
en nokkuð annað, hve
Evrópuhugsjónin er orð-
in gríðarlega sterk í
Þýzkalandi.
Því hefði aldrei verið trúað
þeir fagna ekki myndun Efna
hagstfandalags Evrópu og hugs-
anlegri aðild Breta að því. Þvert
á móti hafa þeir staðið á fætui
hver á eftir öðrum og haldif
uppi harðorðum árásum á Mac
millan forsætisráðherra fyrir að
hyggja á slíka aðild, sem mun
sundra hinu brezka samveldi.
Á meðan sat Macmillan þung
búinn á fundinum og hlýddi á
ádrepurnar.
Fyrstur tók til máls Diefen
baker forsætisráðherra Kan-
ada. Hann sagði að ef Bretai
gengju í EBE myndi það þýðs
að tengslin við Bretland slitn
uðu. „Þér segið að Bretland geti
ekki einangrað sig frá Evrópu.
— en hvað um okkur i Kan-
ada, við hefðum alveg eins get-
að sagt, að við gætum ekki ein-
angrað okkur frá Bandarfkjun-
um. I 100 ár hefur Kanada stað-
izt aðdráttaraflið frá Banda-
ríkjunum, en nú eruð þér að
Skopmynd, er á að sýna Samveldisráðstefnuna í London. Rándýr Samveldislandanna
ast að Macmillan dýratemjara.
ráð-
De Gaulle fyrsti forseti USE
áður fyrr að frönskum þjóð-
höfðingja væri tekið svo inni-
lega í Þýzkalandi. En nú hafa
sýnilega orðið þáttaskil, erfða-
fjendurnir Frakkar og Þjóðverj-
ar hafa lagt deilurnar á hilluna
og stefna nú óðfluga að ríkja-
bandalagi, hvort sem það verða
Bandaríki Evrópu eða sam-
bandsríki Frakklands og Þýzka-
lands. Þegar mannfjöldinn hyllti
de Gaulle í Hamborg, Munchen
og Stuttgart, var hann ekki ein-
ungis að hylla forseta Frakk-
lands, heldur mann sem fólkið
getur ímyndað sér að verði inn-
an fárra ára einnig forseti
Þýzkalands. Svo furðulegt sem
þetta virðist.þá er þáð stað-
reynd, að þannig hugsaði hinn
þýzki borgari sem stóð á torg-
unum og hlýddi á de Gaulle
flytja ræður á þýzku.
/~KG svo gerist það í þessari
viku, að Samveldisráð-
stefna Bretlands er sett í Lund-
únum. Þangað hafa komið for-
sætisráðherrar nær allra
brezku samveldisríkjanna. En
neyða okkur til að gerast fylgi-
hnöttur þeirra.“
Nehru forsætisráðherra Ind-
lands var og mjög opinskár.
Hann sagði: — Ég get ekki séð
hvernig Samveldið á að stand-
ast ef Bretland gengur í Efna-
hagsbandalagið með þeim kjör-
um sem nú eru boðin. Nehru
réðist jafnframt á Efnahags-
bandalagið og sagði að efling
þess myndi auka spennu milli
Austurs og Vesturs.
TjANNIG var hljóðið í öllum
forsætisráðherrunum og
ekki var það bezt hjá forsætis-
ráðherrum hinna nýju og van-
þróuðu ríkja, sem telja að inn-
ganga Bretlands í Efnahags-
bandalagið verði geysilegt áfall
fyrir þau.
Öllu þessu harmkveini svar-
aði Macmillan forsætisráðherra
að lokum og var hann nú á-
kveðnari og harðari í afstöðu
sinni en nokkru sinni fyrr. Hann
sagði beint út, að það væri ó-
hjákvæmilegt að Bretland gengi
í Efnahagsbandalagið. Hann
hélt þvf fram aö það væri ekki
aðeins hagur Bretlands heldur
þegar allt kæmi til alls hagur
allra samveldisríkjanna. Þá
sagði hann að pólitísk atvik
gerðu það nauðsynlegt, að Bret-
land styrkti Efnhagsbandalagið
á alþjóðavettvangi. Með inn-
göngu í það myndi Bretland
hefja för sína á stórfelldri fram-
farabraut við hliðina á vinaþjóð
um 5Íipirrv,á ^neginlandinu og
frá ' ðflSgU' samtökum
myndi 'Síðan Teiða kraft fram-
fara og bættra lífskjara um all-
an heim. Hefur það nú komið
fram í fyrsta skipti hjá Mac-
millan, að hann virðist ákveð-
inn f þvf að leiða Bretland inn
í Evrópubandalagið og kemst
málið við það á nýtt stig.
CAMEININGARAFL Evrópu
beinist ekki aðeins að efna-
hagssviðinu, heldur einnig að
stjórnmálalegri sameiningu. —
Þjóðverjar og Frakkar virðast
ákveðnir í að halda áfram á
þeirri braut, en smáríkin í Efna-
hagsbandalaginu eru hikandi og
vilja ekki halda áfram pólitfskri
sameiningu nema Bretland komi
með.
Fyrir nokkru birti danski ut-
anríkismálaritarinn Erling Bjöl
athyglisverða grein í blaði sínu
Politiken, þar sem hann ræðir
um stjórnmálaástandið í hinum
hugsanlegu Bandaríkjum Ev-
rópu, eða USE eins og hann
skammstafar það. Þar gerir
hann ráð fyrir að England, Dan-
mörk og Noregur verði auk sex-
ríkjanna sambandsrfki í Banda-
ríkjum Evrópu. Síðan hrærir
hann saman styrkleika hinna
ýmsu stjórnmálaflokka á þjóð-
þingum einstakra ríkja og fær
út úr því flokkahlutföllin á sam
bandsþinginu.
»JÖL kemst að þeirri niður-
stöðu, að Jafnaðarmanna-
lokkurinn verði öflugastur með
137 þingmenn. Næstir komi
Kristilegu lýðræðisflokkarnir
með 136 þingmenn, íhaldsmenn
muni verða 90 talsins, Frjáls-
lyndir 43, Hægri menn (eða
nokkurs konar nazistar) 12 og
kommúnistar 44.
Hann segir að enginn vafi
geti leikið á því, að de Gaulle
Frakklandsforseti yrði kjörinn
forseti og bætir við innan sviga
(af þeirri ástæðu einni, að de
Gaulle myndi sjálfur aldrei
fallast á stofnun Bandaríkja
Evrópu nema hann yrði sjálfur
forseti). Þá er það ljóst, að Par-
ís verður höfuðborg Evrópu.
jpN þá byrjar baráttan um það
hver á að taka við embætti
forsætisráðherra. De Gaulle
vildi gjaman fela Adenauer það,
en þar sem Jafnaðarmenn verða
stærsti þingflokkurinn, verður
hann að ganga fyrst til Gaits-
kell, foringja brezkra jafnaðar-
manna, og fela honum stjórnar-
myndun. En Gaitskell, sem þarf
stuðning 253 þingmanna, fær
aðeins 179 í lið með sér.
Þá kemur röðin að Adenauer,
en honum gengur ekki heldur
vel að mynda stjórn. Hann
vantar fáein atkvæði upp á
meiri hluta, vegna þess að 15
íhaldsþingmenn vilja ekki með
nokkru móti fallast á að Þjóð-
verji verði forsætisráðherra.
Hann getur aðeins myndað
stjórn með því að leita eftir
stuðningi fimm ítalskra ný-fas-
ista. En þegar hann byrjar að
fara á fjörurnar við þá, rís upp
ólga meðal stuðningsmanna
Adenauers, sem neita að styðja
stjórn með ný-fasistum. Svo
Adenauer verður að gefast upp.
Næst er Macmillan beðinn að
reyna sig, en honum mistekst
vegna mótstöðu franskra þing-
manna og vegna þess að Amin-
tore Fanfani hefur gefið nokkr-
um fylgismönnum sínum merki
um að bíða, þar sem hann sé
sjálfur búinn að finna þá „com-
binasione“, sem muni tryggja
Evrópu sterka stjórn.
CVO að loksins kallar de
Gaulle á Fanfani og biður
hann um að leysa-vandann. Það
gerir hann síðan með sama
hætti og á Ítalíu, með myndun
samsteypustjórnar Jafnaðar-
manna og Borgaraflokkanna.
Þessi hugmynd Erling Bjöls
er skemmtileg, því að þó að hún
muni aldrei koma fram, þá gef-
ur hún lesandanum innsýn 1
það, að stjórnmáladeilumar
munu halda áfram eftir sem
áður í Bandaríkjum Evrópu og
að sú hugmynd manna, að borg
araflokkarnir yrðu þar allsráð-
andi, er fullkomlega röng. Það
má einmitt búast við því að
Jafnaðarmannaflokkur yrði all
öflugur í Bandaríkjum Evrópu.
/~iG svo maður reki áfram hug
^ myndir Erlings Bjöls, má
að lokum gefa nokkurt yfirlit
yfir það, hvernig hann ímyndar
sér að fyrsta sambandsstjórn
Bandaríkja Byrópu yrði skipuð:
Forsætisráðherra Fanfani frá
ítalíu, Utanríkisráðherra Spaak
frá Belgíu, Efnahagsmálaráð-
herra Ludwig Erhard frá Þýzka-
Iandi, Fjármálaráðherra Gait-
skell frá Bretlandi, Upplýsinga-
málaráðherra Willy Brandt frá
Þýzkalandi, Landvarnaráðherra
George Brown frá Bretlandi,
Landbúnaðarráðherra Sigge
Mansholt frá Hollandi, Félags-
málaráðherra Saragat frá Italíu,
Ráðherra utanríkisverzlunar
Mende’s France frá Frakklandi,
Menntamálaráðherra André Mal
raux frá Frakklandi, Dómsmála-
ráðherra Jo Grimond frá Bret-
landi og Fiskimálaráðherra Os-
car Gundersen frá Noregi, og
eru þá aðeins nokkrir, ráðherr-
arnir taldir. ^
De Gaulle felur Fanfani myndun fyrstu stjórnar Evrópu
Þannig gæti það litið út, en myndin var teíc> í París f fyrra
þegar Fanfani kom þangað í opinbera heimsókn.